Paslanmaz çelik sektöründe, yaklaşık iki yıldır süren ek vergi ve anti damping tartışmalarının ardından üretim yarışı hızlandı. Kibar Holding’in patronu Ali Kibar, Türkiye’de paslanmaz çelikte soğuk haddeden ham madde üreten tek şirketi Posco Assan ile mamul üreticileri arasında yaşanan anti damping geriliminin sürdüğü günlerde Ekonomist’e yaptığı açıklamada “Varsa bir babayiğit tesis kursun, biz mutlu oluruz” demişti. Ek vergi ve anti damping kavgasının devam ettiği sektörde Kibar’ın çağrısı karşılık buldu ve üretime dönük adımlar hızlanarak yeni yatırım kararları peş peşe geldi. Yıllık üretim ve talebin 700 bin tonları bulduğu paslanma çelik sektöründe yeni yatırım kararlarıyla üretim 1,2 milyon tonu bulacak.
Ekonomist’in 22 Haziran - 5 Temmuz 2025 tarihli sayısından
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır geçtiğimiz eylül ayında, yerli ve milli entegre paslanmaz çelik yatırım modellerine TOGG benzeri ortak yatırım anlayışına öncelik verdiklerini; 1,2 milyar dolar tutarında, yıllık yaklaşık 600 bin ton üretim kapasiteli bir tesisin kurulmasının planlandığını açıklamıştı. Bu açıklamanın ardından Çin merkezli Yongjin Group’un Yalova OSB’de yaklaşık 257 milyon dolar yatırımla yıllık 400 bin ton kapasiteye sahip soğuk haddelenmiş paslanmaz çelik tesisi kuracağı bilgisi geldi. Bu yatırımın bir hatta 80 bin ton, diğer hatta 320 bin ton üretim yapmayı planladığı paylaşıldı. Geçtiğimiz günlerde üretime dönük bir diğer açıklama ise Sarıtaş Paslanmaz Çelik’ten geldi ve Yalova Makine İhtisas OSB’de yıllık 800 bin ton kapasiteli entegre üretim tesisi yatırımına başladığını duyurdu.
KAPASİTE 1 MİLYON TONU AŞACAK
2 milyar dolar büyüklüğe sahip olan sektör temsilcileri bu yeni yatırımları heyecanla karşıladı. Paslanmaz Sanayici ve İş İnsanları Derneği (PASİD) Yönetim Kurulu Başkanı Arslan Küçükemre, planlanan yatırımlarla Türkiye’deki soğuk haddeleme yapan tesis sayısının dört firma olacağını ve kapasitenin ise 1 milyon tonu aşacağını kaydediyor. Arslan Küçükemre böylece rekabetin, ürün miktarının ve çeşitliğinin artmasıyla Türkiye ve paslanmaz çelik kullanan tüm endüstrilere çok büyük marjinal faydalar sağlayacağını kaydediyor.
ERCÜMENT SARITAŞ / SARITAŞ ÇELİK YÖNETİM KURULU BAŞKAN
Sarıtaş’ın yatırımında ilk iki faz kapsamında kurulacak olan soğuk haddeleme tesislerinin 2027 yılında devreye alınması planlanırken, nihai hedef ise 2030’da ergitme entegre bir yapıya kavuşmak. Bu nedenle çok önemli. 2030’da devreye girecek çelik ergitme tesisiyle birlikte, tüm üretim süreçlerini tek çatı altında toplayacaklarını ve bu yatırım Türkiye’nin sanayi bağımsızlığına atılmış güçlü bir adım olduğunu aktaran Sarıtaş Çelik Yönetim Kurulu Başkanı Ercüment Sarıtaş, “Yalova OSB’de başlattığımız bu entegre tesis yatırımı yalnızca bir kapasite artışı değil; Türkiye’nin paslanmaz çelikte yerli ve milli üretim gücünü artırma, dışa bağımlılığını azaltma ve yüksek katma değerli sanayi modelini güçlendirme adımıdır” diyor. Sarıtaş, bu yatırımla birlikte ergitmeden son ürüne kadar tüm zinciri bünyelerinde yöneteceklerini hem iç pazarın hem de ihracatın ihtiyaçlarını yerli kaynaklarla karşılayacaklarını vurguluyor.
KARAR BEKLENİYOR
Türkiye’nin en büyük paslanmaz yassı çelik üretim tesisi Posco Assan TST’nin 10 yılı aşkın süredir sektör için attığı adımlar ve elde ettiği başarı, Uzakdoğu ülkelerinin haksız rekabetiyle tehlikeye düşmüştü. Çin, Endonezya ve Tayvan gibi ülkeler, üretim kapasitelerini kendi iç tüketimlerinin çok üzerinde tutarak, Türk pazarında dampingli fiyatlarla rekabet ettiğinden yola çıkan Assan, Türkiye’de sanayi üretiminin desteklenmesi ve yerli üretimin korunması, ekonomik gelişim ve süreklilik açısından anti damping için başvurmuştu. Türkiye ithal paslanmaz çelikten yüzde 8 olan vergiyi yüzde 12’ye taşıyınca sektörde kavga da başladı. Bu karar paslanmaz çelik kullanan her sektörü derinden etkiledi, soğuk haddelenmiş yassı ürünler için anti damping soruşturması ise sürüyor. Şu anda Ticaret Bakanlığı Çin ve Endonezya’daki firmalar ile yerinde denetim aşamasına geçti. Soruşturmanın ağustos veya eylül ayında sonuçlanması bekleniyor.
VEYSEL YAYAN ÇELİK / ÜRETİCİLERİ DERNEĞİ (TCÜD) GENEL SEKRETERİ
STRATEJİK ÖNEMDE
Mevcut durum itibarıyla Türkiye’de soğuk haddeleme yapılırken, ergitmeden nihai ürüne kadar tam entegre bir tesisin bulunmadığını kaydeden Türkiye Çelik Üreticileri Derneği (TCÜD) Genel Sekreteri Veysel Yayan ise Türkiye gibi sanayisi hızla gelişmekte olan ülkelerde, paslanmaz çeliğin teknolojik bağımsızlık açısından stratejik önem taşıdığını söylüyor. Bu doğrultuda, yapılan yatırımların etkin bir şekilde değerlendirilmesi ve yeni yatırımların teşvik edici hale gelmesi için paslanmaz çelik üretiminin dampingli ithalata karşı korunması gerektiğini dile getiren Yayan, yeni yatırımların sektör açısından olumlu bir adım olarak değerlendirildiğini kaydediyor. Yayan, “Türkiye’de paslanmaz çelik üretimine yönelik yatırımlar hız kesmeden sürmektedir. Bu yatırımlar tamamlandığında, savunma sanayiinden otomotive kadar pek çok alanda yerli üretim oranının artırılabileceği öngörülüyor” diye konuşuyor.
ARSLAN KÜÇÜKEMRE / PASLANMAZ SANAYİCİ VE İŞ İNSANLARI DERNEĞİ (PASİD) YKB
“Üretim en yüksek düzeyde desteklenmeli”
“Kısa sürede sonuçlanması beklenen anti damping soruşturmasından çıkacak yeni vergiler, paslanmaz çelik kullanan endüstrilerin iç piyasaya sunduğu ürünlerde fiyatların yükselmesine sebep olacak. Dahilde işlem politikası ne kadar işletilirse işletilsin gelen vergi, büyük ölçekli üreticileri kısmen, fakat dahilde işlem uygulamasını etkin bir şekilde kullanamayan küçük ve orta ölçekli üreticilerin, ihracat pazarlarında rekabetçiliğini negatif yönde etkileyecektir. Paslanmaz çelik üretimine yatırım yapan yerli ve yabancı tüm firmalar en yüksek düzeyde desteklenmelidir. Hedefimiz, dünyanın en büyük dokuzuncu paslanmaz çelik tüketen ülkesi olan ülkemize entegre paslanmaz çelik üretim tesisi kazandırmak olmalıdır.”
