Büyüme hedefi için dizginleri bırakılan enflasyon, doludizgin yükselmeye devam ediyor. Bir yıl önce, Ekim 2021'de yüzde 19,89 olan TÜFE, Ekim 2022 itibarıyla yüzde 85,51 olurken; aynı dönemde ÜFE ise yüzde 46,31'den yüzde 157,69'a çıktı.
Böylelikle enflasyonda son 24 yılın en yüksek seviyeleri de görülmüş oldu. Bununla birlikte TÜFE, yıllık bazda son 17 aydır aralıksız yükselerek 1998 yılından beri kırılmamış bir rekorun da sahibi oldu.
Ekim ayı enflasyon verileri ile birlikte TCMB'nin yüzde 10,5'e düşürdüğü politika faizi ile enflasyon arasındaki fark 75 puana kadar çıkmış oldu.
GIDA ETKİSİ
Ekimde aylık enflasyon eylül ayına göre hızlanarak yüzde 3,54 olurken, çekirdek enflasyon da yükselişini sürdürerek yıllık bazda yüzde 70,45 arttı. Çekirdek enflasyondaki bu katılık,
2023 boyunca enflasyonun çok ciddi seviyelerde kalmaya devam edeceğine dair endişeleri artırıyor. Bu noktada, ekim sonuçları itibarıyla, henüz enflasyonda en tepeyi görmediğimizi de söylemek gerekiyor.
Bu arada 2023'e tek haneli faiz ile girmeye hazırlanan TCMB'nin son enflasyon raporunda 2022 yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 60,4'ten yüzde 65,2'ye yükselttiğini de not edelim.
Ekonomi yönetimi enflasyonun düşürülmesi konusunda yalnızca baz etkisine güvenirken, tek haneli faizin piyasa faizleri açısından özendirici değil, aksine zorlayıcı olduğu artık bankacılık sektörünün en tepesindeki yöneticiler tarafından da dillendiriliyor.
Ulaştırmanın ardından yüzde 99,05 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 93,63 ile ev eşyası geldi. Üretici fiyatları içinde ise elektrik, gaz kaleminde yüzde 554,56'lık artış dikkat çekiyor.
Hizmet fiyatları ekimde yüzde 2,63 yükselirken, grup yıllık enflasyonu 2,48 puan artışla yüzde 60,24'e çıktı. Bu dönemde yıllık enflasyon, kira ve ulaştırma hizmetlerinde daha belirgin olmak üzere tüm alt gruplarda yükseldi.
Kirada aylık artış yüzde 4,87 düzeyinde gerçekleşti ve yıllık enflasyon yüzde 41,24'e ulaştı. Mevsimsellikten arındırılmış verilere göre, kira alt grubunda aylık artış bir önceki aya kıyasla bir miktar gerilemekle beraber yüksek seviyesini korudu.
Ulaştırma alt grubunda fiyatlar yüzde 1,97 arttı ve yıllık enflasyon yüzde 102,20'ye ulaştı. Yemek hizmetlerinin sürüklediği lokanta-otel alt grubunda fiyatlar yüzde 2,64 arttı.
Böylece grup yıllık enflasyonu yüzde 81,92 olarak gerçekleşti. Gıda grubu yıllık enflasyonundaki yükselişte taze meyve ve sebze öncülüğünde işlenmemiş gıda alt grubu öne çıksa da fiyat artışları grup geneline yayıldı.
Bu gelişmeyle gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon ekimde yüzde 99,05'e yükseldi. Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada 9,85 puan artışla yüzde 92,24, işlenmiş gıdada ise 2,42 puan yükselişle yüzde 105,32 oldu.
FED FAİZİ 15 YILIN ZİRVESİNDE
Öte yandan Amerikan Merkez Bankası FED, iki günlük Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısının ardından faiz kararını açıkladı ve politika faizini 75 baz puan artırdı.
FED bu kararla birlikte son dört toplantıda politika faizini 75'er baz puan artırmış oldu. Son yapılan faiz artışıyla birlikte, politika faizi 2007 Aralık ayından bu yana en yüksek seviyeye çıktı.
Karar sonrası FED Başkanı Powell'in faiz artışını durdurmak için henüz erken olduğuna ilişkin değerlendirmeleri, FED'in 2023'ün ilk çeyreğinde agresif faiz artırımlarına devam edeceği görüşünü güçlendirmiş oldu.
