M. FATİH KÖPRÜ / EY DİREKTÖR
fatih.kopru@tr.ey.com
www.vergidegundem.com
Acısıyla, tatlısıyla bir yılı daha geride bırakıyoruz... 2018 yılında da, her yıl olduğu gibi vergi yasalarında birçok değişiklikler yapıldı. Yasalar genellikle Resmi Gazete'de yayımlandığı tarihte yürürlüğe giriyorlar. Ama bazı durumlarda özel bir yürürlük tarihi de belirlenebiliyor.
2018 yılının nisan ayında yayımlanan ve özellikle katma değer vergisi yasasında değişiklikler içeren 7104 sayılı kanun buna iyi bir örnek. Bazı düzenlemeleri yayım tarihinde yürürlüğe girmiş olmasına rağmen birçok hükmü 1 Ocak 2019'da yürürlüğe giriyor. Sadece bu değil tabii ki.
Başka kanunlar ya da tebliğlerle yapılan ve yine 2019 başından geçerli olacak yeni uygulamalar da söz konusu. İşte biz de yeni yıla gireceğimiz şu günlerde 1 Ocak'tan itibaren uygulanmaya başlanacak yeni düzenlemeler üzerinde duracağız.
BÖLGESEL YÖNETİM MERKEZLERİ
Kurumlar vergisi yasasına aslında birkaç yıl önce yeni bir muafiyet hükmü eklenmişti. Buna göre, ilgili bakanlıktan alınan izne istinaden kurulan "bölgesel yönetim merkezleri" kurumlar vergisinden muaf olarak kabul ediliyordu.
Ancak bu muafiyetten yararlanabilmek için; bölgesel yönetim merkezinin tüm giderlerinin kanuni ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan kurumlar tarafından karşılanması ve söz konusu giderlerin Türkiye'de tam veya dar mükellefiyete tabi herhangi bir kurumun hesaplarına intikal ettirilmemesi veya kârından ayrılmaması gerekiyordu.
2019 başından itibaren bu hüküm yürürlükten kalktığı için kurulacak olan bölgesel yönetim merkezleri kurumlar vergisi muafiyetinden yararlanamayacak. Ancak 1 Ocak 2019 tarihi itibarıyla kurulu olan bölgesel yönetim merkezleri için 2021 yılı sonuna kadar muafiyet uygulanmaya devam edilecek.
İNTERNET REKLAMLARINDA VERGİ KESİNTİSİ
Aralık ayında yayımlanan bir Cumhurbaşkanı kararı ile internet ortamında reklam hizmeti verenlere veya buna aracılık edenlere yapılan ödemeler tevkifat (vergi kesintisi) kapsamına alındı. Tevkifatın oranı değişiyor.
Buna göre 2019 yılbaşından itibaren yurtiçinde bu kapsamda yapılan ödemeler ile yurtdışı kurumlara yapılan aynı türden ödemeler üzerinden yüzde 15 oranında tevkifat yapılacak. Tevkifatın oranı Türkiye'de yerleşik kurumlara yapılan ödemeler içinse sıfır olarak belirlendi.
Burada en önemli konu, dar mükellef kurumlara yapılan ödemelerdeki yeni tevkifat uygulamasının çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları (ÇVÖ) açısından nasıl değerlendirileceği. Kısaca; reklam hizmeti ÇVÖ anlaşmalarında ticari kazanç olarak değerlendiriliyor.
Bu kapsamda dar mükellef kurumların ticari kazançlarının vergilendirilebilmesi için Türkiye'de işyeri veya daimi temsilcisi olması gerekiyor. Yani ÇVÖ'ler açısından bu kazançların tevkifat yoluyla vergilendirilmesi mümkün gözükmüyor.
Ülkemizin taraf olduğu anlaşmaların sayısı düşünüldüğünde, idarenin en kısa zamanda, internet ortamında reklam hizmeti veren dar mükellef kurumlara yapılan ödemelerin ÇVÖ anlaşmaları kapsamında nasıl değerlendirileceğine ilişkin açıklama yapması bekleniyor.
KDV İNDİRİMİNDE TAKVİM YILI
Şimdiye kadarki uygulamada mükellefler; kendilerine düzenlenen belgelerdeki KDV'yi, vergiyi doğuran olayın gerçekleştiği takvim yılını aşmamak şartıyla belgeleri defterlere kaydettikleri dönemde indirebiliyorlardı.
Yeni yıldan itibaren indirim hakkının, vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılını takip eden takvim yılı sonuna kadar kullanılabilmesi imkanı sağlanıyor.
İADE TALEPLERİNDE SÜRE SINIRI
İade hakkı doğuran işlemler nedeniyle yüklenilen ve indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisi iade alınabiliyor. Bu iadeler, işlemin gerçekleştiği dönemi izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar talep edilmesi şartıyla yerine getirilecek.
İADELERDE İNCELEME SÜRESİ
Vergi incelemeleri tam ve sınırlı inceleme olarak ikiye ayrılıyor. Tam incelemenin bir yıl, sınırlı incelemenin ise altı ay içerisinde bitirilmesi gerekiyor. Yeni yıldan itibaren KDV iade incelemeleri için de inceleme süresi belirleniyor.
Buna göre söz konusu incelemeler en geç üç ay içerisinde bitirilecek. Bu sürede bitirilemezse en fazla iki ay daha ek süre talep edilebilecek. Yeni düzenleme 1 Ocak 2019 tarihinden sonraki vergilendirme dönemlerine ilişkin yapılacak KDV iade incelemeleri için geçerli.
HASILAT ESASLI VERGİLENDİRME
Küçük ölçekli bazı mükellefler için "hasılat esaslı vergileme" düzenlemesi yasaya eklendi. Buna göre işletme defteri tutanlar ile serbest meslek erbapları, eğer talep ederlerse KDV dahil hasılatlarının belirli bir oranını, indirim KDV tutarını dikkate almadan beyan ederek ödeyebilecekler.
Bu yöntemi seçen mükellefler iki yılı geçmedikçe bu usulden dönemeyecekler. Yararlanabilecek olan sektör ve meslek grupları ile uygulanacak KDV oranını Cumhurbaşkanı belirleyecek.
DEFTER BEYAN SİSTEMİ
Serbest meslek erbabı ve basit usule tabi olan mükellefler 2018 yılı başında "defter beyan sistemi"ni kullanmaya başladılar. Yani bu mükellefler bir yıldır Gelir İdaresi Başkanlığı'nın internet sitesinde bulunan "defter beyan sistemi" aracılığıyla kayıtlarını elektronik ortamda tutuyorlar ve defterleri elektronik ortamda oluşturuluyor.
1 Ocak 2019 tarihinden itibaren bu sisteme işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler de dahil oluyor. Ancak bunun için öncelikle 31 Aralık 2018 tarihine kadar başvuru yapılması gerekiyor. Başvuru, www. defterbeyan.gov.tr adresi üzerinden veya gelir vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairesi aracılığıyla yapılabiliyor.
DEĞERSİZ ALACAKLARA İLİŞKİN KDV
Vergi Usul Kanunu'nun 322. maddesine göre değersiz hale gelen alacaklara ilişkin hesaplanan ve beyan edilen katma değer vergisi, alacağın zarar yazıldığı vergilendirme döneminde indirim konusu yapılabilecek.
Ancak değersiz hale gelen alacaklara ilişkin alıcıların ödemedikleri KDV'leri indirim konusu yapmaları mümkün değil. Bu KDV'lerin daha önceden indirilmiş olması durumunda ise alıcı tarafından indirim iptali işleminin yapılması gerekiyor.
E-KİTAPTA KDV ARTIYOR
KDV yasası uyarınca gazete ve dergilerin elektronik ortamda satışı yüzde 1, elektronik kitap (e-kitap) ve benzeri yayınların elektronik ortamda satışı ise yüzde 8 oranında KDV'ye tabiydi. 2019 başından itibaren bu satışlardan yüzde 18 oranında KDV hesaplanacak.
DİĞER....
- İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükelleflerin ödeme zamanını, beyannamenin verildiği ayı takip eden ikinci ayın sonuna kadar uzatma konusunda Hazine ve Maliye Bakanlığı'na yetki verildi.
- KDV yasasında yapılan değişiklikle kısmi istisna kapsamındaki bazı teslim ve hizmetlere ilişkin yüklenilen KDV'lerin indirimine imkan tanınıyor. Ancak söz konusu istisna işlemlerle ilgili yüklenilen ve indirim konusu yapılan vergiler indirim yoluyla giderilemediği takdirde iade edilmeyecek.
- E-defter kullanıcılarının, GİB'e gönderdikleri berat dosyalarına ek olarak 2019/0cak döneminden başlamak üzere aylık dönemler halinde "Defter Raporu Beratı" olarak adlandırılan yeni bir dosyayı da başkanlığa iletmeleri gerekiyor.
- Teknoloji geliştirme bölgesinde ve ihtisas teknoloji geliştirme bölgesinde faaliyette bulunanların bu bölgelerde ürettikleri oyun yazılımları da yeni yıldan itibaren KDV istisnası kapsamına alınıyor.
- 2019 yılından başlamak üzere, elektrik motorlu otomobil, kaptıkaçtı, arazi taşıtları ve benzerleri ile panel-vanlar ve motosikletler, diğer taşıtlar için yaşı itibarıyla uygulanmakta olan motorlu taşıtlar vergisi tutarlarının yüzde 25'i oranında vergilendirilecek.
Herkese sağlıklı ve mutlu bir yeni yıl diliyorum...
