Sanayide uygulanmaya başlanan 72 saatlik elektrik kesintinin temel sebebi gaz kesintisi. Çünkü Türkiye’de halen elektriğin önemli bir bölümü doğalgaz çevirim santrallerince üretiliyor. Enerji Ticareti Derneği Başkan Vekili (ETD) Mustafa Karahan, “Bu kesintiye arızı bir durum olmakla birlikte elde olmayan dışsal sebeplerden kaynaklandığı için ‘tekrar yaşanmaz’ diye kesin bir hüküm verilemez” diyor.
ÖZLEM BAY YILMAZ / obay@ekonomist.com.tr
Sanayide 72 saatlik elektrik kesinti ülke gündemine oturdu. Bunun sorunun temel sebebi gaz kesintisi. Çünkü Türkiye’de halen elektriğin önemli bir bölümü doğalgaz çevirim santrallerince üretiliyor. Gaz arzında oluşan sorun doğrudan bu santrallerin yakıtını etkilediğinden üretimin de aynı seviyede sürdürülmesi olanaksız hale geliyor. Dolayısıyla sorunun temelinde; arz güvenliği konusu ile bağlantılı olarak doğal gaz depolama, verimlilik ve talep tarafı katılımı konuları bulunuyor.
Bu kesintiye arızı bir durum olmakla birlikte elde olmayan dışsal sebeplerden kaynaklandığı için ‘tekrar yaşanmaz’ diye kesin bir hüküm verilemeyeceğini belirten Enerji Ticareti Derneği Başkan Vekili (ETD) Mustafa Karahan, “Ancak özellikle elektrik konusunda gönüllü kesinti modelini yani talep tarafı katılım modelini TEİAŞ bu sene devreye sokmuş ancak sanayiciler tarafından fazla ilgi görmemistir. Gerek talep katılımı gerekse verimlilik konuları artık arızı düşünülecek konular değil, sanayinin önceliği haline gelmesi gereken öncelikli konular” diye anlatıyor.
Sanayiyi zora sokan bu uygulama doğalgaz depolama ve LNG tesislerini de gündeme getirdi. Türkiye’nin hızla depolama yatırımlarına gittiğini ancak bunun halen yeterli seviyede olmadığını ifade eden Mustafa Karahan, şunları anlatıyor:
“Bu alanda gelişmeler desteklenmeli zira arz güvenliğinin en önemli unsuru optimize edebilecek kaynağa sahip olmak. Kaynak çeşitliliğini sağlayabilmek ve bu gibi durumlarda müdahale edebilmek için yüksek depolama kapasitesi ve çok girişli bir pazar yapısı zorunlu. Borudan gelen gaz ile LNG maliyeti karşılaştırılamayacağı için ikisi farklı konu gibi gözükebilir ancak LNG alternatifi her zaman kullanılmalı, boru gazında ticaret özel sektöre tamamen açılmalı ve elbette özel depolama teşvik edilmeli. Zira en pahalı enerji ‘olmayan’ enerjidir.”
Mustafa Karahan, Rusya-Ukrayna geriliminin enerjide arz sorunu yaratıp yaratmayacağına ilişkin soruya ise şu değerlendirmede bulunuyor:
“Türkiye yıllardır Rusya’dan gaz ithal ediyor. Zaman içerisinde gördük ki, gerek Rusya Türkiye için gerekse Türkiye Rusya için güvenilir ticaret ortağıdır. Iran ile yaşanan ve neredeyse mutad hale gelen arz sorunları Rusya ile hemen hiç yaşanmadı. Elbette bu ticaretin bir bacağı da makul fiyat ya da fiyat formülü. Ancak genel anlamda bölgesel çatışmaların, hatta savaşların dahi enerji ticaretini engellediği az görülen bir durum. Bu sebeple ek bir riskin oluşma olasılığı şimdilik gözükmüyor.”
Sanayide 72 saatlik elektrik kesinti ülke gündemine oturdu. Bunun sorunun temel sebebi gaz kesintisi. Çünkü Türkiye’de halen elektriğin önemli bir bölümü doğalgaz çevirim santrallerince üretiliyor. Gaz arzında oluşan sorun doğrudan bu santrallerin yakıtını etkilediğinden üretimin de aynı seviyede sürdürülmesi olanaksız hale geliyor. Dolayısıyla sorunun temelinde; arz güvenliği konusu ile bağlantılı olarak doğal gaz depolama, verimlilik ve talep tarafı katılımı konuları bulunuyor.
Bu kesintiye arızı bir durum olmakla birlikte elde olmayan dışsal sebeplerden kaynaklandığı için ‘tekrar yaşanmaz’ diye kesin bir hüküm verilemeyeceğini belirten Enerji Ticareti Derneği Başkan Vekili (ETD) Mustafa Karahan, “Ancak özellikle elektrik konusunda gönüllü kesinti modelini yani talep tarafı katılım modelini TEİAŞ bu sene devreye sokmuş ancak sanayiciler tarafından fazla ilgi görmemistir. Gerek talep katılımı gerekse verimlilik konuları artık arızı düşünülecek konular değil, sanayinin önceliği haline gelmesi gereken öncelikli konular” diye anlatıyor.
“DEPOLAMA YETERLİ DEĞİL”
Sanayiyi zora sokan bu uygulama doğalgaz depolama ve LNG tesislerini de gündeme getirdi. Türkiye’nin hızla depolama yatırımlarına gittiğini ancak bunun halen yeterli seviyede olmadığını ifade eden Mustafa Karahan, şunları anlatıyor:
“Bu alanda gelişmeler desteklenmeli zira arz güvenliğinin en önemli unsuru optimize edebilecek kaynağa sahip olmak. Kaynak çeşitliliğini sağlayabilmek ve bu gibi durumlarda müdahale edebilmek için yüksek depolama kapasitesi ve çok girişli bir pazar yapısı zorunlu. Borudan gelen gaz ile LNG maliyeti karşılaştırılamayacağı için ikisi farklı konu gibi gözükebilir ancak LNG alternatifi her zaman kullanılmalı, boru gazında ticaret özel sektöre tamamen açılmalı ve elbette özel depolama teşvik edilmeli. Zira en pahalı enerji ‘olmayan’ enerjidir.”
“TÜRKİYE İÇİN RİSK GÖRÜNMÜYOR”
Mustafa Karahan, Rusya-Ukrayna geriliminin enerjide arz sorunu yaratıp yaratmayacağına ilişkin soruya ise şu değerlendirmede bulunuyor:
“Türkiye yıllardır Rusya’dan gaz ithal ediyor. Zaman içerisinde gördük ki, gerek Rusya Türkiye için gerekse Türkiye Rusya için güvenilir ticaret ortağıdır. Iran ile yaşanan ve neredeyse mutad hale gelen arz sorunları Rusya ile hemen hiç yaşanmadı. Elbette bu ticaretin bir bacağı da makul fiyat ya da fiyat formülü. Ancak genel anlamda bölgesel çatışmaların, hatta savaşların dahi enerji ticaretini engellediği az görülen bir durum. Bu sebeple ek bir riskin oluşma olasılığı şimdilik gözükmüyor.”
