DYO, 2,2 milyar dolarlık Türkiye boya pazarının büyük oyuncularından biri. Bu yıl ciroda 1 milyar TL’yi aşacak olan şirket, Rusya pazarında büyümeyi hedefliyor. DYO Genel Müdürü Serdar Oran, “Beş yılda Rusya pazarındaki ciromuzu 5 kat artıracağız” diyor.
ARAM EKİN DURAN
eduran@ekonomist.com.tr
Türkiye boya sektörü, 20’ye yakın büyük ölçekli ve gelişmiş üretim teknolojisine sahip şirket ve yaklaşık 600 KOBİ ile dünya boya sektöründen yaklaşık yüzde 2 pay alıyor. Bu yıl 65’inci yılını kutlayan Yaşar Holding bünyesindeki DYO ise Türkiye boya sektöründe ilklere imza atan bir şirket.
Tüm boya alt sektörlerinde üretim yapan, toplamda bin 200’den fazla ürün üreten ve bin 100 kişiye istihdam sağlayan DYO’nun yüzde 25’lik hissesi de Borsa İstanbul’da işlem görüyor. Yeni dönem hedeflerini Ekonomist’e anlatan DYO Genel Müdürü Serdar Oran, 2018’de ciroda 1 milyar TL sınırını geçmeye hazırlandıklarını vurguluyor. Oran, yakın gelecekte özellikle Rusya pazarında büyümeyi hedeflediklerini söylüyor.
Son dönemde döviz kurlarında yaşanan artış sizi nasıl etkiliyor?
Biz ABD’den Uzakdoğu ülkelerine kadar pek çok ülkeden hammadde temin ediyoruz. Döviz kurundaki hızlı artışları bizim fiyatlarımıza aynı hızla yansıtmamız mümkün değil. Bu nedenle kurdaki çalkantılar bizi ciddi oranda etkiliyor. Kur yavaş yavaş yukarı çıksa önlem almak mümkün olabilir ama bir anda yükseldiği için şirketleri hazırlıksız yakalıyor. Bizim sektörümüzde maliyetlerin fiyatlara yansıması yaklaşık dört ay sürüyor. Yani biz dört ay geriden geliyoruz. Üstelik geçen yıl emtia fiyatları da aniden yükselişe geçti. Geçen yıl yalnızca bizde değil, tüm dünyada boya sektörü kârlarından feragat etmek zorunda kaldı.
2017 bilançonuza baktığımızda, net dönem kârında eksiye düşüş görünüyor. Bunun nedeni kur dalgalanmaları mı?
Evet, nedeni bu. Hem FVAÖK’te hem de net dönem kârında düşüşümüz var. Öte yandan hammadde tarafında küresel çapta bir konsolidasyon yaşanıyor. Dünyanın önde gelen üreticileri birleşiyorlar Bu birleşmeler de ister istemez hammadde fiyatlarını etkiliyor. Bununla birlikte Çin’de çevre regülasyonları devreye sokuldu ve 3-5 fabrika kapatıldı. Böyle arka arkaya talihsizlikler yaşadık. 2018 ise geçen yıla göre iyi başladı. Artık artan maliyetleri fiyatları yansıtır hale geldik, hammadde fiyatları da stabil hale geldi. Ama şimdi de döviz kurlarındaki artış sorunu sürüyor. Bakacağız, izleyeceğiz ve bir önlem almaya çalışacağız.
2018’e ilişkin büyüme hedefiniz nedir?
Biz 2017’de yüzde 20 büyüdük ve ciromuzu 923 milyon TL’ye çıkardık. 26 yeni ürün çıkardık ve yaklaşık 45 milyon TL yeni yatırım harcaması yaptık. Bu yıl da çift haneli büyüme hedefimiz var. İlk çeyrek rakamlarına baktığımızda hedefimizin önünde gidiyoruz. Birinci çeyrekte ciromuz geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 59,2 artış gösterdi. Kârlılıklarda da normal seviyelere ulaşmış durumdayız. Bu yıl ilk kez ciroda 1 milyar TL sınırını aşacağız. Dövizin yıl içindeki seyrinin nasıl gelişeceği tabii ki önemli. Sonuçta döviz artışı benzine, mazota her şeye etki edecek ve sonunda yüksek enflasyon tehlikesi baş gösterecek. Yalnızca boya sektörü olarak bakmamak lazım, tüm ekonomi açısından belli önlemlerin alınması gerekiyor diye düşünüyorum.
Siz aynı zamanda Rusya’da da üretim yapıyorsunuz. Biraz yeni dönemde Rusya pazarındaki hedeflerinizden bahseder misiniz?
Biz ilk yurtdışı bağlantımızı 1996’da Rusya’da kurduk. 2011’e kadar ticaretle devam ettikten sonra, bu tarihten sonra üretime başladık. Rusya’nın güneyindeki Krasnodar kentinde inşaat boyaları üretiyoruz. Bu bölgedeki inşaatlarda Türk müteahhitlerin önemli bir ağırlığı var. O yüzden avantajlı olduğumuz bir bölge. Yeni dönemde inşaat boyaları haricindeki alanlarda da Rusya’da büyüme hedefimiz var. Örneğin Rusya’da çelik işi çok büyük. Çelik ile ilgili boya işleri giderek büyüyen bir pazar. Bizim teknolojimiz de bu tür üretime uygun olduğu için planlarımızı bu yönde yapıyoruz.
Yani Rusya’daki üretiminizi güçlendirecek misiniz?
Evet, kesinlikle. Rusya’da Lukoil’den onay aldık ve bundan sonra Lukoil projelerinde var olacağız. Ayrıca çelik endüstrisinde dünya liderlerinden MMK’den laboratuvar ve ilk hat onayını aldık. Bunlar bizim için büyük referanslar. Rusya pazarındaki büyümede logaritmik bir artış bekliyoruz. Önümüzdeki beş yılda Rusya pazarındaki işlerimizin ciromuzun yaklaşık yüzde 15’ine ulaşmasını bekliyoruz. Şu anda bu oran yüzde 3 civarında. Yani Rusya pazarında daha agresif olacağız. Rusya ile birlikte ayrıca iki yıl önce Mısır’da başladığımız bir üretimimiz var.
Mısır da Rusya gibi yakın tarihte Türkiye ile ciddi problemler yaşayan bir ülke. Rusya ile durum düzeldi ama Mısır ile sorun sürüyor. Buradaki üretiminizde son durum nedir?
Mısır’da iki yıl önce üretime geçtik. Kahire Organize Sanayi Bölgesi’nde üretim yapıyoruz. Biz 2003 yılından beri bulunduğumuz Mısır pazarında yerel bir ortakla satış ve pazarlama yapıyorduk. Kuzey Afrika’da büyüme stratejimiz doğrultusunda ortağımızla ayrıldık ve yolumuza tek başına devam etme kararı aldık. Ancak tam bu sırada Mısır’da önce devalüasyon sonra da Türkiye ile kriz gerçekleşti. Biz de planlarımızı bir müddet öteledik. Şimdi ise yavaş yavaş yeniden Mısır operasyonuna hız vermeye başlayacağız. Yalnızca Mısır’a değil, Suudi Arabistan’a ve Sahra Altı Afrika’ya yönelik bir üretim yapmayı planlıyoruz.
AR-GE İLE YENİ ÜRÜNLERE GİRDİ
DYO, her yıl cirosunun yüzde 2,2’sini AR-GE’ye ayırıyor. İzmir Çiğli ve Kocaeli Gebze’de iki AR-GE merkezi var. Çiğli’deki AR-GE merkezi geçen yıl dördüncü kez kimya sektörünün ‘En Başarılı AR-GE Merkezi’ seçildi. AR-GE çalışmaları sonrasında son dönemde toz boya alanına girdiklerini söyleyen Serdar Oran, sözlerine şöyle devam ediyor: “Ayrıca ısı yalıtımda yeni bir teknoloji geliştirdik. Isı yalıtımda mantolama tekniğinin ötesine geçip, tamamen sıvayla ısı yalıtımı yapabilecek yeni bir teknoloji üretmeye başladık. Kasım 2017’den beri yangın geçirmeyen bu yalıtım sıvasını üretmeye başladık. Bu bir yerli ürün olarak piyasada ilk oldu.”
