Şu sıralarda ekonominin gündeminde bazı alacakların yeniden yapılandırılmasına ilişkin hükümlerin de bulunduğu yasa teklifi var. Bu hafta yasa teklifinin kesinleşmiş vergi ve vergi cezaları ile gecikme faizi ve gecikme zammı gibi alacakların yeniden yapılandırılmasıyla ilgili düzenlemelerine değindik.
M. FATİH KÖPRÜ
[email protected]
www. vergidegundem. com
Bazı alacakların yeniden yapılandırılmasını içeren yasa teklifi 22 Temmuz günü Meclis Başkanlığına sunuldu. Oldukça kapsamlı. Devletin kesinleşmiş vergi ve sosyal güvenlik alacaklarının yapılandırılmasının yanında, dava safhasında bulunan vergi alacakları ile halen devam eden vergi incelemeleri kapsamında tarh edilecek vergiler de düzenlemenin kapsamına giriyor.
Maliye Bakanı Naci Ağbal, geçtiğimiz günlerde, vergi dairelerine kayıtlı yaklaşık 90 milyar, sosyal güvenlik primleri olarak da yaklaşık 72 milyar olmak üzere toplam 162 milyar liralık borcun vatandaşın lehine yeniden yapılandırılacağını belirtmişti.
Yasa teklifi, sadece alacakların yapılandırılmasını değil, teklif, matrah ve vergi artırımı yoluyla mükelleflerin son beş yılının vergi incelemesi kapsamı dışına çıkarılmasını da içeriyor. Teklif ile yurtdışındaki para, altın, menkul kıymet gibi varlıkların yurda getirilmesinin, yurtiçinde olup kayıtlarda yer almayan aynı türden varlıkların ise kanuni defterlere kaydedilebilmesinin önü de açılıyor. Son olarak işletme kayıtlarının düzeltilmesine (kasa, stok, sabit kıymet gibi) imkan sağlayan düzenlemeler de yasa teklifinde yer alıyor.
Bu yazımızda, söz konusu yasa teklifinin, mükelleflerin kesinleşmiş vergi borçlarının yapılandırılmasıyla ilgili düzenlemeleri üzerinde duracağız.
KAPSAMA GİREN ALACAKLAR
Yasanın kapsamı açısından 30 Haziran tarihi önemli. Bu tarihten önceki dönemlere ilişkin olan vergi borçları ile yine bu tarihe kadar verilmiş olan beyannamelerdeki vergilerin yapılandırma kapsamına girdiğini söyleyebiliriz.
Örneğin Mayıs 2016 ve önceki dönemlere ilişkin aylık KDV, muhtasar, ÖTV, damga vergisi beyannameleri, 2015 ve daha önceki dönemlere ilişkin gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden tahakkuk eden ve vadesi geçtiği halde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz gelmemiş olan vergiler bu yasa kapsamında yapılandırılabilecek.
Ayrıca, 2016 yılına ilişkin olarak 30 Haziran 2016 tarihinden önce tahakkuk eden vergilerin de bu kapsama girdiğini hatırlatmakta fayda var.
Sadece yukarıdaki vergiler değil bütün bu vergilere bağlı vergi cezaları ile gecikme faizleri, gecikme zamları da yasa kapsamında. Ancak 2016 yılına ilişkin motorlu taşıtlar vergisi ikinci taksitinin kapsama girmediği teklifte açıkça belirtiliyor.
Aynı tarihten önce yapılan tespitlere ilişkin olarak kesilen vergi aslına bağlı olmayan vergi cezaları da yapılandırma kapsamına giriyor.
EMLAK VERGİLERİ
Yasa teklifinde yapılandırma imkânının Maliye Bakanlığı’na ve belediyelere bağlı tahsil daireleri tarafından takip edilen alacaklar için geçerli olduğu belirtiliyor. Buna göre yukarıda kapsamı belirtilen vergilerin yanında başta emlak vergisi olmak üzere belediyeler tarafından tahsil edilen vergiler ve hizmet bedelleri de yeniden yapılandırma kapsamına giriyor.
FAİZİN BİR KISMI SİLİNİYOR
En çok; “cezalar siliniyor mu”, “vergi aslında indirim var mı” gibi sorularla karşılaşıyoruz. Kanun’un yayımlandığı tarih itibarıyla, vadesi geldiği halde ödenmemiş veya ödeme süresi henüz geçmemiş olan vergiler ve bunlara bağlı vergi cezaları ile gecikme faizi ve gecikme zamları yasanın kapsamına giriyor dedik.
Bunlardan vergi aslında herhangi bir indirim yapılması söz konusu değil. Yapılandırma talep eden mükellefler vergi aslının tamamını her halükarda ödemek zorundalar. Gecikme faizi ve gecikme zammı gibi alacaklar ise siliniyor. Bunun yerine vergi aslı üzerinden Kanun’un yayımlandığı tarihe kadar yurtiçi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın anapara ile birlikte ödenmesi gerekiyor. Yasa kapsamında varsa vergi aslına bağlı olarak kesilmiş olan vergi cezaları (vergi ziyaı cezası gibi) da tamamen siliniyor.
USULSUZLUK CEZASININ YARISI
Yasanın yayım tarihi itibarıyla vadesi geldiği halde ödenmemiş olan, vergi aslına bağlı olmaksızın kesilen vergi cezalarının (usulsüzlük ve özel usulsüzlük gibi) ise yarısı siliniyor. Kalan yarısı ile bu tutara gecikme zammı yerine yasanın yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar ödenmek suretiyle bu borçtan kurtulmak mümkün olacak. İştirak nedeniyle kesilmiş olan vergi cezaları için de aynı durum geçerli.
BAŞVURU ZAMANI
Kanun teklifi Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edildi. Komisyonun ardından Genel Kurul görüşmeleri, Cumhurbaşkanının onayı ve Resmi Gazete’de yayımlanması derken yasanın temmuz ayına yetişmesi zor görünüyor. Ama imkânsız da değil tabii ki...
Yasada başvurunun yayım tarihini izleyen ikinci ayın sonuna kadar yapılması gerektiği belirtiliyor. Buna göre yasanın yayımı ve dolayısıyla yürürlüğe girmesi ağustos ayına kalırsa ekim ayının sonuna kadar başvuruda bulunulması gerekecek. Ama başvuru ve ilk taksit ödeme sürelerinin Bakanlar Kurulu tarafından bir aya kadar uzatılabileceğini de hatırlatmakta fayda var.
TAKSİTLE ÖDENEBİLİR
Yapılandırma kapsamında yeniden hesaplanan tutarın taksitle ödenme imkânı var. Bunun için başvuru sırasında 6, 9, 12 veya 18 eşit taksitte ödeme seçeneklerinden birinin tercih edilmesi gerekiyor. Bu durumda ödenmesi gereken tutar; katsayısı ile çarpılıyor ve bulunan tutar taksit sayısına bölünmek suretiyle ödenecek taksit tutarı hesaplanıyor.
• 6 eşit taksit için (1,08),
• 9 eşit taksit için (1,12),
• 12 eşit taksit için (1,16),
• 18 eşit taksit için (1,24),
Örneğin 100 lira anapara, 100 lira vergi ziyaı cezası ve 70 lira faiz borcu olmak üzere toplam 270 lira kesinleşmiş borcu olan bir mükellefin yapılandırma talebinde bulunduğunu ve anapara üzerinden gecikme faizi yerine 40 lira enflasyon farkı hesaplandığını varsayalım. Bu durumda yasa kapsamında ödenecek tutar 100 lira anapara ve 40 lira enflasyon farkı olmak üzere 140 lira olacaktır.
Mükellefin 12 taksitte ödeme imkânından yararlanmak istemesi durumunda ödeyeceği toplam tutar (140 x 1,16) 162,4 lira olacak ve iki ayda bir (162,4 / 12) 13,53 lira ödemek koşuluyla toplam 24 ayda borcunu kapatmış olacaktır.
Taksitle ödeme seçildiğinde ilk taksitin yasanın yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar ödenmesi şart. Buna göre yasa ağustos ayında yayımlanırsa ilk taksitin kasım sonuna kadar ödenmesi gerekiyor. Diğer taksitler ise birer ay atlayarak ödenecek (ikinci taksit 31 Ocak 2017, üçüncü taksit 31 Mart 2017’ye kadar .).
TAKSİTLERİ AKSATMAYIN
Taksitle ödeme seçilmesi durumunda özellikle ilk iki taksitin zamanında ödenmesi çok önemli. Bunlar zamanında ödenmezse veya kalan taksitlerden bir takvim yılında ikiden fazla taksit süresinde ödenmez veya eksik ödenirse yeniden yapılandırma hakkı kaybediliyor.
İlk iki taksit hariç, taksitlerin bir takvim yılında iki veya daha az aksatılması durumunda ise ödenmeyen veya eksik ödenen taksitlerin gecikme zammı oranında hesaplanan geç ödeme faizi ile birlikte son taksiti izleyen ayın sonuna kadar ödenmesi durumunda yapılandırma hakkı kaybedilmiyor.
PEŞİN ÖDEMEKAVANTAJLI
Taksit yerine peşin ödeme seçildiği durumda ekstra bir indirim daha kazanılıyor. Vergi tutarı üzerinden gecikme faizi ve gecikme zammı yerine hesaplanan enflasyon farkı (örnekteki 40 lira) üzerinden ayrıca yüzde 50 indirim yapılıyor.
Yani örnekteki 100 liralık anapara ve (40 x % 50) 20 liralık enflasyon farkı toplamı olan 120 lira peşin olarak ödendiği durumda en baştaki toplam 270 liralık borç kapatılmış oluyor.
Peşin ödeme seçeneğinde ödemenin, ilk taksit süresinde yani yasanın yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar (ağustos ayında yayımlanırsa 30 Kasım’a kadar) yapılması gerektiği unutulmamalı. Gelecek hafta yasa teklifinin son durumu hakkında bilgi verdikten sonra matrah ve vergi artırımı konusuna değineceğiz.
M. FATİH KÖPRÜ
[email protected]
www. vergidegundem. com
Bazı alacakların yeniden yapılandırılmasını içeren yasa teklifi 22 Temmuz günü Meclis Başkanlığına sunuldu. Oldukça kapsamlı. Devletin kesinleşmiş vergi ve sosyal güvenlik alacaklarının yapılandırılmasının yanında, dava safhasında bulunan vergi alacakları ile halen devam eden vergi incelemeleri kapsamında tarh edilecek vergiler de düzenlemenin kapsamına giriyor.
Maliye Bakanı Naci Ağbal, geçtiğimiz günlerde, vergi dairelerine kayıtlı yaklaşık 90 milyar, sosyal güvenlik primleri olarak da yaklaşık 72 milyar olmak üzere toplam 162 milyar liralık borcun vatandaşın lehine yeniden yapılandırılacağını belirtmişti.
Yasa teklifi, sadece alacakların yapılandırılmasını değil, teklif, matrah ve vergi artırımı yoluyla mükelleflerin son beş yılının vergi incelemesi kapsamı dışına çıkarılmasını da içeriyor. Teklif ile yurtdışındaki para, altın, menkul kıymet gibi varlıkların yurda getirilmesinin, yurtiçinde olup kayıtlarda yer almayan aynı türden varlıkların ise kanuni defterlere kaydedilebilmesinin önü de açılıyor. Son olarak işletme kayıtlarının düzeltilmesine (kasa, stok, sabit kıymet gibi) imkan sağlayan düzenlemeler de yasa teklifinde yer alıyor.
Bu yazımızda, söz konusu yasa teklifinin, mükelleflerin kesinleşmiş vergi borçlarının yapılandırılmasıyla ilgili düzenlemeleri üzerinde duracağız.
KAPSAMA GİREN ALACAKLAR
Yasanın kapsamı açısından 30 Haziran tarihi önemli. Bu tarihten önceki dönemlere ilişkin olan vergi borçları ile yine bu tarihe kadar verilmiş olan beyannamelerdeki vergilerin yapılandırma kapsamına girdiğini söyleyebiliriz.
Örneğin Mayıs 2016 ve önceki dönemlere ilişkin aylık KDV, muhtasar, ÖTV, damga vergisi beyannameleri, 2015 ve daha önceki dönemlere ilişkin gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden tahakkuk eden ve vadesi geçtiği halde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz gelmemiş olan vergiler bu yasa kapsamında yapılandırılabilecek.
Ayrıca, 2016 yılına ilişkin olarak 30 Haziran 2016 tarihinden önce tahakkuk eden vergilerin de bu kapsama girdiğini hatırlatmakta fayda var.
Sadece yukarıdaki vergiler değil bütün bu vergilere bağlı vergi cezaları ile gecikme faizleri, gecikme zamları da yasa kapsamında. Ancak 2016 yılına ilişkin motorlu taşıtlar vergisi ikinci taksitinin kapsama girmediği teklifte açıkça belirtiliyor.
Aynı tarihten önce yapılan tespitlere ilişkin olarak kesilen vergi aslına bağlı olmayan vergi cezaları da yapılandırma kapsamına giriyor.
EMLAK VERGİLERİ
Yasa teklifinde yapılandırma imkânının Maliye Bakanlığı’na ve belediyelere bağlı tahsil daireleri tarafından takip edilen alacaklar için geçerli olduğu belirtiliyor. Buna göre yukarıda kapsamı belirtilen vergilerin yanında başta emlak vergisi olmak üzere belediyeler tarafından tahsil edilen vergiler ve hizmet bedelleri de yeniden yapılandırma kapsamına giriyor.
FAİZİN BİR KISMI SİLİNİYOR
En çok; “cezalar siliniyor mu”, “vergi aslında indirim var mı” gibi sorularla karşılaşıyoruz. Kanun’un yayımlandığı tarih itibarıyla, vadesi geldiği halde ödenmemiş veya ödeme süresi henüz geçmemiş olan vergiler ve bunlara bağlı vergi cezaları ile gecikme faizi ve gecikme zamları yasanın kapsamına giriyor dedik.
Bunlardan vergi aslında herhangi bir indirim yapılması söz konusu değil. Yapılandırma talep eden mükellefler vergi aslının tamamını her halükarda ödemek zorundalar. Gecikme faizi ve gecikme zammı gibi alacaklar ise siliniyor. Bunun yerine vergi aslı üzerinden Kanun’un yayımlandığı tarihe kadar yurtiçi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın anapara ile birlikte ödenmesi gerekiyor. Yasa kapsamında varsa vergi aslına bağlı olarak kesilmiş olan vergi cezaları (vergi ziyaı cezası gibi) da tamamen siliniyor.
USULSUZLUK CEZASININ YARISI
Yasanın yayım tarihi itibarıyla vadesi geldiği halde ödenmemiş olan, vergi aslına bağlı olmaksızın kesilen vergi cezalarının (usulsüzlük ve özel usulsüzlük gibi) ise yarısı siliniyor. Kalan yarısı ile bu tutara gecikme zammı yerine yasanın yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar ödenmek suretiyle bu borçtan kurtulmak mümkün olacak. İştirak nedeniyle kesilmiş olan vergi cezaları için de aynı durum geçerli.
BAŞVURU ZAMANI
Kanun teklifi Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edildi. Komisyonun ardından Genel Kurul görüşmeleri, Cumhurbaşkanının onayı ve Resmi Gazete’de yayımlanması derken yasanın temmuz ayına yetişmesi zor görünüyor. Ama imkânsız da değil tabii ki...
Yasada başvurunun yayım tarihini izleyen ikinci ayın sonuna kadar yapılması gerektiği belirtiliyor. Buna göre yasanın yayımı ve dolayısıyla yürürlüğe girmesi ağustos ayına kalırsa ekim ayının sonuna kadar başvuruda bulunulması gerekecek. Ama başvuru ve ilk taksit ödeme sürelerinin Bakanlar Kurulu tarafından bir aya kadar uzatılabileceğini de hatırlatmakta fayda var.
TAKSİTLE ÖDENEBİLİR
Yapılandırma kapsamında yeniden hesaplanan tutarın taksitle ödenme imkânı var. Bunun için başvuru sırasında 6, 9, 12 veya 18 eşit taksitte ödeme seçeneklerinden birinin tercih edilmesi gerekiyor. Bu durumda ödenmesi gereken tutar; katsayısı ile çarpılıyor ve bulunan tutar taksit sayısına bölünmek suretiyle ödenecek taksit tutarı hesaplanıyor.
• 6 eşit taksit için (1,08),
• 9 eşit taksit için (1,12),
• 12 eşit taksit için (1,16),
• 18 eşit taksit için (1,24),
Örneğin 100 lira anapara, 100 lira vergi ziyaı cezası ve 70 lira faiz borcu olmak üzere toplam 270 lira kesinleşmiş borcu olan bir mükellefin yapılandırma talebinde bulunduğunu ve anapara üzerinden gecikme faizi yerine 40 lira enflasyon farkı hesaplandığını varsayalım. Bu durumda yasa kapsamında ödenecek tutar 100 lira anapara ve 40 lira enflasyon farkı olmak üzere 140 lira olacaktır.
Mükellefin 12 taksitte ödeme imkânından yararlanmak istemesi durumunda ödeyeceği toplam tutar (140 x 1,16) 162,4 lira olacak ve iki ayda bir (162,4 / 12) 13,53 lira ödemek koşuluyla toplam 24 ayda borcunu kapatmış olacaktır.
Taksitle ödeme seçildiğinde ilk taksitin yasanın yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar ödenmesi şart. Buna göre yasa ağustos ayında yayımlanırsa ilk taksitin kasım sonuna kadar ödenmesi gerekiyor. Diğer taksitler ise birer ay atlayarak ödenecek (ikinci taksit 31 Ocak 2017, üçüncü taksit 31 Mart 2017’ye kadar .).
TAKSİTLERİ AKSATMAYIN
Taksitle ödeme seçilmesi durumunda özellikle ilk iki taksitin zamanında ödenmesi çok önemli. Bunlar zamanında ödenmezse veya kalan taksitlerden bir takvim yılında ikiden fazla taksit süresinde ödenmez veya eksik ödenirse yeniden yapılandırma hakkı kaybediliyor.
İlk iki taksit hariç, taksitlerin bir takvim yılında iki veya daha az aksatılması durumunda ise ödenmeyen veya eksik ödenen taksitlerin gecikme zammı oranında hesaplanan geç ödeme faizi ile birlikte son taksiti izleyen ayın sonuna kadar ödenmesi durumunda yapılandırma hakkı kaybedilmiyor.
PEŞİN ÖDEMEKAVANTAJLI
Taksit yerine peşin ödeme seçildiği durumda ekstra bir indirim daha kazanılıyor. Vergi tutarı üzerinden gecikme faizi ve gecikme zammı yerine hesaplanan enflasyon farkı (örnekteki 40 lira) üzerinden ayrıca yüzde 50 indirim yapılıyor.
Yani örnekteki 100 liralık anapara ve (40 x % 50) 20 liralık enflasyon farkı toplamı olan 120 lira peşin olarak ödendiği durumda en baştaki toplam 270 liralık borç kapatılmış oluyor.
Peşin ödeme seçeneğinde ödemenin, ilk taksit süresinde yani yasanın yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar (ağustos ayında yayımlanırsa 30 Kasım’a kadar) yapılması gerektiği unutulmamalı. Gelecek hafta yasa teklifinin son durumu hakkında bilgi verdikten sonra matrah ve vergi artırımı konusuna değineceğiz.
