Maden sektöründe üretim ve ihracat potansiyelini gören büyük gruplar yatırımlarına hız verdi. Bu süreçte yeni saha yatırımlarına yönelen sektörde Akfen'den Yıldırım'a Dedeman'dan Delta'ya kadar birçok grup, yeni saha arama başvurularını yaptı.
SİBEL ATİK
satik@ekonomist.com.tr
Bor, zeolit, pomza, selestit gibi maden-.lerde dünyanın en büyük rezervlerine sahip olan Türkiye, 70'in üzerinde çeşitle maden zengini bir ülke.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Son yıllarda üretimde yaşanan yükseliş, ihracat gelirlerine de artı olarak yansıdı. On yıl önce 3,2 milyar dolar olan maden ihracatı, geçen yıl 4,5 milyar doları aştı. Bu yıl ki hedef ise mevcudu korumak.
Sektördeki potansiyelle birlikte, son yıllarda yaşanan kazalarla gündeme gelen madencilik sektörü büyük grupların da yakın markajına girdi. Madencilikte hızlı büyüme ve yüksek ihracat potansiyeli gören holdingler, yeni saha yatırımlarına hız verdi.
Sektörün yeni oyuncularından Akfen, iki ay önce ilk üretimine başladı. Kastamonu'da bakır üretimine başlayan Akfen bünyesindeki Acacia Maden, önümüzdeki süreçte aynı bölgede yedi sahada daha araştırmalara başlayacak. Sektöre yeni adım atan Harput Madencilik ise Ordu ve Artvin'de ruhsat sayısını beşe çıkarmayı planlıyor.
Özellikle kromda dünyada en büyük maden şirketlerinden biri olan Yıldırım Group bünyesindeki Eti Krom ve Yıl-maden ise yatırım için 30'un üzerinde saha ile ilgileniyor.
Sektörün en büyük şirketlerinden biri olan, krom, çinko ve kurşun üreticisi Dedeman Madencilik ise bu dönemde yeni fırsatları değerlendirmeyi planlıyor. Sektörün yeni yatırımcılarından Niziplioğlu Holding, iştiraki olan Nimaş şirketi ile altın madeni işine soyundu.
YENİ SAHALAR
Maden çeşitliliğinde dünyada 10'uncu sırada yer alan Türkiye'de Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü'nün Ekonomist dergisine özel verdiği bilgilere göre, 14 milyon hektar ruhsatlandırılmış saha, 17 bin adette ruhsat bulunuyor.
Verilere göre, 2018 yılında bor üretimi 2,42 milyon ton, altın üretimi 30 ton, kömür üretimi 101,5 milyon ton olarak gerçekleşti. Bu süreçte ihale edilen bin 248 maden sahasından 253 milyon TL gelir elde edildi. Üretilen madenlerin satışından 874 milyon TL ise devlet hakkı geliri elde edildi. Ayrıca, bin 704 maden ruhsatı için başvuruda bulunuldu.
501 adet işletme, 2 bin 23 adet de arama ruhsatı düzenlendi. Şirketler de bu potansiyeli yatırıma dönüştürmek istiyor. Bunlardan biri de maden sektörünün yeni yatırımcısı Akfen Holding. 300 milyon dolarlık yatırımla bakır madeni üretmeye başlayan Akfen Holding bünyesindeki Acacia Maden, iki ay önce üretime başladı.
Şirket, yıl sonunda 1,5 milyon ton cevheri çıkararak 65 bin ton bakır konsantresi üretmeyi planlıyor. Üretime başladıkları 2019'da hedeflerinin tam kapasiteyle çalışmak olduğunu kaydeden Acacia Maden Genel Müdürü Zeki Sayılır, mevcut sahanın yanı başında bulunan diğer sahalarda da arama faaliyetlerini hızlandıracaklarını söylüyor.
30 SAHAYI İNCELİYOR
Elazığ'ın Güleman Bölgesi'nde faaliyet gösteren Eti Krom'u 2004 yılında özelleştirme ihalesiyle alan Yıldırım Group ise Türkiye'nin en büyük krom üreticisi ve ihracatçılarından.
Eti Krom Alacakaya yöresinde bulunan Kef Dağı'ndaki farklı maden ocaklarından kromit cevheri çıkartıyor. Grubun Yılmaden çatısı altında yer alan Yılkrom yatırım şirketi ise büyük çoğunluğu krom olmakla birlikte demir, kurşun, çinko gibi farklı maden sahalarının lisanslarına sahip.
Şirket olarak sürekli yeni yatırım fırsatlarını değerlendirdiklerini söyleyen Yıldırım Group İcra Kurulu Başkanı Yüksel Yıldırım, bu kapsamda Türkiye'de MAPEG'in düzenlediği ihalelere katıldıklarını ve şu anda yatırım aşamasında inceledikleri 30'un üzerinde saha olduğunu açıklıyor.
Yıldırım Group madencilikte Türkiye'nin yanı sıra yurtdışında da yeni yatırımlar planlıyor. Özbekistan ve Kazakistan'da yatırımları devreye almaya hazırlanan şirket, 2018 yılında Kazakistan'ın ulusal maden arama şirketi Qaz-geology ile yaptığı anlaşmalar sonrasında iki altın, üç krom sahasında maden arama çalışmalarına başladı.
5 MİLYON DOLARLIK YATIRIM
Krom, çinko ve kurşun cevherlerini çıkaran Dedeman Madencilik, bu yıl toplamda 5 milyon dolarlık bir yatırım yapacak.
Global ekonomik darboğaza karşılık bu yıl cesur hedefler belirlediklerini kaydeden Dedeman Holding CEO'su Bülent Bozdoğan, "2019 yılında maden işletmelerimizde üretime yönelik hazırlık yatırımları 4 milyon dolar, makine ekipman parkı yenilemeye yönelik yatırımları da yaklaşık 1,2 milyon dolar olmak üzere toplam 5 milyon doları aşan bir yatırım planı yaptık.
Yeni sahalar, yeni fırsatlar ise her zaman ajandamızın üst satırlarında yer alıyor. Bu konuda önümüze ne zaman bir fırsat çıkarsa değerlendirmeye alırız" diye konuşuyor.
BAKIR MADENİNE GİRECEK
Madencilik sektöründe girişimlerini artıran Delta Grubu da yeni sahalarla büyümeyi planlıyor. Krom, çinko ve kurşun madenciliğinde faaliyetleri olan grup, farklı sahaları değerlendirmeye aldı. Bakır madenciliğine girmeyi planlayan şirket bunun için birkaç sahayı yakından takip ediyor.
Şirketin yönetim kurulu üyesi Onur Köktürk, "Bakır madeni için sürekli görüşmelerimiz oluyor ve teklifler veriyoruz. Hedefimiz yeni yatırımlarımız çerçevesinde yeni maden sahalar almak ve bu sahaları geliştirmek" diye konuşuyor.
Madencilik sektöründe yeni isimlerden biri olan Harput Madencilik'in ise Ordu ve Artvin bölgesinde üç arama ruhsatı var. Bu sayıyı kısa zamanda beşe taşımak istediklerini aktaran Harput Holding Yönetin Kurulu Başkanı Muhammed Etkeser, "Sektörde yeniyiz ama ciddi yatırım planlarımız var.
Geçen beş yıllık süre sonunda yeraltı üretimiz istikrarlı bir artış gösterdi. Şimdi yurtdışı da hedefimizde. Türk Cumhuriyetleri'nde yer alan maden sahaları ile yakından ilgileniyoruz" şeklinde konuşuyor.
