Soysal tarafından 29-30 Mayıs tarihlerinde Haliç Kongre Merkezi’nde düzenlenen ‘Perakende Günleri 2024’ sektör derneklerinin ortak basın toplantısı ile başladı. Enflasyon sorununa vurgu yapan dernek başkanları iç pazardaki ve turist alışverişindeki talep daralmasına dikkat çekti. Toplantıda, Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, Alışveriş Merkezi Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Nuri Şapkacı, Zincir Mağazalar Derneği (ZMD) Başkanı Serhan Tınastepe, Tescilli Markalar Derneği (TMD) Başkanı Selçuk Güzenge, Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Başkan Yardımcısı Ünal Dölek ve Gıda Perakendecileri Derneği (GPD) Yönetim Kurulu Üyesi Kutay Kartallıoğlu perakende sektörünün mevcut durumunu, sorunlarını ve çözüm önerilerini masaya yatırdı.
TÜKETİCİ UCUZ ÜRÜNE YÖNELİYOR
Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel konuşmasında tüketicilerin artık daha düşük fiyatlı ve daha ekonomik ürünlere yöneldiğini söyleyerek “Bu durum perakendeci üzerinde çok büyük bir maliyet ve satış baskısı yaratıyor. Maliyetlerin artmasındaki en önemli sebep hammadde fiyatlarındaki ara mal ve bitmiş ürün fiyatındaki artış. Özellikle gümrük vergilerin bu kadar arttığı bir ortamda maliyetlerimizi maalesef normal bir çizgide tutabilmek de mümkün olmuyor” dedi.
Perakende sektörünün e-ticaret yatırımları ve ciro artışının pandemi sonrasında da devam ettirdiğini söyleyen Öncel “Ciro artışlarının önemli bir kısmı indirimli satışlardan kaynaklanıyor. Satışların önemli bir kısmının indirim odaklı olması da perakende sektörüne kan kaybettiriyor” dedi.
Öncel, önümüzdeki dönem yaşanabilecek sıkıntıların sinyallerini ocak ayından almaya başladıklarını da ekleyerek “Gelen turist sayılarındaki artışlar ne yazık ki harcamaya yansımıyor. BKM verilerine göre kredi kartıyla yapılan harcamalarda yüzde 10 olan toplam harcama içindeki yabancının payı 2024’ün ilk 3 ayında yüzde 3,5’a düşmüş durumda. Yabancı artık bizi tercih etmiyor” dedi.
“SATIN ALMA GÜCÜ DÜŞTÜ”
AVM’ler açısından cirolarda enflasyonun üzerinde bir artış olmakla birlikte kendi içinde bir düşüş eğilimi gördüklerini belirten Alışveriş Merkezi Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Nuri Şapkacı “Bu düşüşün temel sebebi ise satın alma gücünün düşmesidir. Önümüzdeki dönemde müşteri satın alma davranışlarına şekil verecek iki etken var. Bunlardan ilki baz etkisiyle enflasyonun düşüş eğilimine geçmesi; ikincisi ise turizm sezonunun açılmasının alışverişe olumlu etkisi olacaktır. AVM’ler olarak biz, her zaman bardağın dolu tarafından bakıyor, aynı gemide yol aldığımız perakendeci iş ortaklarımızla anlayış içinde hep daha iyisini yapmak için çalışıyoruz. AVM’lerdeki doluluk oranları, bu çalışmaların perakendeciler nezdinde de sonuç verdiğinin en önemli göstergesi” dedi.
2023 yılını perakendenin tüm kategorilerinin genel olarak olumlu bitirdiğini belirten Zincir Mağazalar Derneği (ZMD) Başkanı Serhan Tınastepe, 2024 yılının ilk çeyreğinde ise daralma emarelerini görmeye başladıklarını belirtti. Bu süreci seçim sonrası net görmeye başladıklarını söyleyen Tınastepe, “Kredi kartı taksitlerinin azalması mobilya, beyaz eşya gibi kategorileri oldukça olumsuz etkiledi. Bu diğer alt kategorilere sirayet eder mi göreceğiz. Diğer taraftan tasarrufunu ev araba gibi ürünlere yönlendiremeyen tüketici alışveriş yapmaya devam ediyor. İç talepteki daralma farklı alanlara giderse bu sektör için risk demek” dedi.
YAPAY ZEKAYLA SAHTE ÜRÜNÜ ENGELLEYECEK
Perakendecilerin ana sıkıntılarından birinin artan işletme maliyetleri olduğuna dikkat çeken Tınastepe sözlerine şu şekilde devam etti: “Buna karşın hepimiz verimlilik üzerine yoğunlaşmış durumdayız. Eskisi gibi hızlı mağaza açılmıyor, bunun yerine mevcut mağazalarımızı ve e-ticaret kanallarımızı daha verimli hale getirme yollarını araştırıyoruz. En önemli yatırımımızı teknolojiye yapıyoruz. Perakendenin tüm kategorilerinde bu ortak bir durum.”
Tescilli Markalar Derneği (TMD) Başkanı Selçuk Güzenge ise konuşmasında sahte ürünlerin AVM’lerden çıktığına emin olduklarına, ancak e-ticaretin büyümesi ile birlikte sahte ve taklit ürünlerin kamuoyunu aldatıcı bir şekilde büyüdüğüne vurgu yaparak “Dernek olarak e-ticaret sitelerinde sahte ve taklit ürünleri tespit edecek bir yapay zeka programı hazırladık. En kısa zamanda kullanmaya başlayacağız” dedi.
45 YAŞ ÜSTÜ RESTORANA GELMİYOR
Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği Başkanı (TÜRES) Ünal Dölek:
“2019 yılından bu yana tüm dünyada yaşanan enflasyon artışı, sağlık sorunları ve satın alma güçlüğü ile beraber 45 yaş üstünün sosyal alandan çekildi. Ayda 5-6 kez inerken 1-2 kez iniyor. Buna rağmen kafelerde bir hareketlilik görüyoruz. 16-35 yaş grubunda günlük harcama kapasitesi 250 TL gözüküyor. İlk ay gelen turist sayısında bir artış olsa da, restoran harcamalarının düşük kaldığını görüyoruz. Artık eskisi gibi rekabetçi değiliz. Geçtiğimiz senelerde özellikle Ortadoğu’dan gelen turistler restoranlarda rahatlıkla alışveriş yapabiliyordu. Bugün yemek fiyatlarımız İsviçre ayarında olunca, ucuz destinasyon olarak yine bizi tercih edecekler mi diye bir endişe taşıyoruz.”
“ENFLASYONLA MÜCADELEYE KATKI SAĞLIYORUZ”
Gıda Perakendecileri Derneği (GPD) Yönetim Kurulu Üyesi Kutay Kartallıoğlu:
“Enflasyonla mücadelede modern perakendenin payı önemlidir. Ülkemizde modern perakendenin payı yüzde 45 civarında. Batıda yüzde 75-80 civarında. Modern perakendenin gideceği yol var hala. Sektörümüz doğrudan halka ulaşıyor. Müşterinin kalbini çok iyi tutuyoruz. Gıda, yiyecek, içecek ve temel gıda harcamalarını hane halkın harcamalarının yüzde 50’sini oluşturuyor. Modern perakende büyüdükçe devletin maliye politikalarında ilerlemesi kolaylaşır. Enflasyonla mücadeleye çok büyük katkı veriyoruz. Market zincirleri market markalı ürünleri sayesinde yüzde 50’ye varan oranda uygun ürün üretebilir. Bugün market markalı ürünlerin payı yüzde 26 seviyesinde. Market markalı ürünlerin gelişmesi enflasyon artışına bir bariyer oluşturuyor. Esnek çalışma gündem maddemiz var. Bakanlık gereğini yapıyor. Esnek çalışmanın canlıya alınmasıyla genç istihdamına katkı sağlayacağız.”
