Konut satışlarında 2019'a daralmayla girilmişti. Yaz aylarında başlayan faiz indirimleriyle biraz hareketlenme olsa da ilk 10 ay itibariyle satışlar hala düşüşte. Faiz indirimlerini satışa dönüştürmeye çalışan şirketler ise tüketiciye yeni kampanyalar sunuyor.
LEVENT GÖKMEN DEMİRCİLER
lgokmen@ekonomist.com.tr
Türkiye'de 'evlenmek önemli konuların başında geliyor. Ancak tüketicinin alım gücünün üzerinde artan gayrimenkul fiyatları, günümüzde 'evlenmeyi giderek zorlaştırıyor.
Tabloları görmek için görsellere tıklayın.
Türkiye'de konut talebinin en yüksek olduğu orta ve alt gelir grubuna yönelik proje üretilmemesi, üretilen projelerin daha çok üst gelir grubuna yönelik olması, mevcut projelerdeki konut satış hızını yavaşlatıyor.
Ekonomide yaşanan daralma, işini kaybetme korkusu, geleceğe duyulan güvenin azalması ve tüketicinin alım gücünün azalması gibi nedenlerle konut satışları da düşüşte bulunuyor.
FAİZ ETKİSİ
Son aylarda Merkez Bankası'nın birbiri ardına gelen faiz indirim kararları ile birlikte konut kredisi faiz oranlarının en azından kamu bankalarında psikolojik sınır olan yüzde 1'in altına inmesi ve şirketlerin düzenlediği kampanyalar satışların bir miktar hareketlenmesini sağladı.
Ancak yılın ilk 10 ayı itibariyle konut satışları hala geçen yılki düzeyinin altında bulunuyor. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre, bu yılın ocak-ekim döneminde 1 milyon 8 bin adet konut satıldı.
Bu sayı geçen yılın aynı döneminde 1 milyon 149 bindi. Buna göre ilk 10 ayda konut satışlarında yüzde 12,2 düşüş yaşandığı hesaplanıyor.
Fakat son aylardaki toparlanmanın devamıyla 2020'de konut satışlarında yüksek bir artış yaşanması bekleniyor. Düşüş eğilimindeki faizlerin önümüzdeki dönemde mevcut seviyesinde veya biraz daha düşük seviyede seyretmesi de öngörülüyor.
ŞİRKETLERDEN KAMPANYA
Bu ortamda konut alımını kolaylaştırmak adına Mesa'dan Nef'e, Sinpaş'tan Erkanlı Yapı'ya kadar markalı konut üreticileri yıl sonuna özel ilginç kampanyaları tüketicilere sunuyor. Bu kapsamda peşin alımlarda yüzde 25 indirim, 50 ay sıfır faiz, eski evini getir 2020'de yeni evinde otur gibi kampanyalar düzenleniyor.
Kimi şirketler de banka kredisi kullandırmak yerine şirket bünyesindeki finansman modelleriyle kişiye özel ödeme planları sunuyor. Yatırım amaçlı alım yapacaklara kira garantili satışlar da yapılıyor.
İnşaat sektörünün ekonominin omurgası olduğuna dikkat çeken Pasifik Yönetim Kurulu Başkanı Fatih Erdoğan, ekonomide zaman zaman iniş ve çıkışlar olabileceğini ama zamanla her şeyin düzeleceğini, yollarına devam ettiklerini söylüyor.
Erdoğan, tüketicilerin nitelikli projelere ilgi gösterdiklerini, kampanyaların da alım iştahını artırmada etkili olduğunu vurguluyor.
Tahincioğlu Yönetim Kurulu Başkanı Özcan Tahincioğlu, kampanyaların sektöre hareketlilik getirdiğine dikkat çekerek, geçmiş dönemlerde de yapılan toplu kampanyalarda bunun etkilerini net bir şekilde gördüklerini söylüyor.
Tahincioğlu, "Faizlerdeki aşağı yönlü seyirle birlikte firmaların yaptığı kampanyaları da dikkate alırsak, konut almak isteyenlere indirimden düşük faize kadar pek çok avantaj sunuluyor. Buna paralel olarak içinde bulunduğumuz dönemin konut alım-ları için çok uygun olduğunu söyleyebiliriz" diyor.
KONUT FİYATLARI ARTAR MI?
Son üç yılda kur artışına endeksli olarak maliyetler yüzde 40'lara varan oranlarda yükselirken konut fiyatları sadece yüzde 10 artış gösterdi.
Bunun sürdürülebilir bir durum olmadığına dikkat çeken sektör temsilcileri, önümüzdeki yıl maliyet artışının konut fiyatlarına yansıyacağı vurgusunu yapıyor.
Mesela Özcan Tahincioğlu, geliştirici firmaların bir süre sonra mutlaka fiyat artışına gideceğine işaret ediyor. Tahincioğlu, "Bu sebeple hem faizlerin düşmesi hem de çeşitli ödeme planlarının sunulmasıyla konut alımı için en ideal dönemdeyiz diyebiliriz" yorumunu yapıyor.
Bu yılın ikinci yarısında toparlanmanın görüldüğü konut sektöründe 2020 için beklentiler olumlu yönde. Eroğlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Nurettin Eroğlu, piyasadaki canlılığın ve konut talebinin 2020'de de süreceğini söylüyor.
Konut sektörünü canlandırmaya yönelik hayata geçirilen yeni düzenlemelerin ekonomiye canlılık ve dinamizm getirdiğini de iddia ediyor.
Eroğlu, "Konut satın alma eğiliminde olan tüketiciyi alıma teşvik eden, bekleyen talepleri alıma dönüştürecek, iç ve dış talebi arttıracak yapıcı desteklerin gelecek yıl da devam etmesi ivmeyi yükseltecektir" diyor.
YABANCI DA DÜŞÜNÜLÜYOR
Özelikle İstanbul, Antalya, Muğla gibi kentlerde yabancıya satış konusunda da önemli çalışmalar yapılıyor. Ancak yabancıya satış oranı hala istenen seviyeye ulaşmış değil. Nurettin Eroğlu, Türkiye'nin özellikle konut alanında yabancı yatırımcılar için gözde bir ülke olduğunu da belirtiyor.
Eroğlu, "Özellikle yabancı yatırımcıyı ülkemize çekmek adına hayata geçirilecek yeni düzenlemeler sektöre de büyük güç katacaktır. Piyasada oluşan talebe baktığımızda, alımların önümüzdeki dönemde de devam edeceğini tahmin ediyoruz" diye konuşuyor.
Uzun zamandır kampanyalarla Lens İstanbul projelerinin satış stratejisini yürüttüklerini belirten Lens Yapı CEO'su Mert Kutlu, konut faizlerinin yüzde 1'in altına inmesiyle birlikte kampanyalarını sonlandırıp sadece peşin alımlarda yüzde 15'lik indirim uygulamaya başladıklarını söylüyor.
Kutlu, sözlerine şöyle devam ediyor: "Kampanyaların satışlar üzerindeki etkilerini gördük. Özellikle banka kredi faizlerinin yüzde 2'leri geçtiği dönemlerde konut alıcısını ayakta tutan hep dört model halinde önlerine sunduğumuz kampanyalar oldu.
Banka mevduat faizlerininyüksek olduğu bir dönemde, kampanyalar hem yurtiçinde hem de yurtdışında ikamet eden vatandaşlarımızın ilgisini çekiyor."
BİRAZ HAREKETLENDİ
Konut alımını kolaylaştırmak adına başlatılan kampanyalar sayesinde sektörün bir miktar hareketlendiğine işaret eden Şua İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Nimetullah Kaya, bu hareketliliğin artması için yeni düzenlemeler ve kalıcı teşviklerin gerekli olduğunu söylüyor.
Bu konuda atılacak adımların etkisiyle şu anda bekle-gör yaklaşımı içinde olan tüketicilerin ve yatırımcıların harekete geçeceğini düşündüklerini de ifade ediyor.
Kaya, "Şua İnşaat olarak kamu bankaları tarafından başlatılan yüzde 0,89 faiz oranı ve 120 aydan 180 aya kadar vade seçeneğine Elite Concept projemizle destek veriyoruz.
Bu kampanya sektörümüze olumlu bir yansıma sağlarken, konut sahibi olmak isteyenlerin de bu fırsatı iyi değerlendirmesi gerektiğini düşünüyoruz" diyor.
MURAT ATAY / GARANTİ BBVA MORTGAGE GENEL MÜDÜRÜ
"FAİZLER BİRAZ DAHA DÜŞEBİLİR"
"Bu yılın başında sektörde daralma beklenirken, bugün geldiğimiz noktada yüzde 3'lük büyüme gerçekleşti.
Yıl sonunda büyüme oranının biraz daha artmasını bekliyoruz. Bu yılın geçen yıl olduğu gibi 1 milyonun üzerinde konut satışıyla kapanacağını öngörüyoruz.
2020'de sektörde bu yılkinden daha yüksek bir büyüme yaşanacağını tahmin ediyoruz. Önümüzdeki dönemde faizlerin mevcut seviyesinde veya biraz daha düşük seviyede seyredeceğini öngörüyoruz."
ERHAN BOYSANOĞLU / MESA YÖNETİM KURULU BAŞKANI
"BAHARDA PİYASA CANLANIR"
"Geçtiğimiz aylarda yaşanan depremler satışları olumlu yönde etkiledi, tüketici güvendiği firmaların konutlarından alım yaptı. Bu alımlar da özellikle bitmiş ya da bitmeye yakın projelerden yapılıyor.
Ama hala beklenen ölçüde bir hareketlilik yok. Önümüzdeki bahar aylarıyla birlikte piyasanın canlanmasını ve satışların hareketlenmesini bekliyoruz."
FAİZDEKİ DÜŞÜŞ KONUT ARZINA YANSIMADI
