Mardin’in Derik ilçesinde yer alan ve geçmişte birçok uygarlığa ev sahipliği yapan Rabat Kalesi’nde başlatılan arkeolojik kazı çalışmalarıyla, bölgenin tarihine ilişkin önemli verilere ulaşılması bekleniyor.
1 955 rakımlı kalede kazı çalışmaları başladı
Kırsal Hisaraltı Mahallesi'nde yer alan, Sasanilerin ve bölgedeki ticaret kervanlarının korunması amacıyla yaklaşık 5,5 hektarlık alanda Geç Roma Dönemi'nde kurulduğu değerlendirilen 955 rakımlı kalede, Mardin Müze Müdürlüğünce arkeolojik kazı çalışması başlatıldı.
2 Kazılar, uzman isimler tarafından yürütülüyor
Tarihi kaledeki kazılar, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün izniyle, Mardin Müze Müdürü İdris Akgül'ün başkanlığında, arkeolog Mehmet Şan ve Erkan Güzel'in de katılımıyla yürütülüyor.
3 Kaleye yaklaşık 1,5 saat yürünerek ulaşılıyor
Kazı ekibi, araçla ulaşım için elverişli yolu bulunmayan kaleye yaklaşık 1,5 saat yürüyerek ulaşıyor.
4 Kazılar, titizlikle yürütülüyor
Gözetleme kuleleri, surlar, kiliseler, askeri ve sivil konutlar, sunaklar (tapınaklarda, günlük yakılan, üzerinde kurban kesilen, dini tören yapılan taş masa), kaya mezarları ve su kanalları gibi yapıların bulunduğu kaleye ulaşan ekipler, kazıları titizlikle yürütüyor.
5 En iyi korunmuş arkeolojik alanlardan
Müze Müdürü ve Kazı Başkanı İdris Akgül, AA muhabirine, Dara Antik Kenti'nden sonra en iyi korunmuş arkeolojik alanlardan biri olan Rabat Kalesi'nde ilk kazmayı bu yıl vurduklarını söyledi.
6 Kazı çalışmaları şapelle başladı
Akgül, kazı çalışmalarının şapel (büyük kiliselerin içinde bir azizin adına ayrılmış küçük ibadet yerleri) olarak bilinen mimari yapıda başlatıldığını belirtti.
7 İlk defa 1886 yılında belgeleme çalışmaları yapıldı
Burada ilk kez 1866 yılında gezgin ve araştırmacılar tarafından belgeleme çalışmaları yapıldığını anlatan Akgül, çalışmalarda, buranın kiliseleri, sarnıçları ve diğer yapılarıyla gayet iyi korunduğunun belgelendiğini kaydetti.
8 "Burası Roma, Bizans ve Artuklu dönemine kadar kullanıldı"
Akgül, "Yüzeyde seramik gruplar üzerinde yaptığımız çalışmada buranın Helenistik dönemden başlayarak Roma, Bizans ve Artuklu dönemine kadar kullanıldığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Yaklaşık 2 bin yıllık bir kale. Helenistik, Roma, Bizans ve Artuklu dönemlerine ait seramik örnekleri tespit ettik. Ok uçları ve sikke gibi, tarihi belgeleme konusunda önemli buluntular elimize geçti." dedi.
9 "Rabat Kilisesi'nde çalışmalar sürecek
Kalenin mimarisinin ve özellikle de kiliselerin iyi korunduğunu belirten Akgül, şu anda kayaya oyulmuş küçük kilisede yapılan kazıları, gelecek dönemlerde "Rabat Kilisesi" olarak anılan büyük kilisede sürdürmeyi planladıklarını bildirdi.
10 "Kalenin Diyarbakır ve Şanlıurfa'nın Viranşehir ilçesi arasındaki bölgeyi koruduğunu düşünüyoruz"
Akgül, kalenin "Mezopotamya Ovası"na hakim bir noktada yer aldığını söyleyerek, Diyarbakır ve Şanlıurfa'nın Viranşehir ilçesi arasındaki bölgeyi koruduğunu düşündüklerini anlattı.
11 "Koruma amaçlı hendekler ve büyük sur duvarları bulunuyor"
Akgül, kalenin özellikle batı bölümünde koruma amaçlı hendekler ve büyük sur duvarları bulunduğunu kaydetti.
12 "Hem savunma hem ticari amaçlı yapılmış bir kale"
Akgül, "Yukarı şehir olarak adlandırabileceğimiz bölgede ise daha çok kiliseler, şapeller, konut yapıları, sarnıçlar yer almaktadır. Kalenin bulunduğu konum, Mezopotamya bölgesine hakim bir noktada. Daha çok Sasani akınlarına karşı ve bölgede yer alan ticaret kervanlarını korunmak için konumlanmış. Kale antik bir yol üzerinde yer aldığı için hem savunma hem ticari amaçlı yapılmış bir kale." dedi.
13 "Bölgede bir kültür rotası oluşturmayı istiyoruz"
Akgül, kaledeki iyi korunan yapıları gün yüzüne çıkararak, bölgede bir kültür rotası oluşturmayı istediklerini belirtti.
14 "Kazılar 2026'da yıl boyunca sürecek"
Kültür ve Turizm Bakanlığının "Geleceğe Miras Projesi" kapsamında gelecek senelerde kazıları yıl boyunca sürdüreceklerini dile getiren Akgül, "Kazılar ilerledikçe bölgenin tarihine, geçmişine ışık tutulacak." ifadesini kullandı.
15 "Turizme önemli katkı sağlayacak"
Ateş ayrıca, kalenin bölgenin turizmine önemli katkı sağlayacağına inandıklarını da kaydetti.
16 "Bölgenin parlayan yıldızı olacak"
Ateş, "Sabah yola çıkıyoruz, 1,5 saat yol yürüyoruz ve kaleye ulaşıyoruz. Yaklaşık 2 bin yıllık geçmişi var. Turizme kazandırılmasını ve bu herkesin burayı görmesini istiyoruz. Kazılar ilerledikçe çok güzel yapılar çıkacağından eminim. Büyüklerimiz anlatıyordu ama tarihinin bu kadar eski olduğunu bilmiyorduk. Ekip olarak burada çalışıyoruz. İnşallah burası bölgenin parlayan bir yıldızı olacak." dedi.
