2017'de dünya genelinde büyümenin artacağı beklentisiyle ajandalarını güncelleyen holdingler, 10 milyarlarca dolarlık yatırıma hazırlanıyor.
ARAM EKİN DURAN SİBEL ATİK
[email protected] [email protected]. tr
Ekonomist Dergisi olarak ciro büyüklüğü 150 milyar TL'yi aşan ve 350 bin kişiye direkt istihdam sağlayan 20 holdingin 2017 hedeflerini ve yatırım planlarını masaya yatırdık. Türkiye iş dünyası, 2016’yı hem yerel hem de küresel pek çok kriz ve gerilimin içinden geçerek tamamladı.
Bir yandan küresel emtia fiyatlarındaki dalgalanmalar, diğer yandan 15 Temmuz darbe girişiminden sonra dolar/TL parkesinin 3,50-3,60 bandına oturarak tarihin en yüksek seviyesine çıkması, yerli yatırımcıların 2016 performanslarını olumsuz etkileyen faktörler oldu.
Peki 2016’da ekonomide yaşanan hayal kırıklıkları 2017’de yerini yatırım iklimine bırakabilecek mi? Gerek uluslararası yatırım danışmanları gerekse IMF, Dünya Bankası ve OECD gibi referans kurumlar küresel ekonominin 2017’de biraz olsun toparlanma eğilimine gireceği görüşünde.
2017 öngörülerini açıklamaya başlayan piyasa oyuncuları da dünya ekonomisinin 2017’de 2016’ya oranla biraz daha iyi olacağı konusunda hemfikir. Bu iyimserliğin arkasında ise yükselişe geçen petrol ve emtia fiyatlarıyla petrol ihracatçısı ülkelerin ekonomilerinin toparlanma eğilimine girmesi ve küresel ticaretin iki yıllık gerilemenin ardından tekrar yükselişe geçeceği beklentisi var.
Tabloları görmek için görsele tıklayın.
Küresel büyümenin önceki yıla göre 0,3-0,4 puan daha yüksek olacağı öngörüsü hakim. Türk iş dünyası da küresel eğilimin yarattığı iyimser ortamdan nasibini almış durumda. 2017’nin ekonomide ‘umutların yeşereceği’ bir yıl olacağı görüşü, Türkiye ekonomisinin itici güçleri olan dev holdingleri yeniden büyük ölçekli yatırım planları yapmaya itiyor.
YATIRIM DÜĞMESİNE BASILDI
Biz de Ekonomist Dergisi olarak, 2016’da toplam cirosal büyüklüğü 150 milyar TL’yi aşan ve 350 bin kişiye direkt istihdam sağlayan 20 holdingin 2017 hedeflerini ve yatırım planlarını masaya yatırdık. Elde ettiğimiz verilere göre, Türkiye ekonomisi için hayati öneme sahip büyük holdinglerin 2017’de yeni yatırımlar için kesenin ağzını açtığını söylemek mümkün.
Araştırmamızda yer verdiğimiz 20 holdingin 2017 için öngördüğü toplam yatırım tutarı 25 milyar TL’ye yaklaşıyor. Özellikle ene' ve yeni tesis alanındaki yatırımlar dikkat çekiyor. Hayata geçirilecek yatırımlarla sıfırdan yaratılması planlanan yeni istihdam ise 50 bin civarında bulunuyor.
Türkiye’nin dev holdinglerinin 2017 için hedefe koyduğu bir başka konu da küresel ekonomiyi geleceğe taşıyacak olan Endüstri 4.0. Sabancı’dan Zorlu’ya, Kibar’dan Alarko’ya Türkiye’nin marka holdingleri, dünyadaki üretim ve iş yapış biçimlerini kökten değiştirecek olan Endüstri 4.0’a uyum sağlamak için 2017’de önemli adımlar atacaklar.
ÇİMENTODA BÜYÜYECEK
Son beş yılda 22 milyar TL’yi aşan yatırım yapan Sabancı Holding, 2017’de de yatırımlarına hız kesmeden devam edecek. Sabancı Holding CEO’su Zafer Kurtul, her şeye rağmen 2016’da da 3 milyar TL’yi aşan yatırıma imza attıklarını belirterek, 2017’nin 2016’dan daha iyi bir yıl olacağını söylüyor.
2016’da Tufanbeyli linyit santralini, Bandırma 2 yüksek verimli doğal gaz santralini ve Yamanlı hidroelektrik santralini tam kapasiteyle işletmeye alan holding, 2017’de ise bir yandan Enerjisa’da halka arz projesi üzerinde yoğunlaşacak, diğer yandan 66 ülkeye otobüs ihraç eden Temsa’da elektrikli araç üretimini devreye alacak. Holdingin Aksaray’da 300 milyon dolar yatırım ile inşası süren Brisa fabrikasının tamamlanmasıyla lastik üretim kapasitesi de yüzde 30 artacak.
2017’de Ener'isa’da halka arz projesi üzerinde çalışmaya devam edeceklerini vurgulayan Zafer Kurtul, çimento sektöründe ise yeni yatırımlarla büyümeyi hedeflediklerini kaydediyor. Kurtul, “2017’de açılışını yapacağımız ve 165 milyon dolar yatırımla hayata geçireceğimiz Afyon Çimento, sektörde Çimsa için önemli atılım olacak. Çim-sa şirketimiz şu anda dünyanın en büyük ikinci beyaz çimento üreticisi konumunda. Çimento şirketlerimizle de yeni yatırım olanaklarını araştırıyoruz” diye konuşuyor.
HİZMET SEKTÖRÜNDE ATILIM
2016 yılını yaklaşık yüzde 22 büyümeyle ve 18 milyar TL ciroyla kapatan Doğuş Holding, 2017’de yurtdışında ağırlıklı olarak yeme içme, turizm ve perakende sektörlerine odaklanacak.
Milano, Madrid ve Miami'de üç otel aldıklarını kaydeden Doğuş Holding CEO’su Hüsnü Akhan, “Önümüzdeki üç yıl içinde 26 otelimiz olacak. Ayrıca satın aldığımız süper yatların bakım ve onarım işlemlerinin gerçekleştirildiği Marina Barcelona’nın bir örneğini Türkiye’de Didim’deki marinada yapacağız” diyor.
LİMAKTAN YATIRIM ATAĞI
Özelleştirme ihalelerinin en büyük oyuncularından biri olan Limak Holding, 2017 yılı için 15 milyar TL’lik ciro hedefi koydu. Son yıllarda yatırım programında özellikle enerji, havalimanı, çimento sektörlerine ağırlık veren Limak Holding, 2017 yılı yatırım bütçesini ise 3 milyar dolar olarak belirledi.
Limak Holding Yönetim Kurulu Başkanı Nihat Özdemir, bu yıl yurtdışında Senegal, Kuveyt ve Rostov havalimanı yatırımlarının yanı sıra yurtiçinde çimento, enerji ve altyapı yatırımlarının süreceğini söylüyor.
2016’nın zor bir yıl olduğunu ancak 2017 yılına büyük yatırımlarla girdiklerini kaydeden Özdemir, “Kuveyt’te havalimanında yatırımımız başlıyor. Rostov havalimanını ve Senegal havalimanını açacağız. Fildişi’nde çimento fabrikamız devreye girecek. Yurtiçinde ise Ankara’da tamamlanan çimento fabrikamız açılacak” diye konuşuyor.
2017 sonuna doğru Kilis’te bir çimento fabrikasını da hizmete açmayı planladıklarını kaydeden Nihat Özdemir, diğer 2017 yatırımlarına ilişkin şu bilgileri veriyor: “Siirt’te 527 megavatlık bir baraj inşa edeceğiz. Ön görüşme anlaşmasını imzaladık. 600 milyon dolarlık bir yatırım olacak ve 2 bin 500 kişi çalışacak. Kıbrıs’taki otel yatırımı devreye alınacak. Bafra’da 120 milyon dolarlık bir yatırımla bin yataklı otel yapılacak.”
AR-GE YATIRIMLARI ARTACAK
Kibar Holding, 2017’de cirosunu 27 milyar TL’ye çıkarmayı hedefliyor. Zor bir yıl olmasına rağmen 2016 yılı cirosunu yüzde 15 büyümeyle 25 milyar TL’ye taşıyan holdingin 2017’de stratejik yatırımları ve mevcut işlerini yurt-dışına taşıma hedefi bulunuyor. Grup, teşvik paketinin ardından 750 milyon dolarlık bir alüminyum tesisi kurmak üzere çalışmalarını hızlandırdı.
Kibar Holding CEO’su Tamer Saka, “100 milyon dolar cironun altındaki işlerde olmamak üzerine bir strateji kurmuştuk ve bunu uygulamaya devam ediyoruz. Mesela ambalaj işimizde geçen yıl bir yatırım kararı aldık. Şubat ayında bu yatırım bitecek” diyor.
Bunun yanında 200 milyon TL’lik bir yatırımla İzmit Asım Kibar OSB’de ilaç, gıda, endüstriyel ambalaj alanında bir fabrika kuracaklarını dile getiren Saka, “Bu yatırım şu an 50 milyon Euro olan ambalaj işimizin cirosunu 150 milyon Euro düzeyine çıkaracak.
Alüminyumda uzun zamandır planladığımız tesis yatırımı için de ilk adımı atacağız” şeklinde konuşuyor. 2017’yi ‘düşünce değişimi yılı’ ilan ettiklerini vurgulayan Saka, katma değeri yükseltecek, AR-GE’ye önem verecek, yaptıkları işlerdearklı hikâye yaratacak bir noktaya gitmeyi amaçladıklarını belirtiyor.
ÜRETİM HEDEFİ ARTIYOR
Küresel çelik sektörünün önemli oyuncularından biri olan Tosyalı Holding de bu yıl hem yurtiçinde hem de yurtdışında yatırımlara hız kesmeden devam edecek. Tosyalı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Fuat Tosyalı, 2016’da çelik pazarında son yıllardaki dalgalanma ve fiyatlardaki düşüşe rağmen üretim ve satış gücünü korumayı başardıklarını söylüyor.
Üç farklı kıtada üretim yapan bir şirket olarak 2017’de 6 milyon tonluk üretim hedefi koyduklarını kaydeden Fuat Tosyalı, “2020 yılında ise rakamın 10 milyon tona ulaşmasını planlıyoruz. İstihdam da 10 bini çoktan geçmiş olur. Ayrıca Afrika kıtasındaki yeni fırsatlarla ilgileniyoruz.
Bu yeni yatırım da olabilir yeni satın alma da” diyor. Japonya’nın öncü şirketlerinden Toyo Kohan ile Türkiye’de gerçekleştirdikleri 650 milyon dolarlık fabrika yatırımının 2017 yılının ilk çeyreğinde ticari üretime başlayacağı bilgisini de veren Tosyalı, “Bu yatırımla birlikte Türkiye’ye 300 milyon dolarlık ek ihracat girdisi sağlayacağız” diye konuşuyor.
İKİNCİ YARIDA HIZLANACAK
2016 yılında toplam cirosunu yüzde 12 artırarak 15 milyar TL’ye çıkaran Zorlu Holding, orta vadede her yıl ülke büyümesinin 10 puan üzerinde büyüme hedefi koydu. Ancak holding yine de 2017’de temkinli bir yatırım stratejisi izleyecek.
Zorlu Grubu CEO’su Ömer Yüngül, hem global ekonomideki gelişmeler hem de çevre ülkelerde devam eden istikrarsızlıklardan kaynaklanan belirsizliklerin devam ettiğini ifade ediyor. Yılın ikinci yarısıyla birlikte ekonomik aktivitenin biraz daha canlanmasını beklediklerinin altını çizen Yüngül, şöyle devam ediyor: “Son iki yılda ortalama yıllık yüzde 12 civarında büyüdük.
Bu yıl bu büyüme oranının üstüne çıkmayı hedefliyoruz. Her yıl ortalama 500 milyon dolar yatırım yapıyoruz. 2017’de de bu civarda yatırım yapmayı planlıyoruz. Tüm sektörlerimizde önemli yatırımlarımız var. Bunları kesintisiz olarak devam ettireceğiz.”
DEV YATIRIMLARA BAŞLIYOR
Yeniden yapılanma sürecini tamamlayan Akfen Holding, dev bir yatırım programı açıkladı. Geçen yılın ilk dokuz aylık döneminde ciroda 1.2 milyar TL’ye ulaşan grup, 2017 yılında toplam 6 milyar TL’lik yatırım için düğmeye bastı.
Akfen Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Akın, “2017 yılında toplam 6 milyar TL’lik yatırım yapıyoruz. Bunun 3,4 milyar TL’sini sağlık alanında Kamu-Özel İşbirliği (PPP) modeliyle yatırımını üstlendiğimiz Isparta, Eskişehir ve Tekirdağ şehir hastaneleri projeleri oluşturuyor. Şehir hastaneleri projelerimiz 2017 yılı sonunda hizmete açılıyor. Ayrıca enerji sektöründe 1,8 milyar TL’lik yatırım planımız var” diyor.
Liman ve madencilik sektörlerindeki yatırımlarına da devam ettiklerini vurgulayan Akın, Mersin Uluslararası Limanı (MIP) bünyesinde hayata geçirdikleri Doğu Akdeniz Terminali’nin devam eden yatırımların ilk adımını oluşturduğunu aktarıyor. Akın, “Projenin ilk fazı için şu ana kadar yaklaşık 170 milyon dolar yatırım yaptık. Genişleme projesinin ikinci fazına ise 2017 yılında başlıyoruz” diye konuşuyor.
YURTDIŞI SATIN ALMA YAPACAK
2017’de limancılıkta iddialı yatırımlara hazırlanan bir diğer grup da Global Yatırım Holding. Şirket, liman, sıkıştırılmış gaz ve gayrimenkul sektörlerinde 4 milyar TL ciroyu aşan bir noktaya geldi. Son yıllarda en fazla yatırım yaptığı kruvaziyer limancılığında önümüzdeki yıl da bir dizi yatırım planlayan grup, 2017’de ise ciroyu yüzde 20 büyümeyle 5 milyar TL’ye taşımak istiyor.
Holdingin gelirlerinin yüzde 60’ını oluşturan ve sekiz ülkede 14 limanla Akdeniz’den Asya Pasifik’e kadar uzanan Global Liman İşletmeleri, bu haliyle dünyanın en büyük kruvaziyer liman işletmecisi konumunda bulunuyor.
Global Yatırım Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kutman, grubun gelirlerinde en büyük payı olan Global Liman İşletmeleri’nde yapacakları satın almaların yanı sıra 2017’nin ikinci çeyreğinde Londra Borsası’na açılma planları olduğunu da söylüyor.
Kutman, 2017 hedefleri konusunda şöyle konuşuyor: “Özellikle Karayipler ve Yunan adalarındaki limanlara talip olacağız. Küba bizi en çok heyecanlandıran nokta. Yapacağımız satın almalarla 20 limana kavuşmak istiyoruz. En geç 2017’nin ikinci çeyreğinde de halka arz olacak.”
ANADOLU'DA YATIRIM ATAĞI
Anadolu’nun güçlü markası Sanko Holding de 2017 yılında yatırım rüzgarı estirecek. Holding, eneqi sektörüne 85, tekstile 55, çimentoya 30, ambalaj sektörüne 15 olmak üzere 185 milyon dolarlık yatırım yapmayı planlıyor. Sanko Holding Onursal Başkanı Abdulkadir Konukoğlu, bölge ülkelerinde yaşanan onca soruna rağmen Türkiye'nin geleceğini iyi gördüklerini söylüyor. Konukoğlu, özellikle 2017'nin ikinci yarısında ekonomide düzelme olacağını dile getiriyor.
ENERJİ YATIRIMLARI TAM GAZ
Arkas Holding de 2017’de yatırıma hız veren holdingler arasında. Arkas Holding CEO’su Önder Türkkanı’nın verdiği bilgiye göre, liman ve demiryolu taşımacılığı alanlarında planlanan yeni yatırım tutarı 500 milyon doları aşıyor. Ayrıca 2 milyon TEU kapasitesiyle Türkiye’nin en büyük konteyner limanı olan Marport’ta kapasite büyütme çalışmaları yapılacak. Yurtdışında ise İtalya La Spezia’da Terminal del Golfo Limanı’nda 600 bin TEU kapasiteli bir liman yatırımı hayata geçirilecek.
Müteahhitlik sektöründe yaşanan sıkıntılar nedeniyle 2016’da hedeflerinin gerisinde kalan Alarko Holding ise 2017’de yüzde 7’lik büyüme hedefiyle yıla başladı. Alarko Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ayhan Yavrucu, büyüme stratejisine paralel olarak ciro, ihracat ve istihdamda da artış kaydedeceklerini vuruluyor.
Yatırımı devam eden Karabiga Elektrik Santralının 2017 içinde tamamlanacağını ve toplamda 1,1 milyar dolara mal olacağını kaydeden Yavrucu, “Ayrıca Medaş bölgesi elektrik dağıtımı işinde 2017 yılında 280 milyon TL tutarında yatırım planlıyoruz. Yine 2017 ve 2018 yıllarında Kıbrıs Erenköy bölgesinde turizm yatırımı olarak yaklaşık 100-120 milyon dolara mal olacak otel ve tatil köyü yatırımı planlamaktayız” diye konuşuyor.
KONUTTA YENİ PROJELER
Sinpaş Holding, İstanbul’da Uluslararası Finans Merkezi’nin yanındaki Sinpaş Palas’ın lansmanını yılın ilk çeyreğinde gerçekleştirecek. Sinpaş Holding Yönetim Kurulu Üyesi Ahmet Çelik, yılın ikinci yarısında da yeni projeler için düğmeye basacaklarını ifade ediyor. 2017’de farklı projelerdeki bin 400’den fazla konutu sahiplerine teslim edeceklerini söyleyen Çelik, “Ümraniye ve Sancaktepe ile Bursa’da Demirtaş ve Ankara’da GOP projeleri hayata geçirilecek.
Sinpaş Holding olarak 2017 yılında toplam satış hedefimizi 1,4 milyar TL olarak belirledik” diyor. Geçen yıl hedeflerinin yüzde 10 gerisinde kalan Kale Grubu, 2017’de tedbirli davranacak holdingler arasında. Kale Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Zeynep Bodur Okyay, 2017 yılı için “kötümser değil ama daha tedbirli” finansal planlar yaptıklarını dile getiriyor.
2017’de yurtiçinde yaklaşık 150-200 milyon TL’lik yatırım yapacaklarını kaydeden Okyay, ‘Yapı Grubu’nda sinterflex yatınmlarımız ve Teknik Grup’ta hem havacılık hem de savunma faaliyetlerimizde yatırımlarımız kesintisiz devam edecek” diyor.
ÜÇ YILLIK PLAN
Ener'i, inşaat ve sağlıkta üç yılda 8 milyar dolarlık yatırımı tamamlamayı hedefleyen Türkerler Holding, 2017 yılında bu yatırımlara odaklanacak. Sağlıkta şehir hastaneleri alanında yeni ihaleleri kovalamaya devam etmeyi planlayan grup, eneqide ise lisans satışı yapmayı planlıyor.
Türkerler Holding Yönetim Kurulu Başkanı Kazım Türker, ener'ide 2,9 milyar dolar, PPP yönetimiyle üç hastanenin ihalesini kazandıkları sağlık alanında 2,8 milyar dolar ve inşaatta yaklaşık 2 milyar dolarlık yatırım programları olduğunu söylüyor.
Konfeksiyon ve ardından taahhüt işleriyle temelleri atılan Türkerler Holding’in eneqi ve sağlık alanındaki yatırımlarla büyümesine devam edeceğini söyleyen Türker, 14 bin 500 çalışanlı grubun ciroda 2,6 milyar TL’ye ulaştığını ve bu yıl yatırımların devreye girmesiyle yüzde 43 büyüme planladıklarını anlatıyor.
