Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2019 yılının dördüncü ve son Enflasyon Raporu'nu geçen hafta 31 Ekim'de yayınladı. Kurum, bu raporda 2019 yıl sonu enflasyon tahminini biraz daha aşağıya indirdi.
DR. ORHAN KARACA
[email protected]
Daha önce yüzde 13,9 olan 2019 yıl sonu enflasyon tahmini bu indirimle yüzde 12'ye (yüzde 11,2-12,8 aralığının orta noktası) çekildi. 2020 ve 2021 yıl sonu enflasyon tahminlerinde ise bir değişiklik yapılmadı. 2020 yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 8,2'de, 2021 yıl sonu enflasyon tahmini ise yüzde 5,4'te sabit kaldı.
İNDİRİMİN GEREKÇELERİ
Enflasyon Raporu'nda verilen bilgilere göre, 2019 yıl sonu enflasyon tahmininde yapılan indirimin önemli nedenlerinden birini, önceki raporun yayınlandığı temmuz ayı ile ekim ayı arasındaki üç aylık dönemde enflasyonun beklenenden daha olumlu bir seyir izlemesi oluşturuyor.
Bu dönemde enflasyonun önceki raporda tahmin edilenden daha fazla düşüş göstermesi, bu raporda 2019 yıl sonu enflasyon tahmininin 1,1 puan aşağı çekilmesini sağladı. Enflasyon tahminindeki düşüşe 1,2 puanlık büyük bir katkı da gıda fiyatlarına ilişkin artış varsayımının aşağı çekilmesinden geldi.
Döviz kuru, petrol ve ithalat fiyatlarındaki gelişmeler dikkate alınarak Türk Lirası cinsinden ithalat fiyatlarındaki artış varsayımının biraz aşağıya çekilmesi de 2019 yıl sonu enflasyon tahmininin 0,3 puan indirilmesine imkan verdi.
Buna karşılık tütün ürünlerinin fiyatlarına yapılan artış 2019 yıl sonu enflasyon tahminine 0,6 puanlık, ekonomideki resesyonun beklenenden hafif seyretmesi nedeniyle çıktı açığında yapılan yukarı yönlü güncelleme de 0,1 puanlık artış olarak yansıdı.
Bütün bu pozitif ve negatif etkiler toplandığında ise ortaya 1,9 puanlık düşüş çıktı. Enflasyon son aylarda gerçekten de beklenenden olumlu bir seyir izledi. Aslında sadece son üç ayda değil bu yılın şu ana kadar olan bölümünde de enflasyonun beklenenden daha olumlu bir seyir izlediğini söyleyebiliriz.
2019 yılına girerken yıl sonu enflasyon beklentileri yüzde 15 dolayındaydı. TCMB'nin kendi tahmini de yüzde 15,2 düzeyindeydi.
Esasında bizim aylık enflasyon oranlarının "mevsim normalleri" (son 10 yılın ortalaması) dolayında çıkacağı varsayımına dayalı analizimiz 2019 sonunda yıllık enflasyonun yüzde 10 dolayına kadar inebileceğini gösteriyordu ama yoğun iç ve dış politik belirsizlikler yüzünden hiç kimse bu kadar düşüş olabileceğine ihtimal vermiyordu.
Bu belirsizliklerin döviz kurlarında yeni bir yükseliş getirebileceği ve bunun da enflasyondaki düşüşün hızını kesebileceği düşünülüyordu.
Ancak öyle ya da böyle hangi nedenle olursa olsun şu ana kadar döviz kurlarında ciddi bir yükseliş olmadı. Bu da yıllık enflasyonun tam mevsim normallerinin gerektirdiği düzeye kadar olmasa da beklenenden daha aşağıya yönelmesine imkan verdi.
Yıllık enflasyon eylül ayı itibariyle yüzde 9,26 seviyesinde bulunuyor. Ekim ayında biraz daha aşağıya inmiş olabilir. Ancak son aylardaki hızlı düşüşü sağlayan "baz etkisi" yılın son iki ayında tersine dönecek ve bu da yeniden yükseliş getirecek.
Şu andaki gidişat yıl sonunda enflasyonun gerçekten de TCMB'nin son tahminine yakın ve yüzde 12-13 arasında olabileceğine işaret ediyor.
2020'DE NE OLUR?
Ancak artık 2019 yılı sonundan ziyade 2020'de enflasyonda neler olacağı önem taşıyor. TCMB, enflasyonda 2020 yılında da düşüş yaşanmasını bekliyor ama maalesef bu konuda sağlıklı bir değerlendirme yapmak zor görünüyor.
Çünkü iç ve dış politikadaki yoğun belirsizlik hala devam ediyor. Bu belirsizlik de döviz kurlarında her an yeni bir sıçrama yaşanması olasılığını canlı tutuyor. Gerçekten böyle bir gelişme olursa 2020'de enflasyonda düşüş değil tekrar yükseliş bile görebiliriz.
