Türkiye, 105 bin kadın girişimci rakamıyla gelişmiş ülkelerin gerisinde. Ancak KAGİDER Başkanı Sanem Oktar, Y Kuşağı'ndan oldukça umutlu. Oktar, Y Kuşağı kadın girişimciler için, "Bu gelen Y Kuşağı'nın iyilik yapmakla ilgili bir hedefi var" diyor.
BURCU TUVAY
btuvay@ekonomist.com.tr
Türkiye Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER), girişimcilik yoluyla kadının güçlenmesini hedefleyen bir sivil toplum kuruluşu. Kadının sadece ekonomik olarak değil politik ve sosyal olarak da güçlenmesini hedefleyen KAGİDER'in 320 üyesi bulunuyor.
Türkiye'deki 105 bin kadın girişimci sayısını az bulan KAGİDER Başkanı Sanem Oktar, buna karşın Y Kuşağı kadın girişimcilerden oldukça umutlu. Oktar, Y Kuşağı'nı, "Bizden çok daha başarılılar. Bu gelen Y Kuşağı'nın iyilik yapmakla ilgili bir hedefi var. Sadece para kazanmak için değil dünyayı değiştirmek için bir girişim yapmak istiyorlar" diye tanımlıyor. Oktar ile kadın girişimciliği ve KAGİDER'in projeleri üzerine konuştuk.
Türkiye'de kadın girişimci sayısı kaça ulaştı?
TÜİK'in verdiği rakam istihdam yaratan kadınların sayısının 105 bin olduğu yönünde. Yüzde 8'lik kadın girişimci oranıyla devam ediyoruz. Tabi bu oranın içerisine hissedar olarak görünüp hiç aktif olmayan kadınlar da dahil.
Bu oranı AB ve ABD ile kıyasladığımızda fotoğrafın neresindeyiz?
En yüksek oran yüzde 25 ile ABD'de. Bunun nedenini araştırmak üzere üç yıl önce KAGİDER olarak ABD'ye gittik. Tedarik zincirine kadınların da dahil edildiğini gördük. Çünkü dünyada kamu alımlarının sadece yüzde 1'ini kadınlar yapıyor. Biz de iş sahibi olan kadınların bu tedarik zincirine dahil olması anlamında Tedarikçi Kadınlar Zirvesi'ni düzenlemeye başladık. Bu zirvede 10 milyon doların üzerinde ticaret gerçekleştirildi. Kadın girişimcilerin kamuda teda-
rik zincirine dahil olması için bir yasa tasarısı hazırladık ve Ekonomi Bakanlığı'na sunduk. 'İyi İşler' adıyla kadınların tedarik zincirinde güçlendirilmesine yönelik bir eğitim programı başlattık. Garanti Bankası ile beraber Türkiye genelinde mal alan ile mal satan kadınları bir araya getiriyoruz. Şu ana kadar 150 kadına ulaştık.
"HER ÜÇ KADINDAN BİRİNE DOKUNDUK"
"Ekonomist Dergisi ve Garanti Bankası ile birlikte 11 yıldır düzenlediğimiz Türkiye'nin Kadın Girişimcisi Yarışması benim için en özel proje. Çünkü ben de 2010 yılında o yarışmanın bir adayı olarak KAGİDER ile tanıştım. Ben bugün KAGİDER başkanı olduysam bu yarışma sayesindedir. Kadın girişimciler olarak bizler yalnızız, yalnız başımıza mücadele ediyoruz. Bu yarışma sizi görünür kılıyor ve birileri sizi takdir ediyor. Yarışmaya yapılan başvurularda yaş ortalamaları gençleşti, teknoloji ağırlıklı ve sosyal girişimler arttı. Bugüne kadar 35 bin kadın girişimciden başvuru aldık. Bu da neredeyse her üç kadından biri demek.”
Devlet politikalarında kadın girişimciliğine verilen destekleri yeterli buluyor musunuz?
Elbette yeterli değil. Türkiye'de KAGİDER öncülüğünde W 20 kuruldu. 2025 yılına kadar kadınlar ile erkekler arasındaki istihdam farkının yüzde 25 azaltılması hedefleniyor. Burada Türkiye'nin imzası var. Şu an kadınların işgücüne katılımı yüzde 33 civarında. Bunun yüzde 41'e çıkarılması hedefleniyor. İstihdam önemli çünkü kadın girişimcilerin yüzde 75'i daha önce bir şirkette çalışmış kişiler.
Peki, kadın istihdamının artması için sizin önerileriniz neler?
Kreş ve yaşlı bakımının yaygın, ulaşılabilir olması gerekiyor. Türkiye'de istihdamdan vazgeçen kadınların yüzde 60'ı "Bana uygun şartlar sağlanırsa ben işe dönerim" diyor. Bu yasalar yapılırken STK'larla istişare içinde olunması lazım. Örneğin yarı zamanlı çalışma yasasının şu an bazı negatif etkilerini de görüyoruz. Kadını istihdama sokmak, istihdamda kalmasını sağlamak ve kadın girişimciliğini desteklemek gerekiyor.
Bu anlamda siz çok önemli bir proje olan Türkiye'deki kurumsal şirketlere bir Fırsat Eşitliği Modeli (FEM) getirdiniz. FEM hakkında bilgi verir misiniz?
KAGİDER, Dünya Bankası ile birlikte FEM'i Türkiye'de geliştiriyor. Burada ana amaç işe alım ve işte tutma süreçlerinde kadına eşit fırsat sağlanması ve bunu yapan şirketlerin de sertifikalandırılması. Bağımsız danışmanlık şirketleri, FEM'i imzalayan şirketleri, ne kadar kadın çalışan alındığı, işe alımda nasıl bir ilan verildiği, son yıllarda kaç kadının terfi ettiği, kadınların erkeklerle eşit oranda eğitimlere gidip gitmediği gibi 28 kriter üzerinden denetliyor. Bu kriterleri yerine getiren şirketler bu sertifikayı almaya hak kazanıyor. Eczacıbaşı, Garanti Bankası, Tofaş gibi Türkiye'nin 25'ten fazla önemli kuruluşu bu modeli benimsedi. Doğum izninden dönüş, kreş desteği, terfi gibi oranlara baktığımızda gayet olumlu sonuçlar alıyoruz. Bu da kadınların işe başvurularda tercih edilme oranını ve şirket içi verimliliğini yüzde 30 artırıyor.
Y kuşağındaki kadın girişimcileri ya da kadın girişimci adaylarını sizin kuşağınızla kıyasladığınızda ne gibi farklılıklar görüyorsunuz?
Bizden çok daha başarılılar. Bu gelen Y Kuşa-ğı'nın iyilik yapmakla ilgili bir hedefi var. Sadece para kazanmak için değil, dünyayı değiştirmek için bir girişim yapmak istiyorlar. Sadece para kazanmak için iş kurduysanız o sizin tek amacınız olur, eğer fark yaratmak istiyorsanız o zaman girişimci olursunuz. Bu gençler bu girişimci ruhuna çok uygunlar. Teknolojiyi çok iyi kullanıyorlar, dünyaya açıklar. Ben yeni kuşaktan çok umutluyum.
Önümüzde bir seçim var. Siyasi liderlerin kadın politikalarına ilişkin vaatlerini nasıl değerlendiriyorsunuz? Bu konuya yeteri kadar yer verildiğini düşünüyor musunuz?
Yeteri kadar yer yok ama eskisine göre daha iyi diyebiliriz. Ülkenin nüfusunun ve dolayısıyla seçmenin yarısı kadın. Vaatler de buna göre çeşitleniyor. Ama yeterli mi, hayır değil.
150 KADINA EĞİTİM VERECEK
KAGİDER'İN 15'inci yılında hayata geçirdiği ‘Proje 15 Kadın Girişimci Geliştirme Programı' için başvurular başladı. 150 kadın girişimcinin alınacağı girişimcilik kampı sonrasında 15 girişimci kadına yeni kurulmuş işlerini geliştirmeleri için çeşitli destekler sağlanacak. Kadın girişimciler 20 Haziran 2018 tarihine kadar www. kagiderpusula.org sitesini ziyaret ederek başvuru yapabilecek. Projeye; Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı, 18 yaşını doldurmuş, işletmesinde hâkim ortak olan, yıllık cirosu 1 milyon TL'nin altında ve şirketinin kuruluşu üzerinden tercihen en fazla üç yıl geçmiş kadın girişimciler başvuru yapabiliyor.
BURCU TUVAY
btuvay@ekonomist.com.tr
Türkiye Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER), girişimcilik yoluyla kadının güçlenmesini hedefleyen bir sivil toplum kuruluşu. Kadının sadece ekonomik olarak değil politik ve sosyal olarak da güçlenmesini hedefleyen KAGİDER'in 320 üyesi bulunuyor.
Türkiye'deki 105 bin kadın girişimci sayısını az bulan KAGİDER Başkanı Sanem Oktar, buna karşın Y Kuşağı kadın girişimcilerden oldukça umutlu. Oktar, Y Kuşağı'nı, "Bizden çok daha başarılılar. Bu gelen Y Kuşağı'nın iyilik yapmakla ilgili bir hedefi var. Sadece para kazanmak için değil dünyayı değiştirmek için bir girişim yapmak istiyorlar" diye tanımlıyor. Oktar ile kadın girişimciliği ve KAGİDER'in projeleri üzerine konuştuk.
Türkiye'de kadın girişimci sayısı kaça ulaştı?
TÜİK'in verdiği rakam istihdam yaratan kadınların sayısının 105 bin olduğu yönünde. Yüzde 8'lik kadın girişimci oranıyla devam ediyoruz. Tabi bu oranın içerisine hissedar olarak görünüp hiç aktif olmayan kadınlar da dahil.
Bu oranı AB ve ABD ile kıyasladığımızda fotoğrafın neresindeyiz?
En yüksek oran yüzde 25 ile ABD'de. Bunun nedenini araştırmak üzere üç yıl önce KAGİDER olarak ABD'ye gittik. Tedarik zincirine kadınların da dahil edildiğini gördük. Çünkü dünyada kamu alımlarının sadece yüzde 1'ini kadınlar yapıyor. Biz de iş sahibi olan kadınların bu tedarik zincirine dahil olması anlamında Tedarikçi Kadınlar Zirvesi'ni düzenlemeye başladık. Bu zirvede 10 milyon doların üzerinde ticaret gerçekleştirildi. Kadın girişimcilerin kamuda teda-
rik zincirine dahil olması için bir yasa tasarısı hazırladık ve Ekonomi Bakanlığı'na sunduk. 'İyi İşler' adıyla kadınların tedarik zincirinde güçlendirilmesine yönelik bir eğitim programı başlattık. Garanti Bankası ile beraber Türkiye genelinde mal alan ile mal satan kadınları bir araya getiriyoruz. Şu ana kadar 150 kadına ulaştık.
"HER ÜÇ KADINDAN BİRİNE DOKUNDUK"
"Ekonomist Dergisi ve Garanti Bankası ile birlikte 11 yıldır düzenlediğimiz Türkiye'nin Kadın Girişimcisi Yarışması benim için en özel proje. Çünkü ben de 2010 yılında o yarışmanın bir adayı olarak KAGİDER ile tanıştım. Ben bugün KAGİDER başkanı olduysam bu yarışma sayesindedir. Kadın girişimciler olarak bizler yalnızız, yalnız başımıza mücadele ediyoruz. Bu yarışma sizi görünür kılıyor ve birileri sizi takdir ediyor. Yarışmaya yapılan başvurularda yaş ortalamaları gençleşti, teknoloji ağırlıklı ve sosyal girişimler arttı. Bugüne kadar 35 bin kadın girişimciden başvuru aldık. Bu da neredeyse her üç kadından biri demek.”
Devlet politikalarında kadın girişimciliğine verilen destekleri yeterli buluyor musunuz?
Elbette yeterli değil. Türkiye'de KAGİDER öncülüğünde W 20 kuruldu. 2025 yılına kadar kadınlar ile erkekler arasındaki istihdam farkının yüzde 25 azaltılması hedefleniyor. Burada Türkiye'nin imzası var. Şu an kadınların işgücüne katılımı yüzde 33 civarında. Bunun yüzde 41'e çıkarılması hedefleniyor. İstihdam önemli çünkü kadın girişimcilerin yüzde 75'i daha önce bir şirkette çalışmış kişiler.
Peki, kadın istihdamının artması için sizin önerileriniz neler?
Kreş ve yaşlı bakımının yaygın, ulaşılabilir olması gerekiyor. Türkiye'de istihdamdan vazgeçen kadınların yüzde 60'ı "Bana uygun şartlar sağlanırsa ben işe dönerim" diyor. Bu yasalar yapılırken STK'larla istişare içinde olunması lazım. Örneğin yarı zamanlı çalışma yasasının şu an bazı negatif etkilerini de görüyoruz. Kadını istihdama sokmak, istihdamda kalmasını sağlamak ve kadın girişimciliğini desteklemek gerekiyor.
Bu anlamda siz çok önemli bir proje olan Türkiye'deki kurumsal şirketlere bir Fırsat Eşitliği Modeli (FEM) getirdiniz. FEM hakkında bilgi verir misiniz?
KAGİDER, Dünya Bankası ile birlikte FEM'i Türkiye'de geliştiriyor. Burada ana amaç işe alım ve işte tutma süreçlerinde kadına eşit fırsat sağlanması ve bunu yapan şirketlerin de sertifikalandırılması. Bağımsız danışmanlık şirketleri, FEM'i imzalayan şirketleri, ne kadar kadın çalışan alındığı, işe alımda nasıl bir ilan verildiği, son yıllarda kaç kadının terfi ettiği, kadınların erkeklerle eşit oranda eğitimlere gidip gitmediği gibi 28 kriter üzerinden denetliyor. Bu kriterleri yerine getiren şirketler bu sertifikayı almaya hak kazanıyor. Eczacıbaşı, Garanti Bankası, Tofaş gibi Türkiye'nin 25'ten fazla önemli kuruluşu bu modeli benimsedi. Doğum izninden dönüş, kreş desteği, terfi gibi oranlara baktığımızda gayet olumlu sonuçlar alıyoruz. Bu da kadınların işe başvurularda tercih edilme oranını ve şirket içi verimliliğini yüzde 30 artırıyor.
Y kuşağındaki kadın girişimcileri ya da kadın girişimci adaylarını sizin kuşağınızla kıyasladığınızda ne gibi farklılıklar görüyorsunuz?
Bizden çok daha başarılılar. Bu gelen Y Kuşa-ğı'nın iyilik yapmakla ilgili bir hedefi var. Sadece para kazanmak için değil, dünyayı değiştirmek için bir girişim yapmak istiyorlar. Sadece para kazanmak için iş kurduysanız o sizin tek amacınız olur, eğer fark yaratmak istiyorsanız o zaman girişimci olursunuz. Bu gençler bu girişimci ruhuna çok uygunlar. Teknolojiyi çok iyi kullanıyorlar, dünyaya açıklar. Ben yeni kuşaktan çok umutluyum.
Önümüzde bir seçim var. Siyasi liderlerin kadın politikalarına ilişkin vaatlerini nasıl değerlendiriyorsunuz? Bu konuya yeteri kadar yer verildiğini düşünüyor musunuz?
Yeteri kadar yer yok ama eskisine göre daha iyi diyebiliriz. Ülkenin nüfusunun ve dolayısıyla seçmenin yarısı kadın. Vaatler de buna göre çeşitleniyor. Ama yeterli mi, hayır değil.
150 KADINA EĞİTİM VERECEK
KAGİDER'İN 15'inci yılında hayata geçirdiği ‘Proje 15 Kadın Girişimci Geliştirme Programı' için başvurular başladı. 150 kadın girişimcinin alınacağı girişimcilik kampı sonrasında 15 girişimci kadına yeni kurulmuş işlerini geliştirmeleri için çeşitli destekler sağlanacak. Kadın girişimciler 20 Haziran 2018 tarihine kadar www. kagiderpusula.org sitesini ziyaret ederek başvuru yapabilecek. Projeye; Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı, 18 yaşını doldurmuş, işletmesinde hâkim ortak olan, yıllık cirosu 1 milyon TL'nin altında ve şirketinin kuruluşu üzerinden tercihen en fazla üç yıl geçmiş kadın girişimciler başvuru yapabiliyor.
