KOOPERATİFLERE YENİ HİBE DESTEKLERİ GELİYOR!
‘ENHANCER PRO’ BAŞLIYOR!
Avrupa Birliği tarafından finanse edilen ve T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü koordinasyonunda, Uluslararası Göç Politikaları Geliştirme Merkezi (ICMPD) tarafından yürütülen “Sürdürülebilir Sosyo-Ekonomik Entegrasyon için Girişimcilik Kapasitelerinin İyileştirilmesi" (ENHANCER) Projesi, istihdam yaratma odaklı kooperatif hibe programlarında başarılı uygulama örneklerinin paylaşıldığı çalıştayı Ankara’da gerçekleştirildi. Çalıştayla birlikte, sergi alanında kurulan stantlarda projeden yararlanan kooperatiflerin ürünleri de sergilendi.
Yoğun bir katılımın gerçekleştiği çalıştayda sergi alanında kurulan stantlarda projeden yararlanan kooperatiflerin ürünleri de sergilenirken projenin ‘ENHANCER PRO’ isimli 3. etabının başlayacağı ve kooperatiflere yeni hibe ve desteklerin verileceği müjdesi de paylaşıldı.
17 milyon avro hibe desteği sağlayan ENHANCER projesinden yararlanan, 26’sı yeni faaliyete geçen olmak üzere 50 kooperatifin de katıldığı çalıştayda, 45 milyonu hibe olmak üzere 70 milyon avroluk yeni destekleme programına başvuruların 2026 yılının ilk aylarında yapılacağı duyuruldu.
“Sürdürülebilir Sosyo-Ekonomik Entegrasyon için Girişimcilik Kapasitelerinin İyileştirilmesi" (ENHANCER) Projesi Türkiye’nin 12. Kalkınma Programındaki öncelikler dikkate alınarak hazırlandı. Birleşmiş Milletler’in 2025 yılını ‘Uluslararası Kooperatif Yılı’ olarak ilan etmesi nedeniyle önemi daha da artan bu projede, sürdürülebilir kalkınma, sosyo ekonomik gelişmede rolü bulunan, krizlere karşı dayanıklılığı artırmada öneme sahip kooperatifler için bugüne kadar 8 milyon avro destek sağlandı.
“TÜRKİYE GÖÇ YÖNETİMİNDE AKTİF BİR ÜLKE OLACAK”
Etkinliğin açılışında konuşan Uluslararası Göç Politikaları Geliştirme Merkezi Türkiye Temsilciliği Başkanı Tamer Kılıç, Türkiye’de göç yönetiminin etkin yürütülmesinde liderlik yapan merkezin, stratejik olarak uluslararası alanda sağlanan fonların Türkiye’nin önceliklerini dikkate alarak kullanılmasında liderlik ettiğini ifade etti. Dünyanın 90 ülkesinde ilgili kamu kurumlarıyla projeler yaptıklarını belirten Kılıç, Türkiye’nin hem göç alan hem göç veren hem de transit konumu nedeniyle gelecek 10 yılda global anlamda göç yönetiminde çok aktif bir ülke olacağını anlattı.
“70 MİLYON AVROLUK YENİ PROJENİN YAKLAŞIK 45 MİLYONU HİBE OLARAK DAĞITILACAK.”
Tamer Kılıç: “Türkiye’de yaptığımız çalışmalarda, sosyo ekonomik uyuma ve kalkınma projelerinin yapılması ile kalkınma hedefine destek vermeye önem veriyoruz. AB desteği ile 2020 yılından itibaren ENHANCER projesini uygulamaktayız. 32 milyon avro olan projenin temel amacı Türkiye’deki girişimcilik ekosisteminin desteklenmesi hem bireysel anlamda eğitim vermek hem de hibe projeler sağlayarak ekosistemin önemli oyunculara destek sağlamak. Bu kapsamda 17 milyon avroyu hibe olarak ilgili kullanıcılara dağıtabildik. Kooperatifler bu süreçte önemli rol oynadı. 50 kooperatif hibelerden yararlandı, 391 istihdam sağlandı. Bunun ötesinde biz üretime destek sağlamaya çalıştık. Bu başarıyı burada bırakmayacağız, AB’nin desteği ile yeni projeyi, ENHANCER PRO’yu başlatıyoruz. 70 milyon avroluk yeni projenin yaklaşık 45 milyonu hibe olarak dağıtılacak. Özel sektöre, startup’lara ve kooperatiflere hibe verilecek. Bakanlığımızın yönlendirmesi ile kooperatiflerin desteğini bu yıl 11 milyon avroya çıkardık. İnşallah 2026 yılının ilk yarısında yayına çıkacağız, hibe çağrımız olacak. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının kooperatifçiliği geliştirme stratejisine bağlı olarak 3 milyarlık bir hibe projesi de olacak. Bu projenin ana omurgasının destekçisi olarak biz de yer alıyoruz…”
“TOPYEKÜN KALKINMIŞ BİR TÜRKİYE HEDEFİ İLE SAHADAYIZ”
T.C Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Ajansları Genel Müdürü Ahmet Şimşek, kooperatiflerin yerel kalkınma hamlesi vizyonunun önemli bir parçası olduğuna dikkat çekti. Şimşek: “Ülkenin gerçek kalkınması sadece büyükşehirlerin gelişmesi ile değil en ücra köylerinden toplumun her kesimine kadar kimseyi dışarda bırakmayan, kapsayıcı ve sürdürülebilir bir yaklaşımla mümkündür. Bu anlayışla Bakanlık ve ajanslar olarak topyekün kalkınmış bir Türkiye hedefi ile sahadayız” dedi.
“KOOPERATİFLER YEREL KALKINMANIN TAŞIYICI KOLONLARIDIR”
Kooperatifleri bu anlamda tüm dünyada yerel kalkınmanın taşıyıcı kolonları olarak niteleyen Ahmet Şimşek, “Onlar sadece bir ekonomik model değil, dayanışma kültürüdür, birlikte üretimin, karar almanın adıdır, sermayeyi dışarda değil, yerelde döndürür, geliri birkaç elde değil yerelde adilce dağıtır, tek bir ses değil, ortak sesi olur. Dışa bağımlı değil, özgün ve yerel çözümler üretir. Kooperatif demek yerelin kendisine güveni demektir. Yerel potansiyelin ortaya çıkarılmasında önemli role sahiptir” diye konuştu.
Kalkınma ajansları olarak kooperatiflerin yerel üretim gücünün artırılması, potansiyelinin ortaya çıkarılması, pazarlama ve satış kabiliyetlerinin iyileştirilmesi, organizasyon ortamının geliştirilmesi konusunda hizmetler verdiklerini anlatan Ahmet Şimşek, aynı zamanda iklim değişikliğine uyumlu çevresel sürdürülebilirlik faaliyetlerini desteklemek gibi çok önemli destekleri sunduklarını açıkladı. Ahmet Şimşek, “Önümüzdeki dönemde kurumsallaşmanın ve yerel üretimin katma değerini artıracak mekanizmaların kurulması ve kırsal ile kent ekonomisinin entegre edilmesini sağlamaya yönelik çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Proje çerçevesinde ilan ettiğimiz 3 hibe projeden eden yararlanan 50 kooperatife yaklaşık 375 milyon TL kaynak sağladık. Sadece fon sağlamıyoruz, aynı zamanda kapasite geliştirme eğitimleri, mentorluk veriyoruz, kooperatifler arası ağlar kurarak deneyim paylaşımını teşvik ediyoruz. Bugünkü etkinlik de bu sürecin bir parçası” dedi.
ENHANCER benzeri modellerin artması ile yerelin güçlendiği ve kalkınmış bir Türkiye’nin mümkün olacağını dile getiren Ahmet Şimşek, “Topyekün kalkınma, yalnız gidilecek bir yol değil. Yalnız gidersiniz, hızlı gidersiniz ama birlikte giderseniz uzaklara yolculuk edersiniz. Biz birlikte üretmek, birlikte kalkınmak istiyoruz” dedi.
HAZİRAN 2026’DA TAMAMLANACAK
ICMPD Portföy Yöneticisi Pınar Yapanoğlu da projeye dair sunumunda AB’nin 36.5 milyonluk mali desteği ile başlayan ENHANCER projesinin 2020 yılı Ocak ayında hayata geçtiğini, başlangıçta 4 yılda bitirilmesinin hedeflendiğini, ancak covid ve deprem gibi talihsizlikler nedeniyle projenin uzadığını açıkladı. Pınar Yapanoğlu şu anda hedefin projenin Haziran 2026’da bitirilmesi olduğunu söyledi. Girişimciler yaratmayı ve girişimcilik ekosistemini desteklemeyi amaçlayan projenin hedef kitlesinin koruma altındaki Suriyeliler ile Türk vatandaşları olduğunu söyledi.
25 ORTAK TESİS KURULDU
Pınar Yapanoğlu, “Proje çerçevesinde girişimcilik faaliyetlerini güçlendiriyoruz. İhraç edilen ürün ve hizmetleri geliştirmeye çalışıyoruz. 25 tane ortak kullanım tesisi kurduk, bunların güçlenerek yerinde faaliyette bulunması için çalışmalar yaptık. Kooperatif bileşenini tasarlarken kolektif büyümeyi, yerel kalkınmayı hedef olarak tasarladık. Bazı öncelikler koyduk, sürdürülebilir istihdam yaratılması gibi. Bunun için geçici koruma altındaki Suriyelilerin Türk ekonomisine uyumunu sağlanmasını da amaçladık. Dijitalleşmeye önem verdik, bu yönde kooperatiflere destek sağladık” dedi.
Pınar Yapanoğlu’nun verdiği bilgiye göre, proje çerçevesinde şu ana kadar 26 yeni kooperatif çalışmaya başladı. Yüzde 63’ü kadın olmak üzere 391 istihdam sağlandı. Hatay, Mersin, Adana illerinde de proje önemli bir başarıya ulaştı.
Pınar Yapanoğlu’nun sunumu sonrasında ENHANCER projesinden yararlanan girişimciler kendi hikayelerini katılımcılar ile paylaştılar.
Adanalı girişimci Zeynep Kırılmış paketleme tesisi için Adana Valiliğinin tahsis ettiği bir alanda faaliyete başladıklarını söyledi. 45 yılda eski bir binanın restorasyonunu yapıldığını anlatan Zeynep Kırılmış, artık satışlara başladıklarını açıkladı. Suriyeli ve Türk kadınların istihdam edildiğini belirten Zeynep Kırılmış, bunların içinden daha sonra kendi işyerini açan kadınlar olduğunu açıkladı.
ENHANCER programı katılımcılarından Bursa - Ağa Köy Tarımsal Kalkınma Kooperatifi sorumlusu Tijen Yener 330 bin avroluk bir proje olan Ağaköy’ün Temmuz 2023’te başlayıp, Ocak 2025’te sona erdiğini açıkladı. 18 aylık sürede yaşadıkları zorlukları anlatan Tijen Yener “İlk 6 ayda Suriyeli misafirlerimize ulaşamadık çünkü Bakanlığın ikametgahı Bursa’da olmayanlara çalışma izin vermeme kararı bize denk geldi. Biz de Türkiye Mülteciler Derneğine ulaşarak bu sorunu çözebildik. Geçici koruma altındaki Suriyelilere ulaşarak istihdam edebildik. Eğitimleri birlikte verdik, beden dillerinin farklı olması nedeniyle Suriyeliler ile Türkler arasında tartışmalar olduğunu gördük. Ayrıca dil sorunuyla karşılaştık” diye konuştu.
Hataylı depremzede kadınların umudu oldu
Samandağ Kadın Kooperatifleri adına konuşan Atiye Sönmez Erdoğdu 6 Şubat’ta yaşanılan felaket sonrası, 8 ay sonra umutla söz alabileceğimizi asla hayal bile edemezdik” sözleriyle başladığı konuşmasında Hatay’daki depremzede kadınların hayatlarının ENHANCER ile nasıl değiştiğini anlattı. Atiye Sönmez Erdoğdu “O gün sadece şehirlerimiz değil, hayallerimiz, umutlarımız da yerle bir olmuştu. Keşke biz de yok olsaydık dediğimiz anlar oldu. O karanlık anda ENHANCER Projesi ile tanıştık. Bize yeniden filizlenme, hayata bağlanma umudu verdi. Çadırdaki kadınları tek tek çağırdık. Bu aynı zamanda yeniden sosyalleşme, yeniden güçlenme, yeniden üretme ve yeniden iyileşme çağrısı idi. Hasarlı işyerimizi onardık. Soğuk hava depomuzu kurduk, makine ekipmanımızı yeniledik. 40-50 kadına umut olan kocaman bir işyerine dönüştük. Bugün yalnızca üretmiyor, öğreniyor, gelişiyor, teknoloji ile buluşuyoruz. Ülke genelinde tanınan bir kooperatif olduk, ulusal zincir marketlerin raflarında yerimizi aldık” diye konuştu.
