Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) birlikte hazırladıkları mevsimsel düzeltilmiş Tüketici Güven Endeksi (TGE) ocak ayında 58,8 değerini aldı.
DR. ORHAN KARACA
okaraca@ekonomist.com.tr
Bu endeksin değeri aralık ayında da aynı düzeydeydi. TGE’de 100’ün üstündeki değerler iyimser durumu, 100’ün altındaki değerler kötümser durumu gösteriyor. 60’ın altındaki değerler ise epey derin bir kötümserliği ifade ediyor.
Dolayısıyla 2019’u derin bir kötümserlik içinde kapatan tüketici 2020’ye de aynı şekilde girmiş bulunuyor. TGE, 2018’in eylül ayından beri yani neredeyse 1,5 yıldır genelde 60’ın altında seyrediyor.
Bu süre içinde bir kez 60’ı gördü, bir kez de 60’ın üzerinde gerçekleşti. Geçmişi Ocak 2004’e kadar geri giden TGE’nin bu kadar uzun süre 60’ın altında seyrettiği daha önce görülmemişti.
2008-2009 resesyonu sırasında sadece üç ay 60’ın altında kalmıştı. Bu durum tüketicinin bu kez 2008-2009 resesyonu sırasındakinden bile kötümser olduğunu ifade ediyor. Oysa ekonomi geçen yılın üçüncü çeyreğinde resesyondan çıktı.
Gerçi üçüncü çeyrekteki büyüme yüzde 0,9 gibi düşük bir oranda gerçekleşmişti ama dördüncü çeyrekte büyümenin hızlandığına ilişkin emareler var. Hal böyleyken tüketicinin hala aşırı kötümser olması ekonomide işlerin düzelmekte olduğuna ikna olmadığını ifade ediyor.
Bu durum muhtemelen satın alma gücündeki kaybın telafi edilememesinden kaynaklanıyor.
Bu da faiz indirimleriyle iç talepte sağlanan canlanmanın ve dolayısıyla da ekonomik büyümenin sürdürülebilirliği konusunda en büyük engeli oluşturuyor.
BÜTÇEEKİ AÇIK BORÇLARI KABARTIYOR
