LEVENT GÖKMEN
Igokmen @ekonomist.com.tr
Bu nedenle turizmde 10 milyar dolarlık zarar yazılacağı tahmin ediliyor. Bu zararın 4 milyar dolarının turizmi besleyen 54 sektöre yansıyacağı öngörülüyor.
Türkiye’nin bacasız sanayisi olarak adlandırılan turizm sektörü bu yıl deyim yerindeyse kan ağlıyor. Geçtiğimiz hafta hükümet tarafından açıklanan dokuz maddelik turizmi destek paketi bozulan moralleri bir nebze hafifletti.
Turizmciler desteğin yaralarına tam olarak merhem olamadığı görüşünde. Sektör temsilcileri, hükümetin bu yaklaşımını olumlu karşılayıp “İlk defa devletin desteğini arkamızda hissedip yalnız olmadığımızı anladık” yorumunu yapsalar da sektördeki kaybın büyük olacağına işaret ediyorlar.
YANSIMAYA BAŞLADI
Rusya ile yaşanan uçak krizi ile ana pazarlarından birini kaybeden Türk turizmi, terör olayları nedeniyle Avrupa pazarında da daralma yaşıyor. Avrupalı ve Rus turistleri Yunanistan ve İspanya gibi rakiplere kaptıran Türkiye’nin bu yıl turizm hanesine en iyimser tahminle eksi 10 milyar dolar yazması bekleniyor.
Her şey dahil sistemiyle öne çıkan Türkiye’de bu kayıptan alkollü içeceklerden yaş meyve ve sebzeye 54 sektörün de olumsuz etkilenmesi öngörülüyor. Bu sektörlerin de en az 4 milyar dolarlık kayba uğramalarının beklendiği sektör temsilcilerince vurgulanıyor.
Türkiye’nin en büyük süt, süt ürünleri ve et üreticisi firmalarından birinin ismini vermek istemeyen bir temsilcisi, turizmde yaşanacak daralmanın etkilerinin şimdiden sektörlerine yansımaya başladığını, zararın boyutunun mart ayından sonra daha da netleşeceğini söylüyor. Bu yetkili, otellere mal satan süt, et ve gıda üreticileri için 2016 yılının zorlu bir yıl olacağına da vurgu yapıyor.
Profesyonel Otel Yöneticileri Derneği (POYD) Başkanı ve Calista Hotel Genel Müdürü Ali Kızıldağ, turizmin bu yıl 3,5 milyon Rus turistin gelmemesi halinde minimum 10 milyar dolar zarar yazacağını, bunun yaklaşık 4 milyar dolarlık kısmının da turizmi besleyen 54 yan sektörün hanesine yansıyacağını söylüyor.
Turizm sektörünün şu anda yaşadığı krizin şimdiye kadar yaşanan krizlerden farklı olduğuna dikkat çeken Kızıldağ, “Bu kriz hiç bağışıklığımızın olduğu bir kriz şekli değil. Bazı oteller bu yıl tesis açmamayı, bir kısmı geç açıp erken kapatmayı düşünüyor. Turizmde 1,5 milyon kişi çalışıyor. Böyle giderse bunların 500 bine yakını işsiz kalacaktır” diyerek yaşanan durumu özetliyor.
TEŞVİKLER YETERLİ Mİ?
Devletin ilk defa sektörle ilgili ciddi bir bakış geliştirdiğine de işaret eden Ali Kızıldağ, verilen teşvikleri yeterli bulmamalarına rağmen bu sefer sektör olarak kendilerini yalnız hissetmediklerini söylüyor. Kızıldağ, devletin sektörün ve bu yaşananın ciddiyetini anlayıp ona göre adım atmasının da sevindirici bir durum olduğunu vurguluyor.
Rusya ile yaşanan kriz nedeniyle, yaş meyve ve sebzede ihracatın durmasından kaynaklı yaklaşık i 2,5 milyar dolarlık zarar olduğunu hatırlatan Ali Kızıldağ, Rus turistlerin azalarak da olsa geleceğine, iki ülke arasındaki krizin çözüleceğine yönelik umutlarının olduğunu da söylüyor
ALIMLAR AZALIYOR
Otellerin en önemli girdilerinden biri olan yaş meyve ve sebzede bu yıl otel alımlarının azalması bekleniyor. Finike Meyve Üreticileri Tarımsal Birliği Eski Başkanı Ömer Faruk Çobanoğlu, otellerin sadece portakaldan yaklaşık 100 bin tonluk alım yaptıklarını, diğer ürünlerle birlikte bu rakamın çok arttığını vurguluyor.
Otellerin yaşadıkları krizi tarım üreticilerinin de derinden yaşayacağına dikkat çeken Çobanoğlu, “Rusya ile yaşanan krizden darbe yiyen üreticiler bir de turizmde yaşanan krizle darbe aldı. Bu yıl çok zorlu bir yıl olacak” diyor.
Türkiye’nin ‘Her şey dahil’ sistemi ile turizmde isim yaptığına dikkat çeken Cornelia Diamond Genel Müdürü Zafer Alkaya, “İçinde bulunduğumuz dönemde oteller yazın kullanacakları ithal içkileri ithalatçı firmalardan alıp sezon için stokluyordu. Ancak şu anda bu alımlar askıya alınmış durumda.
Her şey dahil sistemi nedeniyle özel ithal içkilerde alımlar çok azaldı. Yerli içki tüketimi de düşecektir” diyor. Et, yaş meyve ve sebze gibi ürünlerin tüketiminin de otellerdeki doluluk oranlarının düşmesiyle birlikte azalacağına işaret eden Alkaya, Antalya’daki seraların, otellere mal üretenlerin satışlarının düşmesinin kaçınılmaz olduğunu vurguluyor.
KAPASİTE ODAKLI OLUNMALI
Zafer Alkaya, tesislerin fiyat indirme odaklı değil, belli kapasiteyle iyi fiyattan satış yaparak daha kârlı bir sezon geçirebileceklerine işaret ediyor. Alkaya, “Fiyatlarla oynarsanız geleceği ipotek altına alırsınız, o nedenle sıkıntılar olacaktır. Şu anda Türkiye köşeye sıkıştığı için ne koparırız peşinde olanlar da var. Bu tuzaklara düşmemek lazım” diyerek otelcileri uyarıyor.
Türkiye’nin milli tur operatörü olmaması nedeniyle Avrupalı tur operatörlerinin şu anda Avrupa’da Yunanistan ve İspanya’ya pazarladıklarına vurgu yapan Zafer Alkaya, Avrupalıların pastayı kendi içlerinde paylaşmak için Türkiye’ye göre daha düşük hizmet kalitesine sahip rakip ülkelere gittiklerini de söylüyor.
TÜRKİYE KARLI PAZAR
Avrupalı tur operatörleri için Türkiye, Yunanistan ve İs-panya’ya göre daha kârlı bir ülke. Çünkü Türkiye’de aldıkları hizmetleri rakiplerine göre üçte bir ucuz fiyatla alabiliyorlar. Avrupalı tur operatörlerinin Türkiye’den kazandıkları kârlı parayı hiçbir yerden kazanmalarının mümkün olmadığına dikkat çeken Zafer Alkaya, “İspanya ve Yunanistan’da maliyetleri üç kat daha yüksek. Türkiye’deki tatlı paradan kolay kolay vazgeçmezler. Bu nedenle bu yıl son dakika satışları olacaktır. Biz de son dakikaları bekliyoruz” diyerek beklentilerini özetliyor.
Türkiye’nin ihraç ettiği yaş meyve sebze kadar ürünün Türkiye’deki otellerde tüketildiğine dikkat çeken Türkiye Otelciler Birliği Başkanı Osman Ayık, turizmde yaşanacak daralmanın yaş meyve sebzeden ete, alkollü içecekten süt ve süt ürünlerine kadar pek çok sektöre olumsuz yansıyacağını vurguluyor. Ayık, turizmi toparlamak üzere alınacak her türlü tedbirin bu sektörlere de olumlu yansıyacağına işaret ediyor.
