Türkiye'de 670 milyon TL büyüklüğe ulaşan tax free pazarına 2017 yılında Çinli turistler damgasını vurdu. 2018'de bu atağın süreceğini söyleyen Global Blue Türkiye Genel Müdürü Selim Şeyhun, perakendecilerin bu sürece hazırlanması gerektiğini söylüyor.
AYŞEGÜL SAKARYA PEHLİVAN
asakarya@ekonomist.com.ir
Tax free-KDV iade' yabancı ülke vatandaşlarının ülke içinde aldıkları malların vergiden arındırılmasını sağlayan bir uygulama. 51 ülkede kabul gören bu sistem, 32 milyon işlemle 20,5 milyar Euro'luk bir pazar yaratıyor. Tax free pazarı, 2016'da yaşanan terör olayları nedeniyle dünyada yüzde 2, Türkiye'de ise yüzde 13 gerilemişti.
2017 yılında ise bu trend tersine döndü ve Türkiye'de büyüme yüzde 33'e ulaştı. 2017'deki en önemli gelişme Çinliler'in Türkiye'deki atağı oldu. Çinliler'in tax free ticaret içinde payı yüzde 219 artarak yüzde 4'ten yüzde 10'a yükseldi.
50 ülkede, 300 bin mağazada faaliyet gösteren tax free şirketi Global Blue'nun Türkiye genel müdürü Selim Şeyhun, bu trendin 2018'de de devam edeceğini söylüyor. Şeyhun, "Perakendecilerin buna göre hazırlanması gerekiyor" diyor. Selim Şeyhun'la pazardaki değişimi konuştuk.
2016'da Türkiye tax free pazarı ciddi bir gerilemede göstermişti. 2017 nasıl bir yıl oldu?
2016'da terör olayları nedeniyle ciddi bir gerileme oldu. 2017'de ise pazar Türkiye'de yüzde 33 artışla 670 milyon TL'lik ciroya ulaştı. 435 bin civarında işlem gerçekleşti. Ortalama harcama bin 550 TL civarında oldu.
2017'de Türkiye'de tax free satışlarında hangi ülkeler öne çıktı?
Birinci sırada Suudi Arabistan var. İkinci Kuveyt, üçüncü İran oldu. Dördüncü sıraya ise ilk kez Çin geldi. Çin 2016'da yedinci sıradaydı. Yüzde 219 büyüdü. 60 milyon TL'ye geldi. Tax free ticareti içinde Çinlilerin payı yüzde 4'ten yüzde 10'a çıktı. Çinlilerin payı yüzde 15-17'lere gelirse tax free pazarının büyümesinde çok olumlu etkisi olur. Çünkü Türkiye'de ortalama harcama bin 550 TL iken Çinliler 2 bin 500 TL harcıyor.
Çinli ziyaretçilerin artmasını nasıl yorumluyorsunuz?
Orada ciddi lobi faaliyetleri yapıldı. Hükümet elini taşın altına koydu. 2018 Çin'de Türkiye yılı ilan edildi. Çinliler tax free için çok önemli. Çünkü Çin dünyada tax free alışverişin yüzde 40-45'ini oluşturuyor. Çinliler alışverişin yanı sıra gittikleri ülkeyi gezmeyi seviyorlar. Bu açıdan bakınca Avrupa'yı keşfettiler. Türkiye onlar için hem kültür hem tarih hem de denizin olduğu yeni bir ülke.
Türkiye'deki perakendeciler Çinli turist için hazır mı?
Türkiye'de perakendecilerin Çinli turistleri anlamaya çalışması lazım. Çin kültürü ve dili konusunda eğitimli personel olması gerekir. Kesinlikle wechat gibi Çinlilerin dijital sosyal medya platformlarında tanıtımlar yapılmalı. Bunların 2 milyar kullanıcısı var. Mesela Çinliler grup halinde dolaşırlar. Göz kontağı kurmaktan ve tokalaşmaktan hoşlanmazlar. Alışveriş sırasında gruptan herhangi birine özel davranılması, eşitliği bozduğu için onları çok rahatsız ediyor. Çinliler aynı ürünü satın almak isteyebiliyor. Stokta aynı üründen birkaç tane bulundurmak faydalı olabilir.
2018 yılı için öngörünüz nedir?
2018'de gündemi belirleyecek birkaç konu var. Ortadoğu'daki gelişmeler, terör ve Suudi Arabistan'daki yolsuzluk soruşturması... Bu soruşturma zenginlerin harcamalarını etkiler mi bunu görmemiz lazım. Çünkü Suudi Arabistan yüzde 21 büyümeyle ve yüzde 17 pay ile tax free harcamalarında bir numara. 2016'da uçak krizi yüzünden gerileyen Rusya'nın payı 2017'de yüzde 154 büyüdü. Ruslara 27 milyon TL'lik satış yapıldı. Ancak bu rakam hala 2015'in altında. 2016'daki gibi krizler yaşamazsak tax free bu yıl çok rahat yüzde 30 büyür.
Tax free işlemleri son derece uzun sürüyor. Bu, KDV'nin geri alım oranını nasıl etkiliyor?
Türkiye'de 670 milyon TL'lik satış var. Aslında yapılan satış 1 milyar 200 milyon TL'nin üzerinde. Yüzde 55-60'lara yakın bir geri dönüşü var. Yani Türkiye'de yüzde 40 tax free'yi almıyor. Dünyada bu oran yüzde 25. Bu noktada sistemi kolaylaştırmak lazım ama bazı konular değişmiyor. Mesela gümrüğe gitmek zorundasınız. Bazı ülkelerde gümrükçüler bavula bakmayabiliyor. Bu gümrükçünün inisiyatifinde. Burada tax free'yi artırmak için mesela Ramazan Bayramı süresince Suudi Arabistanlı yolcular bin TL altındaki alışverişlerini göstermek zorunda değil gibi birtakım filtrelemeler getirilebilir.
Türkiye'de bir tax free işlemi ortalama ne kadar sürüyor?
Türkiye'de son dönemde bu konuda önemli adımlar atıldı. Son bir yılda bu süre 15 dakikadan altı dakikaya kadar indi. 2017'de e-faturaya geçtik. Yüzde 95'e yakın üye mağaza artık tax free işlemini e-fatura olarak Gelir İdaresi'ne yönlendiriyor. Biz de bir bilgi fişi çıkartıyoruz. Dijital olarak onay almak mümkün. Bu süre biraz daha inebilir.
Bu sistem yurtdışında nasıl?
Örneğin Fransa'da bu işlem birkaç dakika sürüyor. Çünkü kioks şeklinde noktalar var. Kredi kartınızı sisteme yüklüyorsunuz. Havalimanındaki noktaya gidip okutunca tax free direkt kredi kartınıza yükleniyor. Tabii burada kültürel özellikler de önemli. Mesela Ortadoğu ülkelerinin vatandaşları parayı nakit almak istiyor. Çinliler aksine kredi kartını tercih ediyor. Ayrıca biz de bir uygulama geliştirdik. Pasaport bilgileriniz, ürün, fatura bilgileri bu uygulamaya yükleniyor ve her şeyi bu uygulamadan takip edebiliyorsunuz. İadeleri de buradan izleyebiliyorsunuz.
"ARAPLAR AVRUPA YERİNE TÜRKİYE'Yİ TERCİH EDİYOR"
Çinliler gibi tax free alışverişte öne çıkan yeni ülkeler var mı?
2017'de Avrupa pazarı yüzde 9 büyüdü. İşlem adetleri yüzde 6, ortalama harcama yüzde 2 büyüdü. Avrupa'da 2017 yılında Çinliler yüzde 13, Ruslar yüzde 9, Amerikalılar yüzde 6 büyüdü. Körfez ülkeleri yüzde 13 küçüldü. Son dönemde Körfez ülkelerinden gelen turistler vize alım sürelerinin uzunluğu, prosedürler ve ön yargılar nedeniyle Avrupa yerine Türkiye'yi tercih ediyor.
AYŞEGÜL SAKARYA PEHLİVAN
asakarya@ekonomist.com.ir
Tax free-KDV iade' yabancı ülke vatandaşlarının ülke içinde aldıkları malların vergiden arındırılmasını sağlayan bir uygulama. 51 ülkede kabul gören bu sistem, 32 milyon işlemle 20,5 milyar Euro'luk bir pazar yaratıyor. Tax free pazarı, 2016'da yaşanan terör olayları nedeniyle dünyada yüzde 2, Türkiye'de ise yüzde 13 gerilemişti.
2017 yılında ise bu trend tersine döndü ve Türkiye'de büyüme yüzde 33'e ulaştı. 2017'deki en önemli gelişme Çinliler'in Türkiye'deki atağı oldu. Çinliler'in tax free ticaret içinde payı yüzde 219 artarak yüzde 4'ten yüzde 10'a yükseldi.
50 ülkede, 300 bin mağazada faaliyet gösteren tax free şirketi Global Blue'nun Türkiye genel müdürü Selim Şeyhun, bu trendin 2018'de de devam edeceğini söylüyor. Şeyhun, "Perakendecilerin buna göre hazırlanması gerekiyor" diyor. Selim Şeyhun'la pazardaki değişimi konuştuk.
2016'da Türkiye tax free pazarı ciddi bir gerilemede göstermişti. 2017 nasıl bir yıl oldu?
2016'da terör olayları nedeniyle ciddi bir gerileme oldu. 2017'de ise pazar Türkiye'de yüzde 33 artışla 670 milyon TL'lik ciroya ulaştı. 435 bin civarında işlem gerçekleşti. Ortalama harcama bin 550 TL civarında oldu.
2017'de Türkiye'de tax free satışlarında hangi ülkeler öne çıktı?
Birinci sırada Suudi Arabistan var. İkinci Kuveyt, üçüncü İran oldu. Dördüncü sıraya ise ilk kez Çin geldi. Çin 2016'da yedinci sıradaydı. Yüzde 219 büyüdü. 60 milyon TL'ye geldi. Tax free ticareti içinde Çinlilerin payı yüzde 4'ten yüzde 10'a çıktı. Çinlilerin payı yüzde 15-17'lere gelirse tax free pazarının büyümesinde çok olumlu etkisi olur. Çünkü Türkiye'de ortalama harcama bin 550 TL iken Çinliler 2 bin 500 TL harcıyor.
Çinli ziyaretçilerin artmasını nasıl yorumluyorsunuz?
Orada ciddi lobi faaliyetleri yapıldı. Hükümet elini taşın altına koydu. 2018 Çin'de Türkiye yılı ilan edildi. Çinliler tax free için çok önemli. Çünkü Çin dünyada tax free alışverişin yüzde 40-45'ini oluşturuyor. Çinliler alışverişin yanı sıra gittikleri ülkeyi gezmeyi seviyorlar. Bu açıdan bakınca Avrupa'yı keşfettiler. Türkiye onlar için hem kültür hem tarih hem de denizin olduğu yeni bir ülke.
Türkiye'deki perakendeciler Çinli turist için hazır mı?
Türkiye'de perakendecilerin Çinli turistleri anlamaya çalışması lazım. Çin kültürü ve dili konusunda eğitimli personel olması gerekir. Kesinlikle wechat gibi Çinlilerin dijital sosyal medya platformlarında tanıtımlar yapılmalı. Bunların 2 milyar kullanıcısı var. Mesela Çinliler grup halinde dolaşırlar. Göz kontağı kurmaktan ve tokalaşmaktan hoşlanmazlar. Alışveriş sırasında gruptan herhangi birine özel davranılması, eşitliği bozduğu için onları çok rahatsız ediyor. Çinliler aynı ürünü satın almak isteyebiliyor. Stokta aynı üründen birkaç tane bulundurmak faydalı olabilir.
2018 yılı için öngörünüz nedir?
2018'de gündemi belirleyecek birkaç konu var. Ortadoğu'daki gelişmeler, terör ve Suudi Arabistan'daki yolsuzluk soruşturması... Bu soruşturma zenginlerin harcamalarını etkiler mi bunu görmemiz lazım. Çünkü Suudi Arabistan yüzde 21 büyümeyle ve yüzde 17 pay ile tax free harcamalarında bir numara. 2016'da uçak krizi yüzünden gerileyen Rusya'nın payı 2017'de yüzde 154 büyüdü. Ruslara 27 milyon TL'lik satış yapıldı. Ancak bu rakam hala 2015'in altında. 2016'daki gibi krizler yaşamazsak tax free bu yıl çok rahat yüzde 30 büyür.
Tax free işlemleri son derece uzun sürüyor. Bu, KDV'nin geri alım oranını nasıl etkiliyor?
Türkiye'de 670 milyon TL'lik satış var. Aslında yapılan satış 1 milyar 200 milyon TL'nin üzerinde. Yüzde 55-60'lara yakın bir geri dönüşü var. Yani Türkiye'de yüzde 40 tax free'yi almıyor. Dünyada bu oran yüzde 25. Bu noktada sistemi kolaylaştırmak lazım ama bazı konular değişmiyor. Mesela gümrüğe gitmek zorundasınız. Bazı ülkelerde gümrükçüler bavula bakmayabiliyor. Bu gümrükçünün inisiyatifinde. Burada tax free'yi artırmak için mesela Ramazan Bayramı süresince Suudi Arabistanlı yolcular bin TL altındaki alışverişlerini göstermek zorunda değil gibi birtakım filtrelemeler getirilebilir.
Türkiye'de bir tax free işlemi ortalama ne kadar sürüyor?
Türkiye'de son dönemde bu konuda önemli adımlar atıldı. Son bir yılda bu süre 15 dakikadan altı dakikaya kadar indi. 2017'de e-faturaya geçtik. Yüzde 95'e yakın üye mağaza artık tax free işlemini e-fatura olarak Gelir İdaresi'ne yönlendiriyor. Biz de bir bilgi fişi çıkartıyoruz. Dijital olarak onay almak mümkün. Bu süre biraz daha inebilir.
Bu sistem yurtdışında nasıl?
Örneğin Fransa'da bu işlem birkaç dakika sürüyor. Çünkü kioks şeklinde noktalar var. Kredi kartınızı sisteme yüklüyorsunuz. Havalimanındaki noktaya gidip okutunca tax free direkt kredi kartınıza yükleniyor. Tabii burada kültürel özellikler de önemli. Mesela Ortadoğu ülkelerinin vatandaşları parayı nakit almak istiyor. Çinliler aksine kredi kartını tercih ediyor. Ayrıca biz de bir uygulama geliştirdik. Pasaport bilgileriniz, ürün, fatura bilgileri bu uygulamaya yükleniyor ve her şeyi bu uygulamadan takip edebiliyorsunuz. İadeleri de buradan izleyebiliyorsunuz.
"ARAPLAR AVRUPA YERİNE TÜRKİYE'Yİ TERCİH EDİYOR"
Çinliler gibi tax free alışverişte öne çıkan yeni ülkeler var mı?
2017'de Avrupa pazarı yüzde 9 büyüdü. İşlem adetleri yüzde 6, ortalama harcama yüzde 2 büyüdü. Avrupa'da 2017 yılında Çinliler yüzde 13, Ruslar yüzde 9, Amerikalılar yüzde 6 büyüdü. Körfez ülkeleri yüzde 13 küçüldü. Son dönemde Körfez ülkelerinden gelen turistler vize alım sürelerinin uzunluğu, prosedürler ve ön yargılar nedeniyle Avrupa yerine Türkiye'yi tercih ediyor.
