Thomas Cook'un batışı, birçok ülkenin ucuz turizm bölgelerinde deprem etkisi yarattı. Sadece Türkiye'deki otellerin 350 milyon Euro'luk alacağı var. Özellikle Manavgat, Alanya, Marmaris ve Dalaman bölgesindeki küçük oteller, 2020 sezonunda ağır darbe yiyebilir.
LEVENT GÖKMEN DEMİRCİLER
lgokmen@ekonomist.com.tr
Turizm sektöründe hemen yer yıl batan acenteler, uçak şirketleri oluyor. Ancak 178 yıllık İngiliz havayolu ve seyahat şirketi Thomas Cook'un 23 Eylül'de iflas ettiğini duyurması İspanya'dan Tunus'a, Türkiye'den Yunanistan'a kadar birçok turizm ülkesinde deprem etkisi yarattı.
Türkiye'nin de aralarında bulunduğu birçok ülkedeki 150 binden fazla İngiliz tatilcinin büyük bir kısmı tatillerini yarıda bırakıp ülkesine döndü. Ülkemize yılda 2 milyon civarında turist getiren şirketin iflasıyla birlikte Türkiye'deki otellerin toplam alacağının 350 milyon Euro civarında olduğu tahmin ediliyor.
Bu da birçok küçük otelin ödeme dengelerinin sarsılması anlamanı taşıyor. Düşük bütçeli turistleri getiren şirketin iflasından Türkiye'de Manavgat'tan sonra Alanya bölgesini de içine alan bant ile Marmaris ve Dalaman bölgesinde yer alan ucuz fiyatlı otellerin etkilendiğine dikkat çekiliyor.
Şirketten alacaklarını tahsil edemeyen bu otellere içine düştükleri zor durumdan kurtulmaları için el uzatılmaması halinde, önümüzdeki yaz sezonunda onlarca otelin kapılarına kilit vurmak zorunda kalacaklarına vurgu yapılıyor.
"EN BÜYÜK YARA MUĞLA BÖLGESİNDE"
Thomas Cook'tan diğer acentelere ne kadar turist kayacağına bağlı olarak Türkiye'nin yıllık 600-700 bin turist kaybı yaşayabileceğini belirten Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkanı Osman Ayık, Muğla, Dalaman ve Fethiye'de kaderi Thomas Cook'a bağlı çok sayıda küçük işletme olduğunu söylüyor.
Sadece Thomas Cook ile çalışan 30-40 odalı oteller bulunduğuna dikkat çeken Başkan Ayık, yüz binlerce pound alacağı olan bu tür otellerin çok zor durumda kalabileceğini vurguluyor.
Osman Ayık, hükümet tarafından yapılan çalışmaların olumlu olduğuna, pratikte hayata geçmesi halinde sonuçlarının iyi olacağına vurgu yapıyor.
Gelecekte benzer sorunlar yaşamamak adına turizmde tek pazar bağımlılığını ortadan kaldırmak için pazar çeşitliliğine gidilmesi gerektiğine işaret eden Ayık, "Yaşanan krizde en çok yarayı tek pazara bağımlı olan Muğla alıyor. Antalya pazar çeşitliliğinin olması bakımından daha şanslı" diyor.
BAKANLIK ÇALIŞMA YAPIYOR
Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre 2018 yılında Türkiye'ye 2 milyon 254 bin 871 İngiliz turist geldi. Bu sayı 2017 yılında 1 milyon 658 bin 715, 2016'da 1 milyon 711 bin 481 olarak kayıtlara geçti.
Turizm sektöründe deprem etkisi yaratan bu iflasın ardından çözüm arayışları üzerine yoğunlaşan Turizm Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı, Thomas Cook İngiltere'nin faaliyetlerinden zarar görebilecek işletmeler için 50 milyon Euro'luk 'kredi destek paketi'ni açıkladı.
Ancak sektör temsilcileri şahsi kredi olarak verilecek olan bu desteği yetersiz görüyor. Thomas Cook krizinden Kanarya Adaları ile en büyük yarayı alan İspanya'daki kayıp 500 milyon Euro. İspanya hükümeti kaybı olan turizmcileri kurtarmak üzere 300 milyon Euro hibe kredi veriyor.
Türkiye'de ise 50 milyon Euro'luk bir fon ayrılacağı, ihtiyacı olan turizmciye uzun vadeli, düşük faizli kredi verileceği yönündeki açıklamalar da yetersiz bulunuyor.
Dünyanın en büyük tur operatörünün turizmde afet etkisi yaptığına dikkat çeken Ege Turistik İşletmeler ve Konaklamalar Birliği (ETİK) Mehmet İşler, İngiliz turistlerin en çok tercih ettiği bölge olması bakımından krizden en çok etkilenen bölgenin Ege olduğunu vurguluyor.
İşler, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy'un krizin etkilerini azaltmak için yaptığı hamlelerle krizi en az zararla atlatacaklarına inandıklarını söylüyor.
Bakan Ersoy'un Thomas Cook iflas etmeden Turizm Geliştirme Ajansı'yla bir fon oluşturduğunu, bu fonla İngiltere gibi pazarlarda Türkiye'nin reklamlara çıktığını hatırlatan Mehmet İşler, şu bilgileri veriyor: "Bakanımız Thomas Cook'a alternatif olabilecek tur operatörlerinin CEO'larını Türkiye'ye çağırdı.
Thomas Cook'tan boşalan 850 bin kişinin getirdiği rakamı diğer tur operatörlerine 1 milyon 100 bin kişi gibi daha yüksek rakamla Türkiye'ye uçak koymalarını sağladı. Bu koltukların satılması için de İngiltere'de tanıtım ve pazarlama atağına kalktı."
Thomas Cook nedeniyle Yunanistan'ın 500 milyon Euro, İspanya'nın 500 milyon Euro, Tunus'un 150 milyon Euro zarar gördüğüne dikkat çeken Mehmet İşler, "İngiltere Brexit nedeniyle bu paraları Avrupa'dan çekmek adına almış olduğu bir kararın sonucu olduğunu düşünüyorum. Bu paraları ödemeyerek bu paranın İngiltere'de kalmasını sağladılar" yorumunu yapıyor.
GOLFE ETKİSİ OLUR MU?
Sektör temsilcileri yaşanan krizin doğru yönetim biçimiyle beklenenden daha hafif atlatılabileceğine inandıklarını vurgularken, Türkiye'nin bu süreçte tanıtımını artırması gerektiğine de dikkat çekiyorlar.
Belek bölgesine İngiltere'den gelen golfçüler Thomas Cook'un uçağını kullanıyordu. Ancak bölgeye yönelik slotları Easy Jet, Ryanair, Jet2 Holidays gibi şirketlerin kullanıp İngiliz turistleri bölgeye taşıyacaklarına dikkat çekiliyor.
Belek Turizm Yatırımcıları Birliği (BETU-YAB) Genel Müdürü Bekir Akkaş, "Bölgeyi olumsuz etkileyecek kayda değer bir düşüş beklemiyoruz. Şu anda ekim ayı yüksek sezon doluluklarımız yüzde 90'lar seviyesinde gidiyor, Belek bölgesi etkilenmedi, etkilenme olsaydı şimdiye kadar hissedilirdi" yorumunu yapıyor.
Bekir Akkaş, Thomas Cook'un düşük bütçeli bir tur operatörü olması bakımından Belek'i etkilemediğini de vurguluyor. Burada en önemli konunun uçak konusu olduğunu onun da çözümünün bulunduğunu belirten Akkaş, acentelerin batışının yeni döneme etki etmeyeceğini, satışların online platformlardan devam edeceğini söylüyor.
