Türkiye'nin önde gelen şirketlerinde CEO'luk koltuğunu yeni nesil kuşaklara emanet edenlerin sayısı hızla artıyor. Aile şirketlerindeki veliahtların yanı sıra profesyonel yöneticilerin iş hayatında tırmandıkları en tepe koltuklarda yaş ortalaması da düşüyor.
2025'te toplam işgücünün yüzde 75'ini gençlerin oluşturacağı hesap edilince, bugün 40 yaş altında görev yapan CEO'ların ürün, hizmet gelişimi ve tüketici eğilimlerinde önümüzdeki süreçte çok daha belirleyici olacağı tahmin ediliyor.
SİBEL ATİK ARAM EKİN DURAN
[email protected]. tr [email protected]. tr
İş dünyasında 40 yaş altı genç yöneticilere icrada yer ayıran şirketlerin sayısı hızla artmaya başladı. Milyarlarca dolarlık işe imza atan dev holdinglerden henüz kurulalı birkaç yıl olmuş umut vaat eden yenilikçi şirketlere kadar pek çok alanda, 40 yaş altı CEO’lara olan ilgi giderek yükseliyor. Aile şirketlerindeki veliahtların yanı sıra profesyonel yöneticilerin iş hayatında tırmandıkları en tepe koltuklarda yaş ortalaması da buna paralel olarak düşüyor.
Tabloları görmek için görsellere tıklayın.
Kuşkusuz bunun pek çok nedeni var. Ama bu nedenlerden belki de en önemlisi, genç CEO’ların son 15 yılda ışık hızıyla hem iş yaşamına hem de toplumsal yaşama damgasını vuran teknolojik gelişmelerin yarattığı yeni dile olan hakimiyetleri.
Küresel ekonomide hem üretim hem de tüketim ayağında gençlerin ağırlığı artıyor. Şirketler de tüketici eğilimlerini kavramak ve teknolojik gelişimi üst seviyelere çıkarmak amacıyla 40 yaşın altındaki yöneticilerin önünü açıyor.
Özellikle internet ekonomisi, ABD’den başlayıp dünyaya yayılan yeni bir genç girişimci modeli yarattı. Aralarında Facebook, Yahoo, Twitter gibi şirketlerin olduğu ve birkaç yıl içinde yüz milyarlarca dolarlık büyüklüğe ulaşan şirketleri kuran Mark Zuckerber, Jack Dorsey gibi genç isimler, tüm dünyada genç yöneticilerin sembol isimleri haline geldi. Sembol olmakla kalmayıp 40 yaş altına icranın kaptanlığını emanet etmek için de iş dünyasını cesaretlendirdi. Böylece yeni bir yönetici profiline kapı açtı.
YARATICI ŞİRKETLERE KAPTANLIK
Dünyanın en etkili ekonomistleri arasında sayılan Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) Ekonomi Profesörü Daron Acemoğlu da, geçen ayki CEO Club toplantısında yaptığı konuşmada bu eğilime işaret etmişti. ABD’deki en yaratıcı şirketlerin başındaki CEO’ların 30’lu yaşlarında olduğuna dikkat çeken Acemoğlu, “En çok patent alanlara bakın, yönetiminde mutlaka gençler var.
Demek ki şirketlerde kimin fikri iyiyse, kimin sözüdoğruysa onların başa gelmesine izin veriliyor. Eğer 60 yaşına gelmeden yönetime giremezsin denilirse, gençlerden gelen çok önemli fikirleri kaçırıyorsunuz demektir. Türkiye’de de bu konu daha fazla ele alınmalı” uyarısında bulunmuştu.
AİLE ŞİRKETLERİ ETKİLİ
Aslında Daron Acemoğlu’nun da işaret ettiği gibi, Türkiye’nin de dahil olduğu gelişmekte olan ülkelerde CEO’ların yaşı küçülüyor. Bunun en önemli göstergesinin özellikle aile şirketlerinde yeni kuşak temsilcilere emanet edilen icra koltuğundaki artış olduğunu söylemekte yarar var.
Bizim de bir süredir üzerinde çalıştığımız CEO veya genel müdürlük koltuğunu 40 yaş altı yöneticilere emanet edenşirketler listemizde aile kuruluşlarının dikkat çekici bir ağırlığa sahip olduğu görülüyor. Yaptığımız çalışmaya göre, 40 güçlü genç CEO sıralamamızda 28 isim aile şirketlerinin başında bulunuyor.
Egon Zehnder International Yönetici Ortağı Murat Yeşildere de bu trende işaret ediyor. Yeni küresel ekonomik düzende sıfırdan başlayıp teknolojiyi kullanarak inovatif fikirlerini hayata geçiren yeni bir CEO nesli doğduğunu anlatan Yeşildere, buna karşılık dedeleri ya da babaları tarafından kurulup büyütülmüş aile şirketlerinin başına genç yaşta geçen CEO’ların sayısındaki artışın daha hızlı olduğunu belirtiyor. Yeşildere, “Holding yapılarında da aile-yatırımcı hakları nedeniyle ailedeki yeni neslin CEO’luk görevine daha sık geçtiğini görüyoruz” diyor.
Tabii genç CEO’lar için tablo her anlamda tozpembe değil. Özellikle genç yaşın verdiği deneyim eksikliği ve iş dünyasında ciddiye alınacak bir kariyer geçmişine sahip olmamak, 40 yaş altı CEO’lar için önemli handikaplar arasında.
Bu noktada genç yöneticilerdeki olası handikaplara işaret eden Murat Yeşildere, “Tecrübe anlamında portföyleri zaman zaman yeterli çeşitliliğe sahip olamayabiliyor. Bu nedenle de duygusal zeka ve iletişim konularında vites değiştirme refleksleri daha yavaş veya az olabiliyor” diye konuşuyor.
ORTALAMA YAŞ 35
Sadece aile şirketleri değil, alt kademelerden hızla CEO’luğa terfi eden profesyonellerin de yer aldığı listemizde ortalama yaş 35. Bu noktada dünya genelinde yapılan araştırmaların sonuçlarına da değinmek gerekirse, Capital IQ tarafından yapılan araştırma dikkat çekici veriler sunuyor.
Bu araştırmaya göre dünya genelinde özellikle gelişmekte olan ülkelerde genç CEO’ların toplam CEO’lar içindeki oranı artış gösteriyor. Araştırmada CEO’ların dörtte biri 60’lı yaşlardayken, 40’lı yaşlardaki CEO’ların toplam içindeki payının beşte bir oranında olduğu kaydediliyor.
40 yaş altı CEO’lar bugün dünyadaki CEO’ların sadece yüzde 3’ünü oluşturuyor. Türkiye’de ise 40 yaş altı CEO’ların toplamdaki payı yüzde 4’ü biraz aşıyor. Buradan hareketle 2025’te toplam işgücünün yüzde 75’ini gençlerin oluşturacağı hesap edilince, bugün 40 yaş altında görev yapan CEO’ların ürün, hizmet gelişimi ve tüketici eğilimlerinde önümüzdeki süreçte çok daha belirleyici olacağı tahmin ediliyor.
BAŞARI KRİTERLERİ
Bu noktada uzmanlar, büyük yapıların başına geçen genç yöneticilerin görevi doğru delege etmelerinin başarıda önemli bir payı olduğunu ifade ediyor. Hazırladığımız listede yönettiği 12 milyar TL’yi aşan ciroyla ilksırada yer alan Mehmet Tara da kuşkusuz bunu en iyi uygulayan isimlerden biri.
32 yaşındaki Enka Holding İcra Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Mehmet Tara, duayen işadamı Şarık Tara ve Sinan Tara ile yakın temasta icranın kaptanlığını yürütüyor. Çalışma hayatına 2006 yılında Moskova’da saha mühendisi olarak başlayan Tara, yıllar içinde üstlendiği bir dizi görevin ardından 4,5 milyar dolarlık devin icrasının başına geçen yıl geçti.
ERKEN BAŞLAMAK AVANTAJ
Genç yöneticiler için en büyük avantaj olarak gösterilen bir diğer özellik ise erken yaşta iş hayatına atılmış olmaları. Yüksek donanımlı eğitimin yanı sıra iş hayatına da erken yaşlarda adım atmaları, basamakları çıkarken en büyük referansları oluyor. Nitelikli bir eğitimle birlikte alt pozisyonlarda işe başlayan bu isimler, kısa sürede gösterdikleri başarılarla kariyer basamaklarını hızla çıkıyor.
Çocuk denecek yaşta iş hayatına atılıp 40’ına gelmeden CEO koltuğuna oturan isimlerden biri olan Kazım Köseoğlu da bu deneyimin önemine işaret ediyor. Sabancı Ailesi’nin ikinci kuşağı Şevket Sabancı’nın torunu olan ve Esas Gayrimenkul’ün CEO’luğunu yürüten Kazım Köseoğlu’na göre, başarının arkasında çok küçük yaşlardan itibaren çalışmaya başlamak yatıyor.
Köseoğlu, “Öğrencilik yıllarımdan itibaren hep çalıştım. Ailem bu konuda bizi hep destekledi. Örneğin lise üçüncü sınıfın yaz tatilinde City Farm’ın deposunda çalıştım. Başka bir yaz tatilimde ise Metrocity’deki Tek-nosa’nın satış katında görev yaptım. Türkiye’de tüketicinin neler isteyebileceğini orada öğrendim” diyor.
Fahrettin Ulusoy’un kurucusu olduğu Ulusoy Un’un CEO’su Eren Günhan Ulusoy da ilk iş deneyimini çok genç yaşta edinen işadamlarından biri. Babasından devraldığı şirketi Kasım 2014’te borsaya taşıyarak önemli bir aşamaya imza atan Ulusoy, şu anda yıllık 1 milyar TL’yi aşan bir ciroyu yönetiyor. Ulusoy, “İş dünyasında yükselmek isteyen genç yöneticilerin öncelikle algılarını açık tutmaları, yeni bilgi ve tecrübelere karşı her zaman hevesli olmaları gerekiyor” diye konuşuyor.
TATİLDE ÇALIŞANLAR
Nivak Group CEO’su Aykut Küçük de iş hayatına küçük yaşta başlayan isimlerden. 200 milyon TL’lik ciroyu yöneten Küçük, “Babamın yoğun işhayatından dolayı yanında olduğumuz her zaman iş hayatının içerisindeydik. Tatiller bile mağaza ziyaretleri ile geçiyor, arkadaş ve aile toplantılarında dahi ana konu işlerimiz oluyordu. Bundan dolayı farkında olmadan tecrübe kazanıyorsunuz” diyor.
Genç bir yöneticinin tecrübe eksikliğinden dolayı sıkıntı yaşamasının çok rastlanan bir şey olduğunu dile getiren Küçük,“İşe başladıktan sonra soğukkanlılığı kaybetmemek gerek. Yatırım yapacağınız ve karar alacağınız zaman kötüyü hesaplayıp ona göre adım atmamız lazım” diye konuşuyor.
14 YAŞINDA 120 KİŞİYİ YÖNETTİ
Desa CEO'su Burak Çelet de kariyerine erken başlamış bir isim. Şu an 38 yaşında olan Burak Çelet, henüz küçük bir çocukken bile tüm boş vakitlerini ve tatillerini babası Melih Çelet’in kurucusu olduğu şirkette geçirdiğini ifade ediyor.
Çelet, iş hayatındaki ilk yıllarını “12 yaşında, Avusturya Lisesi’nin hazırlık sınıfını bitirdiğimyaz, Almanya’daki müşterilerin bir kısmı ile yazışmaları yapmaya başlamıştım. Tabii bölümde görev yapan tecrübeli isimlerin gözetiminde... 14 yaşıma girdiğim yılın yaz tatilinde, 120 kişinin görev yaptığı üretim hattından sorumluydum. 16 yaşında yurtdışın-da tek başıma fuar yapıyordum” sözleriyle özetliyor.
Ancak ailesinin kanatları altında tecrübe edinmek yerine eğitimini tamamladıktan sonra kendi işini kuran Burak Çelet, kendi işinde edindiği tecrübelerin ardından 2003’te baba ocağına geri dönüyor. Genç CEO’ların önceki nesile göre sorunların üzerine daha sabırlı gidebildiğini ve insanlarla empati kurabildiğini ifade eden Çelet, “Madalyonun diğer yüzünde ise tabii ki yaşanmışlığın ve deneyimlemiş olmanın getirdiği birikimi hala oluşturma aşamasında olmak, en önemli gelişme alanım diyebilirim” şeklinde konuşuyor.
DAHA YENİLİKÇİ VE ESNEKLER
Genç CEO’ların iş dünyasına kattığı en önemli farklara bakıldığında ise yenilikçi ve esnek olmaları öne çıkıyor. Uzmanlar, 40 yaş altı CEO’ların X kuşak ve 1945-60 arasında ‘baby boomer’ (bebek patlaması) döneminde doğan CEO’lara nazaran gelişime ve değişime daha açık bir davranış sergilediklerini belirtiyor.
Kuşaklararası farklılıktan doğan farklı yetiştirilme tarzlarının 40 yaş altı CEO’ları daha esnek, dinamik, teknolojiye yatkın vegüncel kıldığına işaret eden uzmanlar, bu nedenle de dinamik ve yeniliğe açık sektörlerde genç CEO’ların daha çok görüldüğünü belirtiyorlar.
GENÇLERE FIRSAT VERİYORLAR
Türkiye’de 40 yaş altı CEO’lar içerisinde bu tanıma uyan en önemli isimlerden biri ING Bank Genel Müdürü Pınar Abay. Kadınların ender görüldüğü bir pozisyonda görev yapan Abay, ING Bank Genel Müdürü olarak son 4,5 yılda kurum içinde önemli yeniliklere imza attı.
Kadronun yüzde 25’ini değiştiren, kadın çalışan oranını yüzde 35’ten yüzde 55’e çıkaran ve kurum içi hiyerarşiyi azaltan Abay, ING Bank’ın Türkiye’ye özgü uygulamalarını da yurtdışına ihraç etme noktasına getirdi.
ING Bank öncesinde ABD’deki Silikon Vadisi’nde Mckinsey & Com-pany’de görev alan Pınar Abay, gelecek dönemde çok kanallı büyüme ve inovasyon odaklı konuları gündeme almış durumda. Bankacılıkta hem kadın hem de genç bir genel müdür olarak genç insanlara sorumluluk vererek cesaretlendirmeye çalıştığını anlatan Abay, kendisini başarıya götüren çalışma felsefesini şu sözlerle açıklıyor: “Hiyerarşiyi kaldırıyoruz.
Bugün bana isteyen Pınar diyebilir, isteyen Pınar Hanım diyebilir. En genç, işe yeni girmiş insana ‘Peki sen ne düşünüyorsun’ diye soruyorum. O bir şey söylemezse zorluyorum. Daha esnek bir organizasyon olmamızı istiyorum.”
"HAYAL KURUN VE ÇOK ÇALIŞIN"
Fiba Holding’in genç profesyonellerinden Onur Yazgan ise başarı basamaklarını çıkarken en önemli konunun detaylara hakim olmak ve fırsatları iyi kovalamak olduğunu anlatıyor. 37 yaşındaki Onur Yazgan, genç yaşta yönetici olmanın kişiyi erken yaşta olgunlaştırdığına işaret ediyor.
Ticari konulara, çalışan motivasyonuna, sermayedarın önceliklerine farklı açılardan bakabilme fırsatı da sağladığını dile getiren Yazgan, şunları söylüyor: “Genç yaşınız ve sınırlı tecrübeniz, sikovalamaya, detaylara hakim olmaya zorluyor.
Diğer yandan genç yaşta yönetici olmanın kısıtlayıcı bir yönü de var. Kendinizi erken yaşta kişileri yönetirken, onlara yol gösterirken bulunca, artık kendiniz için de farklı opsiyon-ları araştırmak, yeni yollar çizmek zorlaşıyor. Bu bağlamda gençlere tavsiyem bol bol hayal kurmaları ve kurdukları hayalleri hayata geçirmek için de çok çalışmaları.”
Genç CEO’ların kısa sürede yarattığı katma değer ve mali büyüklük dikkat çekici. Yenilikçi fikirlere sahip yöneticiler, yalnızca teknoloji ve internete dayalı sektörlerde değil geleneksel sektörlerde de başarılı oluyor. Listemizde yer alan Nef CEO’su Erden Timur, böyle isimlerden biri.
İnşaat gibi geleneksel bir sektörde kısa sürede büyük atak yapan 32 yaşındaki Timur, sıfırdan başlayıp beş yıl içerisinde şirketinin cirosunu 1 milyarın üzerine çıkaran bir iş adamı. Nef’in bu kadar kısa sürede bunca başarıya imza atmasının en büyük itici gücünün genç kadrosu olduğunu ifade eden Timur, “Genç bir kadroyu yönetmek için en az onlar kadar yüksek enerjiye sahip olmalısınız. Öte yandan gençken daha cesur olabiliyorsunuz. Bu cesaret bize geniş bir vizyon sunuyor” diye konuşuyor.
KURUMSAL YÖNETİM ÖNEMLİ
Genç CEO’ların ayırt edici özelliklerinden biri de kurumsal yönetim ve şeffaflık konusunda geçmiş jenerasyonlara nazaran çok daha özenli ve dikkatli olmaları. Bu duruma örnek olabilecek isimlerden biri de Aksoy Holding CEO’su Batu Aksoy. 39 yaşında olan ve yedi yıldır Aksoy Holding CEO’su olarak görev yapan Aksoy, “Bu görevi yürütürken, işleri delege etmeye büyük önem verdim. Çünkü yaptığımız iş bir ekip işi. Fakat çok önemli olan bir diğer konu ise kurumsal yönetim. En yüksek kurumsal yönetim notuna sahip şirketlerden biriyiz. Benim için denetlemek ve denetlenebilir olmak da mühim bir konu” diyor.
BASAMAK BASAMAK YUKARI
İş hayatına kurumsal yönetimi daha iyi kavramak adına en alt kademeden başlayan isimlerden biri olan Ak-fen Altyapı Danışmanlık’ın CEO’su Selim Akın, bundan 10 yıl önce ilk olarak muhasebe departmanında çalışmaya başladığını söylüyor. Akın, zaman içinde holding bünyesinde değişik bölümlerde çalışarak kendini yöneticilik hayatına hazırlamaya çalıştığını kaydediyor.
Gelecekte kendini yöneticiliğe hazırlayan gençlerin, bilgi düzeyleri ve deneyimleri arttıkça karşılarına yeni fırsatların çıkacağını unutmamaları gerektiği uyarısında bulunan Selim Akın “Belli bir noktaya gelmeden önce iş hayatının ne olduğunu derinlemesine öğrenmek için en alt pozisyondan başlayarak merdivenleri birer birer tırmanmak gerektiğine inanıyorum” diye konuşuyor.
Kahve Dünyası markasıyla bilinen Altınkılıç Ailesi’nin genç üyesi Dilara Altınkılıç da geleneksel bir iş alanından büyük bir cirosal başarı elde eden isimlerden biri olarak dikkat çekiyor. 16 milyon TL cirolu Delta Gıda’yı çok değil dört yıl içinde 350 milyon TL ciroya taşıyan Dilara Altınkılıç, başarısını özgür karar alabilmesine ve kurduğu güçlü ekibe bağlıyor. Ekip arkadaşlarını kendisinin seçtiğini anlatan Altınkılıç, babasının aldığı kararlara çok fazla müdahale etmediğini, yıl sonu rakamlarına bakarak başarıyı değerlendirdiğini anlatıyor.
KENDİNİ KABUL ETTİRMEK
Profesyonel tarafta ise çağdaş yönetim felsefelerini benimsemeleri ve değişime kolay adapte olabilmeleri genç CEO’ların tercih edilmelerinde etkili oluyor. Uzmanlar, 40 yaş altı CEO’ların iyi eğitimli ve meraklı olmalarının yanı sıra en önemli özelliklerinin, her şeyi sorgulayabilen bir nesil olarak olaylara ideolojik değil analitik yaklaşabilmeleri olduğunu söylüyor.
2001 yılında Çukurova Holding Medya Şirketleri bölümünde yönetici adayı olarak iş hayatına atılan Tolga Ali-şoğlu da 40 yaş altı CEO’lardan biri olarak bu zorluklara dikkat çekiyor. Şu an Waterland CEO’su olarak 750 milyon TL’lik ciroyu yöneten 39 yaşındaki Alişoğlu, “Çok çalışarak ve profesyonel yollardan geçerek, çok genç yaşta yöneticilik sorumluluğu aldım. Bu anlamda yüzleştiğim ilk şey avantajlardan çok zorluklardı. Gerek yönettiğiniz ekibin gerekse yatırımcının karşısında sahip olduğunuz mevkiinin içini doldurmak, genç yaşta bazen zorlayıcı bir süreç olabiliyor” diyor.
Başarıyı getiren 3 faktör
1- Görevin delege edilmesi ve doğru ekiple yürümek,
2- Gelişim alanlarını fütüristik bir yaklaşımla görebilmek, değişimi anlamak ve gerektiğinde bunun için atılması gereken dev adımları atabilme cesaretine sahip olmak,
3- İcra kurulu toplantılarında alınan kararlarda büyük ölçüde konsensüs sağlanması ve fikir ayrılıklarının en aza indirilmesi.
EY DANIŞMANLIK BÖLÜMÜ ORTAĞI GÖKHAN GÜMÜŞLÜ
"Genç CEO çalışanları olumlu etkiliyor"
"Şirketlerde hızlı yükselme olanakları arttığı ve üst düzey yöneticilerin yaş ortalamaları düştüğü için, yönetici olmak isteyenlerin önünde çok uzun bir yol olduğu kanısı da zamanla değişmeye başladı. Bununla birlikte, genç yöneticilerin çalıştığı şirketlerde yönetim kademeleri çalışanlar için daha ulaşılabilir oluyor, bu da çalışanların özellikle de yeni iş hayatına başlayanların motivasyonlarını olumlu etkiliyor.
Şirkette kuralların kaldırılması istenmiyor tabii ama bürokratik olmak da eleştiriliyor. Bu anlamda genç yöneticiler daha olumlu bir etki uyandırabiliyor. Genç yöneticilerin çalışanlarla daha rahat empati kurabilmesi de, özellikle genç çalışanların anlaşıldıklarını hissetmelerini sağlıyor. Genç yöneticiler, daha sosyal ve teknoloji odaklı olmaları itibariyle, çalışanlara daha esnek yaklaşabiliyor. Örneğin, genç yöneticiler, çalışanların şirket içerisinde facebook kullanmasını, biraz daha anlayışla karşılayabiliyor!'
HRM DANIŞMANLIK GRUP MÜDÜRÜ ZULAL ÇALIŞKAN
"En büyük dezanvantaj tecrübe eksikliği"
"Genç CEO'lar kuşaksal özelliklerinden gelen esnek ve değişime açık yapılarından dolayı tercih nedeni olabiliyorlar ama tabii ki yönetsel becerilerin de tecrübe ile geliştiğini unutmamalıyız. Yaşlarının genç olmasından dolayı tecrübe sorunlarıyla karşılaşabiliyorlar ki bu da şirketler için düşündürücü bir faktör.
Bu sürece hazırlanırken geçilen belli bir yol veya bir tutum yok. Ancak stratejik davranıp, genç yaşta CEO olmaya daha elverişli, dinamik ve sürekli gelişen sektörler tercih edilebilir. Tabii ki genç yaşta CEO olmayı hedefleyen birçok kişinin dikkat etmesi gereken şey sadece okuduğu bölüm değil, tutkulu bir çalışma aşkı.
Buna ek olarak özellikle teknolojinin koşar adım gittiği günümüzde global düzeyde gelişimi fütüristik bir yaklaşımla görebilen, değişimi anlayan ve gerektiğinde bunun için atılması gereken dev adımları atabilme cesaretinde olan gençler yöneticilik mertebesine ulaşır ve kalıcı olurlar!'
2025'te toplam işgücünün yüzde 75'ini gençlerin oluşturacağı hesap edilince, bugün 40 yaş altında görev yapan CEO'ların ürün, hizmet gelişimi ve tüketici eğilimlerinde önümüzdeki süreçte çok daha belirleyici olacağı tahmin ediliyor.
SİBEL ATİK ARAM EKİN DURAN
[email protected]. tr [email protected]. tr
İş dünyasında 40 yaş altı genç yöneticilere icrada yer ayıran şirketlerin sayısı hızla artmaya başladı. Milyarlarca dolarlık işe imza atan dev holdinglerden henüz kurulalı birkaç yıl olmuş umut vaat eden yenilikçi şirketlere kadar pek çok alanda, 40 yaş altı CEO’lara olan ilgi giderek yükseliyor. Aile şirketlerindeki veliahtların yanı sıra profesyonel yöneticilerin iş hayatında tırmandıkları en tepe koltuklarda yaş ortalaması da buna paralel olarak düşüyor.
Tabloları görmek için görsellere tıklayın.
Kuşkusuz bunun pek çok nedeni var. Ama bu nedenlerden belki de en önemlisi, genç CEO’ların son 15 yılda ışık hızıyla hem iş yaşamına hem de toplumsal yaşama damgasını vuran teknolojik gelişmelerin yarattığı yeni dile olan hakimiyetleri.
Küresel ekonomide hem üretim hem de tüketim ayağında gençlerin ağırlığı artıyor. Şirketler de tüketici eğilimlerini kavramak ve teknolojik gelişimi üst seviyelere çıkarmak amacıyla 40 yaşın altındaki yöneticilerin önünü açıyor.
Özellikle internet ekonomisi, ABD’den başlayıp dünyaya yayılan yeni bir genç girişimci modeli yarattı. Aralarında Facebook, Yahoo, Twitter gibi şirketlerin olduğu ve birkaç yıl içinde yüz milyarlarca dolarlık büyüklüğe ulaşan şirketleri kuran Mark Zuckerber, Jack Dorsey gibi genç isimler, tüm dünyada genç yöneticilerin sembol isimleri haline geldi. Sembol olmakla kalmayıp 40 yaş altına icranın kaptanlığını emanet etmek için de iş dünyasını cesaretlendirdi. Böylece yeni bir yönetici profiline kapı açtı.
YARATICI ŞİRKETLERE KAPTANLIK
Dünyanın en etkili ekonomistleri arasında sayılan Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) Ekonomi Profesörü Daron Acemoğlu da, geçen ayki CEO Club toplantısında yaptığı konuşmada bu eğilime işaret etmişti. ABD’deki en yaratıcı şirketlerin başındaki CEO’ların 30’lu yaşlarında olduğuna dikkat çeken Acemoğlu, “En çok patent alanlara bakın, yönetiminde mutlaka gençler var.
Demek ki şirketlerde kimin fikri iyiyse, kimin sözüdoğruysa onların başa gelmesine izin veriliyor. Eğer 60 yaşına gelmeden yönetime giremezsin denilirse, gençlerden gelen çok önemli fikirleri kaçırıyorsunuz demektir. Türkiye’de de bu konu daha fazla ele alınmalı” uyarısında bulunmuştu.
AİLE ŞİRKETLERİ ETKİLİ
Aslında Daron Acemoğlu’nun da işaret ettiği gibi, Türkiye’nin de dahil olduğu gelişmekte olan ülkelerde CEO’ların yaşı küçülüyor. Bunun en önemli göstergesinin özellikle aile şirketlerinde yeni kuşak temsilcilere emanet edilen icra koltuğundaki artış olduğunu söylemekte yarar var.
Bizim de bir süredir üzerinde çalıştığımız CEO veya genel müdürlük koltuğunu 40 yaş altı yöneticilere emanet edenşirketler listemizde aile kuruluşlarının dikkat çekici bir ağırlığa sahip olduğu görülüyor. Yaptığımız çalışmaya göre, 40 güçlü genç CEO sıralamamızda 28 isim aile şirketlerinin başında bulunuyor.
Egon Zehnder International Yönetici Ortağı Murat Yeşildere de bu trende işaret ediyor. Yeni küresel ekonomik düzende sıfırdan başlayıp teknolojiyi kullanarak inovatif fikirlerini hayata geçiren yeni bir CEO nesli doğduğunu anlatan Yeşildere, buna karşılık dedeleri ya da babaları tarafından kurulup büyütülmüş aile şirketlerinin başına genç yaşta geçen CEO’ların sayısındaki artışın daha hızlı olduğunu belirtiyor. Yeşildere, “Holding yapılarında da aile-yatırımcı hakları nedeniyle ailedeki yeni neslin CEO’luk görevine daha sık geçtiğini görüyoruz” diyor.
Tabii genç CEO’lar için tablo her anlamda tozpembe değil. Özellikle genç yaşın verdiği deneyim eksikliği ve iş dünyasında ciddiye alınacak bir kariyer geçmişine sahip olmamak, 40 yaş altı CEO’lar için önemli handikaplar arasında.
Bu noktada genç yöneticilerdeki olası handikaplara işaret eden Murat Yeşildere, “Tecrübe anlamında portföyleri zaman zaman yeterli çeşitliliğe sahip olamayabiliyor. Bu nedenle de duygusal zeka ve iletişim konularında vites değiştirme refleksleri daha yavaş veya az olabiliyor” diye konuşuyor.
ORTALAMA YAŞ 35
Sadece aile şirketleri değil, alt kademelerden hızla CEO’luğa terfi eden profesyonellerin de yer aldığı listemizde ortalama yaş 35. Bu noktada dünya genelinde yapılan araştırmaların sonuçlarına da değinmek gerekirse, Capital IQ tarafından yapılan araştırma dikkat çekici veriler sunuyor.
Bu araştırmaya göre dünya genelinde özellikle gelişmekte olan ülkelerde genç CEO’ların toplam CEO’lar içindeki oranı artış gösteriyor. Araştırmada CEO’ların dörtte biri 60’lı yaşlardayken, 40’lı yaşlardaki CEO’ların toplam içindeki payının beşte bir oranında olduğu kaydediliyor.
40 yaş altı CEO’lar bugün dünyadaki CEO’ların sadece yüzde 3’ünü oluşturuyor. Türkiye’de ise 40 yaş altı CEO’ların toplamdaki payı yüzde 4’ü biraz aşıyor. Buradan hareketle 2025’te toplam işgücünün yüzde 75’ini gençlerin oluşturacağı hesap edilince, bugün 40 yaş altında görev yapan CEO’ların ürün, hizmet gelişimi ve tüketici eğilimlerinde önümüzdeki süreçte çok daha belirleyici olacağı tahmin ediliyor.
BAŞARI KRİTERLERİ
Bu noktada uzmanlar, büyük yapıların başına geçen genç yöneticilerin görevi doğru delege etmelerinin başarıda önemli bir payı olduğunu ifade ediyor. Hazırladığımız listede yönettiği 12 milyar TL’yi aşan ciroyla ilksırada yer alan Mehmet Tara da kuşkusuz bunu en iyi uygulayan isimlerden biri.
32 yaşındaki Enka Holding İcra Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Mehmet Tara, duayen işadamı Şarık Tara ve Sinan Tara ile yakın temasta icranın kaptanlığını yürütüyor. Çalışma hayatına 2006 yılında Moskova’da saha mühendisi olarak başlayan Tara, yıllar içinde üstlendiği bir dizi görevin ardından 4,5 milyar dolarlık devin icrasının başına geçen yıl geçti.
ERKEN BAŞLAMAK AVANTAJ
Genç yöneticiler için en büyük avantaj olarak gösterilen bir diğer özellik ise erken yaşta iş hayatına atılmış olmaları. Yüksek donanımlı eğitimin yanı sıra iş hayatına da erken yaşlarda adım atmaları, basamakları çıkarken en büyük referansları oluyor. Nitelikli bir eğitimle birlikte alt pozisyonlarda işe başlayan bu isimler, kısa sürede gösterdikleri başarılarla kariyer basamaklarını hızla çıkıyor.
Çocuk denecek yaşta iş hayatına atılıp 40’ına gelmeden CEO koltuğuna oturan isimlerden biri olan Kazım Köseoğlu da bu deneyimin önemine işaret ediyor. Sabancı Ailesi’nin ikinci kuşağı Şevket Sabancı’nın torunu olan ve Esas Gayrimenkul’ün CEO’luğunu yürüten Kazım Köseoğlu’na göre, başarının arkasında çok küçük yaşlardan itibaren çalışmaya başlamak yatıyor.
Köseoğlu, “Öğrencilik yıllarımdan itibaren hep çalıştım. Ailem bu konuda bizi hep destekledi. Örneğin lise üçüncü sınıfın yaz tatilinde City Farm’ın deposunda çalıştım. Başka bir yaz tatilimde ise Metrocity’deki Tek-nosa’nın satış katında görev yaptım. Türkiye’de tüketicinin neler isteyebileceğini orada öğrendim” diyor.
Fahrettin Ulusoy’un kurucusu olduğu Ulusoy Un’un CEO’su Eren Günhan Ulusoy da ilk iş deneyimini çok genç yaşta edinen işadamlarından biri. Babasından devraldığı şirketi Kasım 2014’te borsaya taşıyarak önemli bir aşamaya imza atan Ulusoy, şu anda yıllık 1 milyar TL’yi aşan bir ciroyu yönetiyor. Ulusoy, “İş dünyasında yükselmek isteyen genç yöneticilerin öncelikle algılarını açık tutmaları, yeni bilgi ve tecrübelere karşı her zaman hevesli olmaları gerekiyor” diye konuşuyor.
TATİLDE ÇALIŞANLAR
Nivak Group CEO’su Aykut Küçük de iş hayatına küçük yaşta başlayan isimlerden. 200 milyon TL’lik ciroyu yöneten Küçük, “Babamın yoğun işhayatından dolayı yanında olduğumuz her zaman iş hayatının içerisindeydik. Tatiller bile mağaza ziyaretleri ile geçiyor, arkadaş ve aile toplantılarında dahi ana konu işlerimiz oluyordu. Bundan dolayı farkında olmadan tecrübe kazanıyorsunuz” diyor.
Genç bir yöneticinin tecrübe eksikliğinden dolayı sıkıntı yaşamasının çok rastlanan bir şey olduğunu dile getiren Küçük,“İşe başladıktan sonra soğukkanlılığı kaybetmemek gerek. Yatırım yapacağınız ve karar alacağınız zaman kötüyü hesaplayıp ona göre adım atmamız lazım” diye konuşuyor.
14 YAŞINDA 120 KİŞİYİ YÖNETTİ
Desa CEO'su Burak Çelet de kariyerine erken başlamış bir isim. Şu an 38 yaşında olan Burak Çelet, henüz küçük bir çocukken bile tüm boş vakitlerini ve tatillerini babası Melih Çelet’in kurucusu olduğu şirkette geçirdiğini ifade ediyor.
Çelet, iş hayatındaki ilk yıllarını “12 yaşında, Avusturya Lisesi’nin hazırlık sınıfını bitirdiğimyaz, Almanya’daki müşterilerin bir kısmı ile yazışmaları yapmaya başlamıştım. Tabii bölümde görev yapan tecrübeli isimlerin gözetiminde... 14 yaşıma girdiğim yılın yaz tatilinde, 120 kişinin görev yaptığı üretim hattından sorumluydum. 16 yaşında yurtdışın-da tek başıma fuar yapıyordum” sözleriyle özetliyor.
Ancak ailesinin kanatları altında tecrübe edinmek yerine eğitimini tamamladıktan sonra kendi işini kuran Burak Çelet, kendi işinde edindiği tecrübelerin ardından 2003’te baba ocağına geri dönüyor. Genç CEO’ların önceki nesile göre sorunların üzerine daha sabırlı gidebildiğini ve insanlarla empati kurabildiğini ifade eden Çelet, “Madalyonun diğer yüzünde ise tabii ki yaşanmışlığın ve deneyimlemiş olmanın getirdiği birikimi hala oluşturma aşamasında olmak, en önemli gelişme alanım diyebilirim” şeklinde konuşuyor.
DAHA YENİLİKÇİ VE ESNEKLER
Genç CEO’ların iş dünyasına kattığı en önemli farklara bakıldığında ise yenilikçi ve esnek olmaları öne çıkıyor. Uzmanlar, 40 yaş altı CEO’ların X kuşak ve 1945-60 arasında ‘baby boomer’ (bebek patlaması) döneminde doğan CEO’lara nazaran gelişime ve değişime daha açık bir davranış sergilediklerini belirtiyor.
Kuşaklararası farklılıktan doğan farklı yetiştirilme tarzlarının 40 yaş altı CEO’ları daha esnek, dinamik, teknolojiye yatkın vegüncel kıldığına işaret eden uzmanlar, bu nedenle de dinamik ve yeniliğe açık sektörlerde genç CEO’ların daha çok görüldüğünü belirtiyorlar.
GENÇLERE FIRSAT VERİYORLAR
Türkiye’de 40 yaş altı CEO’lar içerisinde bu tanıma uyan en önemli isimlerden biri ING Bank Genel Müdürü Pınar Abay. Kadınların ender görüldüğü bir pozisyonda görev yapan Abay, ING Bank Genel Müdürü olarak son 4,5 yılda kurum içinde önemli yeniliklere imza attı.
Kadronun yüzde 25’ini değiştiren, kadın çalışan oranını yüzde 35’ten yüzde 55’e çıkaran ve kurum içi hiyerarşiyi azaltan Abay, ING Bank’ın Türkiye’ye özgü uygulamalarını da yurtdışına ihraç etme noktasına getirdi.
ING Bank öncesinde ABD’deki Silikon Vadisi’nde Mckinsey & Com-pany’de görev alan Pınar Abay, gelecek dönemde çok kanallı büyüme ve inovasyon odaklı konuları gündeme almış durumda. Bankacılıkta hem kadın hem de genç bir genel müdür olarak genç insanlara sorumluluk vererek cesaretlendirmeye çalıştığını anlatan Abay, kendisini başarıya götüren çalışma felsefesini şu sözlerle açıklıyor: “Hiyerarşiyi kaldırıyoruz.
Bugün bana isteyen Pınar diyebilir, isteyen Pınar Hanım diyebilir. En genç, işe yeni girmiş insana ‘Peki sen ne düşünüyorsun’ diye soruyorum. O bir şey söylemezse zorluyorum. Daha esnek bir organizasyon olmamızı istiyorum.”
"HAYAL KURUN VE ÇOK ÇALIŞIN"
Fiba Holding’in genç profesyonellerinden Onur Yazgan ise başarı basamaklarını çıkarken en önemli konunun detaylara hakim olmak ve fırsatları iyi kovalamak olduğunu anlatıyor. 37 yaşındaki Onur Yazgan, genç yaşta yönetici olmanın kişiyi erken yaşta olgunlaştırdığına işaret ediyor.
Ticari konulara, çalışan motivasyonuna, sermayedarın önceliklerine farklı açılardan bakabilme fırsatı da sağladığını dile getiren Yazgan, şunları söylüyor: “Genç yaşınız ve sınırlı tecrübeniz, sikovalamaya, detaylara hakim olmaya zorluyor.
Diğer yandan genç yaşta yönetici olmanın kısıtlayıcı bir yönü de var. Kendinizi erken yaşta kişileri yönetirken, onlara yol gösterirken bulunca, artık kendiniz için de farklı opsiyon-ları araştırmak, yeni yollar çizmek zorlaşıyor. Bu bağlamda gençlere tavsiyem bol bol hayal kurmaları ve kurdukları hayalleri hayata geçirmek için de çok çalışmaları.”
Genç CEO’ların kısa sürede yarattığı katma değer ve mali büyüklük dikkat çekici. Yenilikçi fikirlere sahip yöneticiler, yalnızca teknoloji ve internete dayalı sektörlerde değil geleneksel sektörlerde de başarılı oluyor. Listemizde yer alan Nef CEO’su Erden Timur, böyle isimlerden biri.
İnşaat gibi geleneksel bir sektörde kısa sürede büyük atak yapan 32 yaşındaki Timur, sıfırdan başlayıp beş yıl içerisinde şirketinin cirosunu 1 milyarın üzerine çıkaran bir iş adamı. Nef’in bu kadar kısa sürede bunca başarıya imza atmasının en büyük itici gücünün genç kadrosu olduğunu ifade eden Timur, “Genç bir kadroyu yönetmek için en az onlar kadar yüksek enerjiye sahip olmalısınız. Öte yandan gençken daha cesur olabiliyorsunuz. Bu cesaret bize geniş bir vizyon sunuyor” diye konuşuyor.
KURUMSAL YÖNETİM ÖNEMLİ
Genç CEO’ların ayırt edici özelliklerinden biri de kurumsal yönetim ve şeffaflık konusunda geçmiş jenerasyonlara nazaran çok daha özenli ve dikkatli olmaları. Bu duruma örnek olabilecek isimlerden biri de Aksoy Holding CEO’su Batu Aksoy. 39 yaşında olan ve yedi yıldır Aksoy Holding CEO’su olarak görev yapan Aksoy, “Bu görevi yürütürken, işleri delege etmeye büyük önem verdim. Çünkü yaptığımız iş bir ekip işi. Fakat çok önemli olan bir diğer konu ise kurumsal yönetim. En yüksek kurumsal yönetim notuna sahip şirketlerden biriyiz. Benim için denetlemek ve denetlenebilir olmak da mühim bir konu” diyor.
BASAMAK BASAMAK YUKARI
İş hayatına kurumsal yönetimi daha iyi kavramak adına en alt kademeden başlayan isimlerden biri olan Ak-fen Altyapı Danışmanlık’ın CEO’su Selim Akın, bundan 10 yıl önce ilk olarak muhasebe departmanında çalışmaya başladığını söylüyor. Akın, zaman içinde holding bünyesinde değişik bölümlerde çalışarak kendini yöneticilik hayatına hazırlamaya çalıştığını kaydediyor.
Gelecekte kendini yöneticiliğe hazırlayan gençlerin, bilgi düzeyleri ve deneyimleri arttıkça karşılarına yeni fırsatların çıkacağını unutmamaları gerektiği uyarısında bulunan Selim Akın “Belli bir noktaya gelmeden önce iş hayatının ne olduğunu derinlemesine öğrenmek için en alt pozisyondan başlayarak merdivenleri birer birer tırmanmak gerektiğine inanıyorum” diye konuşuyor.
Kahve Dünyası markasıyla bilinen Altınkılıç Ailesi’nin genç üyesi Dilara Altınkılıç da geleneksel bir iş alanından büyük bir cirosal başarı elde eden isimlerden biri olarak dikkat çekiyor. 16 milyon TL cirolu Delta Gıda’yı çok değil dört yıl içinde 350 milyon TL ciroya taşıyan Dilara Altınkılıç, başarısını özgür karar alabilmesine ve kurduğu güçlü ekibe bağlıyor. Ekip arkadaşlarını kendisinin seçtiğini anlatan Altınkılıç, babasının aldığı kararlara çok fazla müdahale etmediğini, yıl sonu rakamlarına bakarak başarıyı değerlendirdiğini anlatıyor.
KENDİNİ KABUL ETTİRMEK
Profesyonel tarafta ise çağdaş yönetim felsefelerini benimsemeleri ve değişime kolay adapte olabilmeleri genç CEO’ların tercih edilmelerinde etkili oluyor. Uzmanlar, 40 yaş altı CEO’ların iyi eğitimli ve meraklı olmalarının yanı sıra en önemli özelliklerinin, her şeyi sorgulayabilen bir nesil olarak olaylara ideolojik değil analitik yaklaşabilmeleri olduğunu söylüyor.
2001 yılında Çukurova Holding Medya Şirketleri bölümünde yönetici adayı olarak iş hayatına atılan Tolga Ali-şoğlu da 40 yaş altı CEO’lardan biri olarak bu zorluklara dikkat çekiyor. Şu an Waterland CEO’su olarak 750 milyon TL’lik ciroyu yöneten 39 yaşındaki Alişoğlu, “Çok çalışarak ve profesyonel yollardan geçerek, çok genç yaşta yöneticilik sorumluluğu aldım. Bu anlamda yüzleştiğim ilk şey avantajlardan çok zorluklardı. Gerek yönettiğiniz ekibin gerekse yatırımcının karşısında sahip olduğunuz mevkiinin içini doldurmak, genç yaşta bazen zorlayıcı bir süreç olabiliyor” diyor.
Başarıyı getiren 3 faktör
1- Görevin delege edilmesi ve doğru ekiple yürümek,
2- Gelişim alanlarını fütüristik bir yaklaşımla görebilmek, değişimi anlamak ve gerektiğinde bunun için atılması gereken dev adımları atabilme cesaretine sahip olmak,
3- İcra kurulu toplantılarında alınan kararlarda büyük ölçüde konsensüs sağlanması ve fikir ayrılıklarının en aza indirilmesi.
EY DANIŞMANLIK BÖLÜMÜ ORTAĞI GÖKHAN GÜMÜŞLÜ
"Genç CEO çalışanları olumlu etkiliyor"
"Şirketlerde hızlı yükselme olanakları arttığı ve üst düzey yöneticilerin yaş ortalamaları düştüğü için, yönetici olmak isteyenlerin önünde çok uzun bir yol olduğu kanısı da zamanla değişmeye başladı. Bununla birlikte, genç yöneticilerin çalıştığı şirketlerde yönetim kademeleri çalışanlar için daha ulaşılabilir oluyor, bu da çalışanların özellikle de yeni iş hayatına başlayanların motivasyonlarını olumlu etkiliyor.
Şirkette kuralların kaldırılması istenmiyor tabii ama bürokratik olmak da eleştiriliyor. Bu anlamda genç yöneticiler daha olumlu bir etki uyandırabiliyor. Genç yöneticilerin çalışanlarla daha rahat empati kurabilmesi de, özellikle genç çalışanların anlaşıldıklarını hissetmelerini sağlıyor. Genç yöneticiler, daha sosyal ve teknoloji odaklı olmaları itibariyle, çalışanlara daha esnek yaklaşabiliyor. Örneğin, genç yöneticiler, çalışanların şirket içerisinde facebook kullanmasını, biraz daha anlayışla karşılayabiliyor!'
HRM DANIŞMANLIK GRUP MÜDÜRÜ ZULAL ÇALIŞKAN
"En büyük dezanvantaj tecrübe eksikliği"
"Genç CEO'lar kuşaksal özelliklerinden gelen esnek ve değişime açık yapılarından dolayı tercih nedeni olabiliyorlar ama tabii ki yönetsel becerilerin de tecrübe ile geliştiğini unutmamalıyız. Yaşlarının genç olmasından dolayı tecrübe sorunlarıyla karşılaşabiliyorlar ki bu da şirketler için düşündürücü bir faktör.
Bu sürece hazırlanırken geçilen belli bir yol veya bir tutum yok. Ancak stratejik davranıp, genç yaşta CEO olmaya daha elverişli, dinamik ve sürekli gelişen sektörler tercih edilebilir. Tabii ki genç yaşta CEO olmayı hedefleyen birçok kişinin dikkat etmesi gereken şey sadece okuduğu bölüm değil, tutkulu bir çalışma aşkı.
Buna ek olarak özellikle teknolojinin koşar adım gittiği günümüzde global düzeyde gelişimi fütüristik bir yaklaşımla görebilen, değişimi anlayan ve gerektiğinde bunun için atılması gereken dev adımları atabilme cesaretinde olan gençler yöneticilik mertebesine ulaşır ve kalıcı olurlar!'
