YILLIK TÜKETİCİ ENFLASYONU HAZİRAN AYINDA YÜZDE 10,9’A İNDİ.
Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) haziran ayında yüzde 0,27 düşüş gösterdi. Yani haziran ayında “eksi enflasyon” gerçekleşti. Bu oran “mevsim normalleri”ne oldukça yakın.
DR. ORHAN KARACA
[email protected]
Bizim son 10 yılın verilerinin ortalamasını alarak hesapladığımız mevsim normalleri haziran ayı için yüzde -0,23 düzeyinde enflasyona işaret ediyor.
Fakat geçen yılın haziran ayında enflasyon mevsim normallerinin çok üzerinde gerçekleşmiş ve yüzde 0,47 olmuştu. Bu yıl haziran ayında mevsim normallerine yakın bir enflasyon olunca yıllık enflasyonda da ciddi bir düşüş yaşandı. Mayıs ayında yüzde 11,72 düzeyinde bulunan yıllık TÜFE enflasyonu, haziran ayında yüzde 11,90 seviyesine indi.
GIDA VE TURİZM ETKİSİ
Enflasyonda haziran ayında yaşanan düşüşe en çok gıda fiyatlarındaki gerileme katkıda bulundu. Haziran ayında gıda fiyatları yüzde 1,06 geriledi. Her ne kadar bu düşüş mevsim normallerinin (yüzde -1,87) gerektirdiği kadar olmasa da, gıda fiyatlarının yüzde 1,16 arttığı geçen yılın haziran ayına göre ciddi bir iyileşme söz konusu.
Bu durum enflasyona olumlu yansıdı. Haziran ayında ulaştırma, haberleşme ve sağlık gruplarındaki fiyat hareketleri de enflasyona düşüş yönünde katkıda bulundu. Buna karşılık lokanta ve oteller grubunda ise haziran ayında fiyatlar geçen yılki seviyesine göre iki kat daha fazla artış gösterdi ve bu da enflasyonun daha fazla düşüş göstermesini engelledi.
Geçen yılın haziran ayında yüzde 0,49 olan lokanta ve otel grubundaki fiyat artışı, bu yılın aynı ayında yüzde 1,03’ü buldu. Bu durum ise muhtemelen turizmde nisan ayında başlayan toparlanmadan kaynaklandı. Bu toparlanma sektördeki şirketlere geçen yılın sonu ile bu yılın başında yaşanan kur artışlarını fiyatlarına yansıtma fırsatını vermişe benziyor. Geçen yılın ağustos ayından bu yılın mart ayına kadar yüzde 8-9 arasında seyreden lokanta ve otel grubundaki yıllık enflasyon, bu sayede haziran ayında yüzde 10’u aşmış bulunuyor.
TEMMUZDA DA DÜŞECEK
Geçen yılın kasım ayında yüzde 7 düzeyinde bulunan yıllık TÜFE enflasyonu, büyük ölçüde kur artışlarının etkisiyle beş ay boyunca hızla yükselmiş ve nisan ayında yüzde 11,87’ye kadar çıkmıştı. Mayıs ayındaki hafif düşüşten sonra haziran ayında ise ciddi bir gerileme geldi.
Ancak bu gelişme Ekonomist okurları için sürpriz olmasa gerek. Çünkü üç ay önce bu sayfalarda yandaki grafiğin bir benzerini vermiş ve haziran ve temmuz aylarında enflasyonda hızlı bir düşüş olacağını yazmıştık (bkz. Enflasyon mayıstan sonra düşer mi?, Ekonomist, Sayı 2017/16,16 Nisan 2017).
Bu öngörümüz haziran ayı için doğru çıktı ve muhtemelen temmuz ayında da öyle çıkacak. O zaman da yazdığımız gibi, yıllık enflasyonun temmuz ayında yüzde 10’un biraz altına yani tek haneye inmesi ihtimali bile var.
Bu durum kurlardaki artışın ocak ayında durmasından birkaç ay sonra kurdan enflasyona geçiş etkisinin (pass-through effect) ortadan kalkmasından ve enflasyonun tekrar mevsim normallerine uygun hareket etmeye başlamasından kaynaklanıyor.
Ancak üç ay önce de yazdığımız gibi, bu hikaye burada bitmiyor, devamı da var. Hikayenin devamı ise o kadar hoş değil. Yandaki grafiğin de gösterdiği gibi, enflasyon mevsim normallerinde seyretmeye devam ederse, ağustos ayından itibaren yeniden yükselişe geçecek.
Kasım ayına kadar sürecek bu yükseliş enflasyonu yüzde 12’nin üzerine kadar çıkarabilir. Yılın son ayında ise tekrar bir düşüş olacağa benziyor ama buna rağmen 2017’nin çift haneli enflasyonla kapanması ihtimali yüksek. Bunun önüne geçilebilmesi için ise ciddi bir parasal sıkılaştırmayla enflasyonist beklentilerin kırılması şart görünüyor.
Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) haziran ayında yüzde 0,27 düşüş gösterdi. Yani haziran ayında “eksi enflasyon” gerçekleşti. Bu oran “mevsim normalleri”ne oldukça yakın.
DR. ORHAN KARACA
[email protected]
Bizim son 10 yılın verilerinin ortalamasını alarak hesapladığımız mevsim normalleri haziran ayı için yüzde -0,23 düzeyinde enflasyona işaret ediyor.
Fakat geçen yılın haziran ayında enflasyon mevsim normallerinin çok üzerinde gerçekleşmiş ve yüzde 0,47 olmuştu. Bu yıl haziran ayında mevsim normallerine yakın bir enflasyon olunca yıllık enflasyonda da ciddi bir düşüş yaşandı. Mayıs ayında yüzde 11,72 düzeyinde bulunan yıllık TÜFE enflasyonu, haziran ayında yüzde 11,90 seviyesine indi.
GIDA VE TURİZM ETKİSİ
Enflasyonda haziran ayında yaşanan düşüşe en çok gıda fiyatlarındaki gerileme katkıda bulundu. Haziran ayında gıda fiyatları yüzde 1,06 geriledi. Her ne kadar bu düşüş mevsim normallerinin (yüzde -1,87) gerektirdiği kadar olmasa da, gıda fiyatlarının yüzde 1,16 arttığı geçen yılın haziran ayına göre ciddi bir iyileşme söz konusu.
Bu durum enflasyona olumlu yansıdı. Haziran ayında ulaştırma, haberleşme ve sağlık gruplarındaki fiyat hareketleri de enflasyona düşüş yönünde katkıda bulundu. Buna karşılık lokanta ve oteller grubunda ise haziran ayında fiyatlar geçen yılki seviyesine göre iki kat daha fazla artış gösterdi ve bu da enflasyonun daha fazla düşüş göstermesini engelledi.
Geçen yılın haziran ayında yüzde 0,49 olan lokanta ve otel grubundaki fiyat artışı, bu yılın aynı ayında yüzde 1,03’ü buldu. Bu durum ise muhtemelen turizmde nisan ayında başlayan toparlanmadan kaynaklandı. Bu toparlanma sektördeki şirketlere geçen yılın sonu ile bu yılın başında yaşanan kur artışlarını fiyatlarına yansıtma fırsatını vermişe benziyor. Geçen yılın ağustos ayından bu yılın mart ayına kadar yüzde 8-9 arasında seyreden lokanta ve otel grubundaki yıllık enflasyon, bu sayede haziran ayında yüzde 10’u aşmış bulunuyor.
TEMMUZDA DA DÜŞECEK
Geçen yılın kasım ayında yüzde 7 düzeyinde bulunan yıllık TÜFE enflasyonu, büyük ölçüde kur artışlarının etkisiyle beş ay boyunca hızla yükselmiş ve nisan ayında yüzde 11,87’ye kadar çıkmıştı. Mayıs ayındaki hafif düşüşten sonra haziran ayında ise ciddi bir gerileme geldi.
Ancak bu gelişme Ekonomist okurları için sürpriz olmasa gerek. Çünkü üç ay önce bu sayfalarda yandaki grafiğin bir benzerini vermiş ve haziran ve temmuz aylarında enflasyonda hızlı bir düşüş olacağını yazmıştık (bkz. Enflasyon mayıstan sonra düşer mi?, Ekonomist, Sayı 2017/16,16 Nisan 2017).
Bu öngörümüz haziran ayı için doğru çıktı ve muhtemelen temmuz ayında da öyle çıkacak. O zaman da yazdığımız gibi, yıllık enflasyonun temmuz ayında yüzde 10’un biraz altına yani tek haneye inmesi ihtimali bile var.
Bu durum kurlardaki artışın ocak ayında durmasından birkaç ay sonra kurdan enflasyona geçiş etkisinin (pass-through effect) ortadan kalkmasından ve enflasyonun tekrar mevsim normallerine uygun hareket etmeye başlamasından kaynaklanıyor.
Ancak üç ay önce de yazdığımız gibi, bu hikaye burada bitmiyor, devamı da var. Hikayenin devamı ise o kadar hoş değil. Yandaki grafiğin de gösterdiği gibi, enflasyon mevsim normallerinde seyretmeye devam ederse, ağustos ayından itibaren yeniden yükselişe geçecek.
Kasım ayına kadar sürecek bu yükseliş enflasyonu yüzde 12’nin üzerine kadar çıkarabilir. Yılın son ayında ise tekrar bir düşüş olacağa benziyor ama buna rağmen 2017’nin çift haneli enflasyonla kapanması ihtimali yüksek. Bunun önüne geçilebilmesi için ise ciddi bir parasal sıkılaştırmayla enflasyonist beklentilerin kırılması şart görünüyor.
