Türkiye'deki Çin yatırımları 2019'da 2,6 milyar doları aştı. Türkiye'nin Kuşak Yol projesinin ortağı olması ve lojistik avantajları Çinlilerin ilgisini çekiyor. Çinlilerin yatırım yapma olasılığı yüksek alanlar ise altyapı, sanayi ve teknoloji olarak sıralanıyor.
ARAM EKİN DURAN
[email protected]
Çin, 1,4 milyarlık nüfusu ve 10,5 trilyon dolarlık gayri safi yurtiçi hasılası (GSYİH) ile son 20 yılda dünya ekonomisinde giderek yükseldi ve ABD'den sonraki en büyük güç haline geldi. Çin ile Türkiye arasındaki ekonomik ilişkiler her geçen gün artıyor.
Son olarak Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve Kuzey Marmara Otoyolu'nun yüzde 51'inin Çinli konsorsiyuma satışıyla gündeme gelen Türkiye'deki Çin yatırımları, 2019'da 2,6 milyar doları aştı.
Yeni dönemde Kuşak Yol projesinin de devreye girmesiyle Çin'in Türkiye'deki doğrudan yatırımlarının 4 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Çinli şirketlerin yatırım yapması olasılığı yüksek alanlar ise altyapı, sanayi ve teknoloji olarak sıralanıyor.
TİCARETTE ÇİN'İN AĞIRLIĞI VAR
Çin ile Türkiye arasındaki dış ticaret hacmi 2019'da yaklaşık 20 milyar dolar olarak gerçekleşti. Ancak karşılıklı ticarette Çin'in ezici bir üstünlüğü bulunuyor.
2019'da Çin'e yapılan ihracat 2,5 milyar dolar olarak gerçekleşirken, ithalat ise 17 milyar doları aştı. Bu dengesiz tablo son yıllarda yapılan ticaret anlaşmaları ile telafi edilmeye çalışılıyor.
Özellikle son birkaç yılda Çin sermayesinin Türkiye'ye yaptığı doğrudan yatırımlar yoluyla da önemli bir adım atıldı. Bu yatırım süreci 2015 yılında Tekstilbank'ın yüzde 24,5 hissesinin Çin Endüstri ve Ticaret Bankası (ICBC) tarafından satın alınmasıyla başladı.
Sonraki yıllarda Fina ve Kumport limanları, Demirer Kablo, Netaş Telekom, Boyracı İnşaat ve Trendyol'un Çinli şirketler tarafından belli oranlarda satın alınmasıyla devam etti.
Son olarak 2019'un son günlerinde Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve Kuzey Marmara Otoyolu'nun çoğunluk hissesinin de Çinli bir konsorsiyum tarafından satın alındığı ortaya çıktı.
ALTYAPI VE TEKNOLOJİYE İLGİ
Çin Halk Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosu Cui Wei, Türkiye'deki Çin yatırımlarının 2020 yılı sonunda 4 milyar doları aşmasını beklediklerini söylüyor. Yatırımlar tarafında Türkiye ile her alanda işbirliğine açık olduklarını kaydeden Wei, "Çin, imalat konusunda tüm vasıflara sahip bir ülkedir.
Türk ortaklar hangi alanlarda işbirliği yapmak isterse her türlü imkanı sağlayabiliriz" diyor. Adana'nın Yumurtalık ilçesine termik santral inşası için 1,7 milyar dolarlık yeni bir yatırımı devreye alacaklarını kaydeden Wei, yakın dönemde bazı tarım ürünlerinin Türkiye'den Çin'e ihracatı konusunda da mutabakata varıldığını söylüyor.
EY Türkiye Kurumsal Finansman Şirket Ortağı İlhami Koç, geçtiğimiz 30 yılda ihracata dayalı hızlı bir büyüme gerçekleştiren Çin'de ciddi bir rezerv biriktiğini anlatıyor.
Koç, Çin ekonomisindeki büyümenin yavaşlamasıyla biriken fonların dış piyasalarda yatırıma dönüştürülmeye başlandığını söylüyor. Çin'in Türkiye'de Kuşak Yol projesiyle bağlantılı olarak her türlü altyapı yatırımına ilgi göstereceğini de kaydediyor.
Koç, "Çin, sadece projeyi geliştiren, inşaatı yapan değil, bu projelerin gerektirdiği yüksek finansmanı da sağlayabilecek ülke olarak neredeyse rakipsiz bir konumda" diyor.
Çin'in ilgisini çeken bir başka alanın da üretim olduğunu belirten Koç, ülkemizin stratejik konumunun üretimde lojistik avantajlar sağladığını ve özellikle teknoloji alanında Çinli yatırımcıları daha fazla göreceğimizi düşündüğünü ifade ediyor.
"TÜRKİYE MERKEZ ÜS OLSUN"
Çin iş dünyası ile Türk iş dünyası arasındaki ilişkiler de her geçen gün artıyor. Son olarak geçtiğimiz ay İstanbul'da TÜSİAD ve Dostluk Grubu işbirliği ile Çin'in Shaanxi Eyaleti'nden Türkiye'yi ziyaret eden üst düzey hükümet ve iş dünyası temsilcilerinden oluşan heyetin katılımıyla 'Türkiye-Çin İş Forumu' düzenlendi.
Etkinlikte Çin'den Fuyan Mobile Energy ve EKIA Holding Group ile Türkiye'den Kalli AŞ'nin yanı sıra Shaanxi Invest Group ile Türkiye'den Globenuts arasında işbirliği anlaşmaları imzalandı.
TÜSİAD Üyesi ve Dostluk Grubu Başkanı Mehmet Avcı, Çin'in son 10 yılda gösterdiği ekonomik performans ile pek çok ülke için adeta bir model haline geldiğine işaret ediyor.
Avcı, "Türkiye, Çin'in Kuzey Afrika, Avrupa, Ortadoğu ve Kafkaslar'a açılan üssü olmak için en uygun ülke konumunda. Bu anlamda pek çok Çin şirketinin ikinci merkezlerinin Türkiye'de yer almasını arzu ediyoruz" diye konuşuyor.
Çin ve Türkiye'nin birlikte hayata geçirebileceği pek çok proje olduğunu kaydeden Mehmet Avcı, ülkemizin coğrafi konumundan kaynaklı olarak olağanüstü bir jeopolitik güce sahip olduğunu da belirtiyor.
KUŞAK YOL PROJESİNİN ÖNEMİ
Çin'in önderliğinde hayata geçirilen ve tarihi İpekyolu'nu canlandırmaya yönelik olan Kuşak Yol projesi, Pekin'den başlayıp Londra'ya kadar uzanan 11 bin kilometrelik demiryolu hattı ile dünya ticaretinde önemli bir değişime işaret ediyor.
Türkiye 'Orta Koridor Girişimi' ile bu projeye dahil olarak önemli bir lojistik avantaj sağlamış durumda.
Ayrıca şu anda Türk Hava Yolları (THY) Çin'de Pekin, Guanco ve Şanghay noktalarına haftada yedi sefer, Hong Kong'a ise haftada altı sefer düzenliyor. Bu arada Çin ile ilişkilerin gelişmesi turist sayısında da yüzde 60'lık artış sağladı ve 2019'da Çin'den Türkiye'ye gelen turist sayısı 500 bini aştı.
