Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Anadolu Ajansı (AA) Editör Masası’nda Milli Uzay Programı’na ilişkin değerlendirmede bulundu, gündemdeki soruları yanıtladı. Varank, “Cumhurbaşkanı’mızın gönlünden geçen bir kadın astronotun uzaya gitmesi. En uygun vatandaşımızın orada misyonu gerçekleştirmesini sağlayacağız.” dedi. Varank, uzaya gönderilecek kişiye ilişkin “Bir turistik seyahat olmayacak. Bu bir bilimsel misyon olacak. Bu manada da alanında temayüz etmiş insanlar arasından, böyle bir görevin yükünü, stresini ve fiziki zorluklarını kaldırabilecek bir vatandaş seçilecek” diye konuştu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Milli Uzay Programı”nı dün akşam Cumhurbaşkanlığı Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi’ndeki törenle tanıttığını anımsatan Varank, “Biz salonda bir uzay ortamı oluşturabilmek, o havayı verebilmek için planetaryum tarzı bir kubbe yerleştirdik, onun arkasında da bir mühendislik, bir gayret ve çalışma var. Külliyenin ekipmanlarını kullansak da orada kurduğumuz kubbe özel bir kubbeydi. Oraya 360 derece görüntü yansıtarak, hem gelen konuklarımızın Türkiye’nin uzay hedeflerini böyle orijinal bir ortamda dinlemesini istedik hem de yayınları TRT’nin gerçekleştirmesiyle ekranlara çok güzel yansıdı, çok güzel geri dönüşler aldık.” dedi.
Varank, iddialı bir hedef ortaya konulup, özellikle uzay gibi dünyada yarışın tekrar başladığı bir alanda hedefler ilan ediliyorsa bu tip organizasyonlar yapmanın etkili olduğunu, vatandaşların da hoşuna gittiğini ifade ederek, “Salona kurulan aynı imkanı belki başka yerlerde kurup gençlerimize de gösterebiliriz.” diye konuştu.
Türkiye’deki uzay çalışmalarına dikkati çeken Varank, şu değerlendirmede bulundu:
“Türkiye aslında bir uzay ülkesi diyebiliriz. Rahmetli Turgut Özal’ın vizyonuyla 1980’li yılların sonlarına doğru Türkiye kendi haberleşme uydusuna sahip olan ve bunun işletmesini yapabilen bir ülke konumuna geldi. Biz bugün bu yayını yapabiliyorsak o uydular sayesinde, Türksat sayesinde yapabiliyoruz.”
BU PROGRAM 10 YILLIK YOL HARİTASI
Varank, Türkiye’de özellikle uzay alanında insan kaynağı, altyapılar, teknoloji geliştirme anlamında bir kapasite oluşturulduğuna işaret ederek, şöyle konuştu:
“Uzay alanındaki asıl kabiliyetlerimize biz Sayın Cumhurbaşkanı’mızın liderliğinde son 18 senede yaptığımız yatırımlarla eriştik. Türkiye bir uzay ülkesi derken gerçekten abartılı konuşmuyoruz. Kendi uydularını geliştirebilen, üretebilen bir ülkeyiz. Dünyada bu kabiliyete sahip çok ülke yok. Uzay alanında yetişmiş insan kaynağı olan, yerden gözlem ve astronomi hususunda önemli altyapısı bulunan bir ülkeyiz. Tüm bu kabiliyetlerin aslında Türkiye’yi bir üst lige taşıması için daha dikkatli koordine edilmesi gerekiyordu. Vizyoner bir adımla 2018 yılının sonunda Sayın Cumhurbaşkanı’mız Türkiye Uzay Ajansının kurulmasına ilişkin kararnameyi imzaladı.”
TÜRKİYE UZAY AJANSI 2 YILDA NELER YAPTI?
Bu konuda kendilerine çok eleştiri geldiğini de aktaran Varank, şunları kaydetti:
“2018 yılının sonunda imzalanan bir kararname ile kurulan Türkiye Uzay Ajansı bu iki senede ne yaptı?’ deniliyor. Biz çalışmalarımıza bu sürede çok sıkı şekilde devam ettik. Türkiye Uzay Ajansı bu dönemde iki önemli iş yaptı. Birincisi, ‘Bu kurumsal yapıyı nasıl kurmalıyız, buradaki insan kaynağının yönetim yapısını nasıl oluşturmalıyız?’, bununla ilgili önemli bir çalıştay gerçekleştirip, tüm taraflardan fikir alışverişinde bulunduk. Hatta bir anket çalışması da yaptık, ‘Türkiye Uzay Ajansının yönetiminde kimler olmalı?’ diye. Bu doğrultuda 2019 yılının ortasında yönetimi Sayın Cumhurbaşkanı’mız atadı, bundan sonra da en önemli görevi olan ‘Türkiye’yi uzay yarışında nerede görmek istiyoruz?
Türkiye şu andaki kabiliyetlerinin üstüne ne katarsa özellikle uzay ekonomisinden daha fazla pay alabilir?’ Bununla ilgili bir program hazırlamasını kendilerine Sayın Cumhurbaşkanı’mız talimat vermişti. Türkiye Uzay Ajansı, iddialı ve ülkeye uzay alanında çok önemli kabiliyetler kazandıracak, mevcut kabiliyetlerinin üzerine çıkaracak ve bu manada da Türkiye’yi uzay ekonomisi alanında önemli bir ülke haline getirecek program hazırladı.”
Bu hedefler doğrultusunda gelecek dönemde neler yapılacağını, nerelere yatırım yapılacağını, hangi insan kaynağını geliştirmek için hangi alanlara yönelineceğine ilişkin önemli hedefler olduğunu belirten Varank, “Bu program, Türkiye’nin önümüzdeki 10 yıldaki yol haritası diyebiliriz.” ifadelerini kullandı.
TÜRKİYE’Yİ UZAY YARIŞINDA ÖNEMLİ BİR ÜLKE KONUNUMA GETİRECEĞİZ
Türkiye Uzay Ajansının koordinasyonu yürüteceğini belirten Varank, bunun yanında söz konusu alanda yapılacak yatırımlarla ilgili kaynak tahsisini de gerçekleştireceğini söyledi.
Varank, belirlenen hedeflerle Türkiye’yi uzay yarışında önemli bir ülke konumuna getireceklerini söyledi.
Türkiye’nin doğru zamanda doğru yere yatırım yaptığını vurgulayan Varank, “Şu anda tüm dünya Türkiye’nin insansız hava araçlarında geldiği noktayı, onun cephede nasıl oyun değiştirici olduğunu konuşuyor ve Türkiye’yi çok sıkı şekilde takip ediyor.” diye konuştu.
YERLİ OTOMOBİL TOGG
Varank, TOGG’da da doğru zamanda, doğru yere yatırım yapıldığına işaret ederek, endüstrinin değiştiğini gördüklerini ve bu değişirken özellikle otomobilin artık bir teknolojik alet olma noktasına gittiği dönemde yatırımların yapılmaya başlandığını dile getirdi. Klasik markaların da elektrikli otomobillerle ilgili takvimini öne çekmeye başladığını anımsatan Varank, bu alanda çok büyük ve hızlı bir değişim olduğunu anlattı.
UZAY YARIŞINA ÜLKELER YATIRIM YAPMAYA BAŞLADI
Varank, uzay yarışının da özellikle son 3-4 senede çok hızlı bir şekilde gelişmeye başladığına dikkati çekerek, şu değerlendirmede bulundu:
“Uzay yarışına ülkeler yatırım yapmaya başladılar. Burada farklı ülkeler, farklı misyonlar açıkladılar. Tabii burada önemli olan şey bu yarışın getirisini götürüsünü hesaplayarak doğru yere ve alana yönlenebilmek. Biliyorsunuz birtakım ülkeler parasını ödeyip, ‘Bilmem ne aracı yaptırdık, Mars’a gönderdik’ diye reklam yapıyorlar. Bunu o ülkenin teknolojisine, insan kaynağına ve özellikle çarpan etkisiyle o ülkede oluşturulan ekonomiye bir katkısı var mı, yok mu ona bakmamız lazım. İşte bu programın önemi o.”
Varank, “Mevcut kabiliyetlerimizin farkındayız.” diyerek, dünyada da yarışın nereye gittiğinin farkında olduklarını söyledi. Uzayda paranın nereden kazanılabileceğini değerlendirdiklerini ve gördüklerini vurgulayan Varank, “Dolayısıyla şunu diyoruz, biz bu programı uygularsak ülkemizin kalkınmasına katkımız olacak. Türkiye’yi çok daha katma değerli bir ekonomi üreten ülke haline getirebileceğiz. Tabii ki vatandaşımıza onun gururunu da yaşatacağız. Çünkü çok önemli, doğru bir alana harcama yapacağız ve bunun topluma yayılmış bir geri dönüşü olacak.” ifadelerini kullandı.
UZAYA GÖNDERİLECEK VATANDAŞ
Bakan Varank, uzaya gönderilecek vatandaşa ilişkin bilgi vererek, “Bir turistik seyahat olmayacak. Yani ülkeler bunu ‘Bir vatandaşımı uzaya gönderdim, ne kadar mutluyuz, gururluyuz.’ diyebilirler, bunun örnekleri var ama biz asla böyle bir anlayışla yaklaşmıyoruz. Bu bir bilimsel misyon olacak.” dedi.
Bu manada da alanında temayüz etmiş insanlar arasından, böyle bir görevin yükünü, stresini ve fiziki zorluklarını kaldırabilecek bir vatandaşın seçileceğini vurgulayan Varank, “Genelde dünyada havacılık alanında tecrübesi olan insanlar seçiliyor. Seçerek uzaya göndereceğiz ve orada Uluslararası Uzay İstasyonu’nda bir bilimsel çalışma yapmasının ve oradaki altyapıyı kullanmasının önünü açmış olacağız.” diye konuştu.
CUMHURBAŞKANIMIZIN GÖNLÜNDEN GEÇEN BİR KADIN ASTRONOTUN GÖNDERİLMESİ
Burada ne yapılacağına, hangi bilimsel misyonun yerine getirileceğine ortak akılla karar verileceğini ifade eden Varank, şöyle konuştu: “Bu tabiat bilimlerinde yapılacak bir çalışma olabilir ya da kendi geliştirdiğimiz, uzay tarihçesi kazandırmak istediğimiz ya da uzaydaki dayanıklılığını test etmek istediğimiz bir ekipmanın oraya götürülüp test edilmesi de olabilir. Hatta bir mini uydunun uzaya çıkarılıp direkt Uluslararası Uzay İstasyonu’ndan uzaya salınması da olabilir. Bununla ilgili çalışmalarımız devam ediyor. Hem yaptığımız teknolojilere uzay tarihçesi kazandıracağız hem de uzay ekonomisi alanında önemli bir güç haline geleceğiz.”
Varank, uzaya kimin gönderileceğine ilişkin de “Sayın Cumhurbaşkanı’mızın gönlünden geçen bir kadın astronotun Türkiye adına uzaya gitmesi. En uygun vatandaşımızın orada misyonu gerçekleştirmesini sağlayacağız.” ifadelerini kullandı.
SEÇİM NEYE GÖRE YAPILACAK?
Bu bilimsel misyona uygun yapılacak seçimlerin gönüllük esasına uygun bir çağrıyla gerçekleştirileceğini vurgulayan Varank, sonucunda en uygun vatandaşı uzaya göndereceklerini ve bilimsel misyonun gerçekleştirmesini sağlayacaklarını bildirdi.
GENÇLER VE ÇOCUKLAR İÇİN ROL MODEL OLACAK
Astronot kelimesi yerine kullanılacak Türkçe kelimenin ne olacağına ilişkin de Varank, “Cumhurbaşkanı’mızın Türkçe hassasiyetini hepimiz biliyoruz.” dedi.
Varank, dünyada en çok bilinen özellikle ABD’nin yetiştirdiği uzay insanlarına “astronot” ve Sovyet döneminden itibaren yetiştirilen uzay insanlarına ise “kozmonot” isminin verildiğini hatırlatarak, farklı ülkelerin bu manada çalışmaları olduğunu dile getirdi.
2 YIL EĞİTİM ALMASI LAZIM
Burada gerçekten Türkçe bir isim bulmak istediklerini belirten Varank, şunları kaydetti: “Madem bir vatandaşımızı göndereceğiz, madem bu vatandaşımızın üzerine yatırım da yapacağız, bunlar basit hadiseler değil. Bu vatandaşımızın 2 yıla yakın eğitim alması lazım. Özellikle uzaya gitmiş bir Türk vatandaşı, gençler ve çocuklar için rol model olacak. Tüm dünyada astronotlar konuşmacı olarak davet ediliyor, deneyimleri paylaşılıyor. Dolayısıyla Türkiye’nin önüne koyacağımız bir rol modeli çok iyi şekilde yetiştireceğiz. İsminin de Türkçe olması bizi mutlu eder.”
Uzay alanında iş birliği konusunda Bakan Varank, “3 ülkeyle anlaşma imzaladık. Pakistan ve Azerbaycan ile anlaşmalarımız hazır, imza aşamasında geldi.” dedi.
Varank, “(Göbeklitepe’deki monolit) Milli Uzay Programı’nın heyecanını artıracak güzel bir espriydi.” diye konuştu.
3 AŞI ADAYIMIZ VAR
“Şu anda insan deneyleri başlayacak 3 aşı adayımız var. Bunlar, inaktif, VLP ve adenovirüs temelli aşılar.” diyen Varank, “Gönüllü olmaya adayım, zaten kaydımı yaptırdım. Tüm Türkiye’ye de çağrı yapmak istiyorum.” ifadesini kullandı.
Varank, “(Uğur Şahin) Türkiye’de kanser araştırmalarıyla ilgili çalışmalar yapmak istiyor, bir merkez kurmak için bizimle görüşmelere devam ediyor. Ortak üretim teklifimizi yaptık. Kendilerini Türkiye’de ağırlamaktan, merkezlerine ev sahipliği yapmaktan memnun oluruz.” dedi.
