Türkiye'de 'yeşil girişimcilik' son yıllarda kendini göstermeye başladı. Düşük karbon kullanımı, enerji verimliliği ve tasarrufu, yenilenebilir kaynaklar, geri dönüşüm, temiz teknoloji gibi alanlara vurgu yapan yeşil girişimler, hiç olmadığı kadar ilgi görüyor.
31 Ekim – 13 Kasım 2021 tarihli sayıdan
Çevre sorunlarının yenilikçi çözümler geliştirerek çözülmesine yardımcı olan yeşil girişimler, yükselen bir trend olarak tüm dünyada ilgi görüyor. Türkiye'de de yeşil girişimlerin sayısı her geçen yıl artıyor. Türkiye'deki yeşil girişimciliğe örnek olan Ottan, bu tür şirketlerden biri.
Bitkisel atıklar ile kullanılmayacak durumdaki gıdaları dönüştürerek, fonksiyonel dekorasyon ürünleri üreten şirketin kurucusu Ayşe Yılmaz, "Pandemi sürecinin getirdiği çevresel farkındalıkla beraber genel olarak 'yeşil' işler, güzel fırsatlar doğduğunu düşünüyorum" diyor.
Dünyada öne çıkan yeşil girişimleri görmek için görsele tıklayın.
Yeşil girişim olarak adlandırılan yeni girişim türü, sektörlerin çevreye verdiği zararları azaltmayı hedefleyen girişimler olarak tanımlanıyor. Girişimcilik kavramı ile ekoloji (çevre) kavramının birleşmesi ile oluşan yeşil girişimciliğe 'eko girişimcilik' de deniyor.
Yeşil girişimler sadece çevre ve yeşili korumak için değil, ekonomik olarak sürdürülebilir bir çevre yaratmayı da amaçlıyorlar. Doğalgaz, güneş enerjisi, dalga enerjisi, rüzgâr enerjisi gibi çevreci kaynakların kullanımı ve teşviki de yeşil girişimcilik faaliyetlerinin sürdürülebilmesi açısından destekleyici rol oynuyor.
Ülkemizde, girişimcilik kavramının henüz yeni yeni olgunlaşıyor olması, Yeşil Girişimcilik'in de önünde bir engel oluşturuyor. Yine de Türkiye'de 'yeşil girişimler'e verilen destekler her geçen yıl artıyor.
Melek yatırımcı ağları, kuluçka merkezleri, teknoloji geliştirme bölgeleri, TÜBİTAK destekleri gibi ulusal ve Horizon 2020 gibi uluslararası destek mekanizmaları bunlardan bazıları.
Ayrıca Türkiye'nin ilk yeşil girişimcilik merkezinin kurulması ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşturulması amacıyla 2018'de Büyükçekmece Belediyesi koordinatörlüğünde Küresel Çevre Derneği tarafından kurulan "Uluslararası Yeşil Girişimcilik ve İstihdam Merkezi", 18 - 29 yaş arasındaki girişimci adayları için eğitimler düzenliyor.
Bununla birlikte Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı, (TTGV) İspanya'da faaliyetlerini yürüten Temiz Üretim Bölgesel Çevre Merkezi'yle (RAC/CP) iş birliği yaparak, "Türkiye'de sürdürülebilir yaşam tarzının oluşmasına yönelik yeşil girişimciliğin mevcut durumunu, zorluklarını ve fırsatlarını" da tanımlayan bir araştırma ve inceleme çalışması gerçekleştirdi.
Yapılan çalışmalar, yeşil girişimcilik örnekleri ile birlikte "Green Entrepreneurship in Turkey" yayınında toplandı. Ayrıca TTGV bünyesindeki Yeşil Teknoloji Projeleri (YETEP) desteği ile sanayi kuruluşları tarafından iklim dostu teknolojiler, temiz üretim teknolojileri ve enerji verimliliği, yenilenebilir enerji ve diğer enerji teknolojileri alanlarında gerçekleştirilen uygulama projelerine geri ödemeli finansman desteği sağlıyor.
Yeşil girişimcilik, pek çok farklı sektörde de 'yeşil işletmeler'in önünü açan bir özelliğe sahip. Bu sektörlerden biri de yeme-içme sektörü. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü FAO'nun tahminlerine göre üretilen gıdanın üçte biri yenmeden önce ya kaybediliyor ya da israf ediliyor.
Her yıl ortalama 10 milyon insan açlıktan hayatını kaybederken, 1,3 milyar ton gıda çöpe gidiyor. İsraf oranı en yüksek endüstrilerden biri olan yemek endüstrisinde daha sürdürülebilir ve doğa dostu bir dönüşümü başlatmak için WWF, Boğaziçi Üniversitesiyle birlikte 'Yeşil Nesil Restorancılık' programı başlatarak 'yeşil girişimcilik' alanında önemli bir adım attı.
Program, yeme-içme sektöründe bilinçli bir tüketim anlayışıyla gıda ve ambalaj atığını azaltmak, sertifikalı ve yerel gıda kullanmak, enerji verimliliğini sağlamayı amaçlıyor. Yeni ve sürdürülebilir restorancılık anlayışını benimseyen restoranlar, WWF-Türkiye tarafından 95 ayrı kriter üzerinden sınıflandırılıyor. Restoranlar, enerji-su kullanımı, atık yönetimi, kirlilik ve kimyasal azaltımı gibi başlıklar altındaki kriterlere göre 'Yeşil Nesil Restoran' statüsüne hak kazanıyor.
Tarlamvar: Bireysel tüketiciyle çiftçi arasında bağlantı kurarak, tarım ürünlerinin tedarik zincirindeki verimsizliğin azaltılmasını sağlayan bir girişim.
Toplio: Evinde veya iş yerinde elektronik atık oluşan kişilerle lisanslı e-atık toplama-ayırma ve geri dönüşüm tesislerini bir araya getiren ve paydaşlarına kazanç, tasarruf ve bağış imkanı tanıyan bir mobil bir e-atık pazar yeri ve tersine lojistik platformu.
Pulsec: Atıl durumda bulunan elektronik atıkları toplayarak kurumsal sosyal sorumluluk ve eğitim müfredatı kapsamında fonksiyonel, estetik veya programlanabilir ürünlere çevrilmesi.
Bluedot: Elektrikli araba kullanıcılarının şarj ünitesine ulaştığı, rezervasyon ve ödeme yapabildiği; şarj ünitesi sahiplerinin paylaşım ekonomisi ile gelir elde ettiği pazar yeri fikri.
Paksumatik: Yapay zekayı kullanarak sudaki tehlikeli bakterileri ve zararlı parçacıkları tespit etmek.
Avus: Sokak aydınlatmaların erken açılma, geç kapanma problemlerine çözümler sunan bir girişim fikri.
Phototherma Hybrid Solar Panel: Güneşin hem ışığından hem de ısısından elektrik üretimi sağlayan ve kârlı dönemlerde kâr giderimi yapabilen hibrid güneş paneli üretimi.
OTTO: Yüzde 100 su tasarrufu sağlayan araç temizlik teknolojilerinin geliştirilmesi.
31 Ekim – 13 Kasım 2021 tarihli sayıdan
Çevre sorunlarının yenilikçi çözümler geliştirerek çözülmesine yardımcı olan yeşil girişimler, yükselen bir trend olarak tüm dünyada ilgi görüyor. Türkiye'de de yeşil girişimlerin sayısı her geçen yıl artıyor. Türkiye'deki yeşil girişimciliğe örnek olan Ottan, bu tür şirketlerden biri.
Bitkisel atıklar ile kullanılmayacak durumdaki gıdaları dönüştürerek, fonksiyonel dekorasyon ürünleri üreten şirketin kurucusu Ayşe Yılmaz, "Pandemi sürecinin getirdiği çevresel farkındalıkla beraber genel olarak 'yeşil' işler, güzel fırsatlar doğduğunu düşünüyorum" diyor.
Dünyada öne çıkan yeşil girişimleri görmek için görsele tıklayın.
Yeşil girişimler sadece çevre ve yeşili korumak için değil, ekonomik olarak sürdürülebilir bir çevre yaratmayı da amaçlıyorlar. Doğalgaz, güneş enerjisi, dalga enerjisi, rüzgâr enerjisi gibi çevreci kaynakların kullanımı ve teşviki de yeşil girişimcilik faaliyetlerinin sürdürülebilmesi açısından destekleyici rol oynuyor.
DESTEKLER ARTIYOR
Ülkemizde, girişimcilik kavramının henüz yeni yeni olgunlaşıyor olması, Yeşil Girişimcilik'in de önünde bir engel oluşturuyor. Yine de Türkiye'de 'yeşil girişimler'e verilen destekler her geçen yıl artıyor.
Melek yatırımcı ağları, kuluçka merkezleri, teknoloji geliştirme bölgeleri, TÜBİTAK destekleri gibi ulusal ve Horizon 2020 gibi uluslararası destek mekanizmaları bunlardan bazıları.
Ayrıca Türkiye'nin ilk yeşil girişimcilik merkezinin kurulması ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşturulması amacıyla 2018'de Büyükçekmece Belediyesi koordinatörlüğünde Küresel Çevre Derneği tarafından kurulan "Uluslararası Yeşil Girişimcilik ve İstihdam Merkezi", 18 - 29 yaş arasındaki girişimci adayları için eğitimler düzenliyor.
Bununla birlikte Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı, (TTGV) İspanya'da faaliyetlerini yürüten Temiz Üretim Bölgesel Çevre Merkezi'yle (RAC/CP) iş birliği yaparak, "Türkiye'de sürdürülebilir yaşam tarzının oluşmasına yönelik yeşil girişimciliğin mevcut durumunu, zorluklarını ve fırsatlarını" da tanımlayan bir araştırma ve inceleme çalışması gerçekleştirdi.
Yapılan çalışmalar, yeşil girişimcilik örnekleri ile birlikte "Green Entrepreneurship in Turkey" yayınında toplandı. Ayrıca TTGV bünyesindeki Yeşil Teknoloji Projeleri (YETEP) desteği ile sanayi kuruluşları tarafından iklim dostu teknolojiler, temiz üretim teknolojileri ve enerji verimliliği, yenilenebilir enerji ve diğer enerji teknolojileri alanlarında gerçekleştirilen uygulama projelerine geri ödemeli finansman desteği sağlıyor.
YEŞİL RESTORAN GİRİŞİMİ
Yeşil girişimcilik, pek çok farklı sektörde de 'yeşil işletmeler'in önünü açan bir özelliğe sahip. Bu sektörlerden biri de yeme-içme sektörü. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü FAO'nun tahminlerine göre üretilen gıdanın üçte biri yenmeden önce ya kaybediliyor ya da israf ediliyor.
Her yıl ortalama 10 milyon insan açlıktan hayatını kaybederken, 1,3 milyar ton gıda çöpe gidiyor. İsraf oranı en yüksek endüstrilerden biri olan yemek endüstrisinde daha sürdürülebilir ve doğa dostu bir dönüşümü başlatmak için WWF, Boğaziçi Üniversitesiyle birlikte 'Yeşil Nesil Restorancılık' programı başlatarak 'yeşil girişimcilik' alanında önemli bir adım attı.
Program, yeme-içme sektöründe bilinçli bir tüketim anlayışıyla gıda ve ambalaj atığını azaltmak, sertifikalı ve yerel gıda kullanmak, enerji verimliliğini sağlamayı amaçlıyor. Yeni ve sürdürülebilir restorancılık anlayışını benimseyen restoranlar, WWF-Türkiye tarafından 95 ayrı kriter üzerinden sınıflandırılıyor. Restoranlar, enerji-su kullanımı, atık yönetimi, kirlilik ve kimyasal azaltımı gibi başlıklar altındaki kriterlere göre 'Yeşil Nesil Restoran' statüsüne hak kazanıyor.
TÜRKİYE'DEN ÇIKAN 'YEŞİL GİRİŞİM' FİKİRLERİ
Tarlamvar: Bireysel tüketiciyle çiftçi arasında bağlantı kurarak, tarım ürünlerinin tedarik zincirindeki verimsizliğin azaltılmasını sağlayan bir girişim.
Toplio: Evinde veya iş yerinde elektronik atık oluşan kişilerle lisanslı e-atık toplama-ayırma ve geri dönüşüm tesislerini bir araya getiren ve paydaşlarına kazanç, tasarruf ve bağış imkanı tanıyan bir mobil bir e-atık pazar yeri ve tersine lojistik platformu.
Pulsec: Atıl durumda bulunan elektronik atıkları toplayarak kurumsal sosyal sorumluluk ve eğitim müfredatı kapsamında fonksiyonel, estetik veya programlanabilir ürünlere çevrilmesi.
Bluedot: Elektrikli araba kullanıcılarının şarj ünitesine ulaştığı, rezervasyon ve ödeme yapabildiği; şarj ünitesi sahiplerinin paylaşım ekonomisi ile gelir elde ettiği pazar yeri fikri.
Paksumatik: Yapay zekayı kullanarak sudaki tehlikeli bakterileri ve zararlı parçacıkları tespit etmek.
Avus: Sokak aydınlatmaların erken açılma, geç kapanma problemlerine çözümler sunan bir girişim fikri.
Phototherma Hybrid Solar Panel: Güneşin hem ışığından hem de ısısından elektrik üretimi sağlayan ve kârlı dönemlerde kâr giderimi yapabilen hibrid güneş paneli üretimi.
OTTO: Yüzde 100 su tasarrufu sağlayan araç temizlik teknolojilerinin geliştirilmesi.
