Son 10 yılda hızlı büyüyen Türk liman işletmeciliğinde gündeme gelen satış ve yabancı ilgisi sektörü hareketlendirdi. Satış için Borusan ve Evyap Port gibi limanların adı geçiyor. Türkiye'ye girmesi beklenen yabancı şirketler ise Hutscion ve ICTSI olarak ifade ediliyor.
SİBEL ATİK
satik@ekonomist.com.tr
Son yıllarda özelleştirmelerle yatırım rüzgarının estiği liman işletmeciliğinde şimdi de el değiştirme rüzgarı esecek gibi görünüyor. Son dönemde sergilediği büyüme performansıyla dikkatleri çeken Türkiye limanları yabancı yatırımcıların yakın takibine girdi. Aldığımız duyumlara göre, satışı gündeme gelen limanlara özellikle yabancı yatırımcıların ilgisi var.
Kulislerde satış için adı geçen limanlar Borusan ve Evyap Port olurken Petkim, Ege Gübre ve Roda Port'ta ise işletme ortaklığında revizyon bekleniyor. Bize ulaşan bilgilere göre, Borusan Limanı için 600 milyon dolarlık bir rakam üzerinden pazarlıklar yürütüldü.
Ancak beş taliplinin olduğu bu süreçte bir anlaşmaya varılamadı. Bu liman hala satışta ve alıcısını bekliyor. Evyap Port'ta ise ICTSI ile gündeme gelen anlaşmada direkten dönüldüğü belirtiliyor.
Ege Gübre için de iddialar var ama konuştuğumuz şirket yetkilileri işletme ortaklığında bir revizyona gidilmeyeceğini söylüyor. Petkim tarafı da iddiaları doğrulamıyor. Gemlik'te yer alan Roda Port'un yetkilileri ise haberimizde yer almak istemediklerini söylemekle yetiniyor.
GLOBAL OYUNCULARIN İŞTAHI YÜKSEK
Sektörde bugün iki olan satıştaki liman sayısının önümüzdeki dönemde daha da artması bekleniyor. Bunun nedeni ise globalde terminal operatörlerinin yeniden yapılanması ve birleşip güçlü bir yapı oluşturarak orta ölçekli limanları zorlamaları olarak ifade ediliyor.
Bu eğilimin bir yansıması olarak da yabancı yatırımcıların mevcut limanları yakın takibe aldığı iddia ediliyor. Sektör temsilcileri, son beş yıldır Türkiye'de birbiri ardına satın alma veya ortaklık yapan yabancı şirketlerin ülkemize olan ilgilerinin sürdüğünü söylüyor.
Geçen beş yıllık süreçte İsviçreli TIL, Singapurlu PSA, Danimarkalı APMT, Dubaili DP World, Çinli Cosco ve son olarak geçtiğimiz nisan ayında UN Ro-Ro limanını alan Danimarkalı DFDS şirketleri Türkiye pazarına girdi. Önümüzdeki iki yılda ise henüz pazarda yer almayan fakat satın alma için fırsat kollayan şirketlerin ülkemize giriş yapması bekleniyor.
"EN AZ ÜÇ LİMAN SATILACAK”
Bunlar arasında da liman işletmeciliğinde dünya devi Hutscion ve Filipinler merkezli International Container Terminal Services'in (ICTSI) ön sıralarda oldukları aktarılıyor.
Hong Kong merkezli ve dünyanın en büyük liman işletmecileri arasında gösterilen Hutscion, 2007 yılında İzmir Alsancak Limanı'nı alan konsorsiyumda yer almış fakat bu satış gerçekleşmemişti. ICTSI'nin ise Evyap Port'a yönelik girişimi yarıda kalmıştı. Şimdi gözler bu iki şirketin yapacakları yeni hamlelereçevrilmiş bulunuyor.
Türkiye Liman İşletmeleri Derneği (TÜRKLİM) Başkanı İbrahim Dölen, dünya çapında liman işletmeciliği yapan küresel şirketlerin çoğunun Türkiye'de limanlar işlettiklerini belirtiyor. Dölen, mevcut ve yeni liman projelerinde ortaklık veya satın almayla bu eğilimin devam edeceğini aktarıyor.
İbrahim Dölen, "Henüz Türkiye'de operasyonları olmayan liman işletmecisi şirketlerin Türk işletmeciliğinde olan limanlarla yakından ilgilendiğini biliyoruz.
2018 ve 2019 yıllarında en az üç limanımızın satışının gerçekleşmesini bekliyoruz" diye konuşuyor. Dölen, Türkiye'nin genç, tüketim eğilimi yüksek demografik yapısı ve dış ticaretteki büyüme oranları düşünüldüğünde satın almaların devam edeceğini öngörüyor.
MEYDAN BÜYÜKLERE KALDI
2015 yılında çoğunluk hissesi CMPH, COSCO Shipping Ports Limited ve CİC'den oluşan Çinli konsorsiyum tarafından satın alınan ve Çin'in Türkiye'ye yaptığı en büyük yatırım olan Kumport'un CEO'su Özgür Soy da sektöre global oyuncuların ilgisinin devam ettiğini söylüyor. Soy, yabancı yatırımcıların ilgisini şu sözlerle özetliyor: "Dünyada taşımacılıkta ciddi konsolidasyon var.
Konteyner taşımacılığında 40 şirket varken şimdi bu sayı 15'e indi. Bu şirketler de üç konsorsiyum halinde yola devam ediyor. Küçük ve orta ölçekli şirketler, rekabette zorlanmamak adına bu işten çıkıyor. Artık ancak global bir hattın desteğini alarak büyümek mümkün. Fiba Holding de bunu öngördü ve 2015 yılında bu alandan çıkış yaptı. Önümüzdeki süreçte bu eğilimin devam edeceğini düşünüyorum."
LİMANDA ENFLASYON MU VAR?
Bu arada Türkiye'de liman sayısının çok fazla olduğunu düşünenler de var. Liman işletmeciliğinde global oyunculardan biri olan Yıldırım Holding'in icra kurulu başkanı Yüksel Yıldırım, yapım aşamasında olanlar da dikkate alındığında, Türkiye'de liman enflasyonu yaşandığını savunuyor.
Yıldırım, bu konuda şunları söylüyor: "Bugün itibariyle İzmit, Mersin-İskenderun hattı ve Aliağa-Çandarlı bölgesinde kapasite fazlalığı var.
Bu nedenle biz şu anda yurtdışı odaklı ilerliyoruz. Yurtiçinde satışa çıkan limanlarla da ilgileniyoruz. Zaten aracı kuruluşlar bize bu teklifleri getiriyorlar. Ancak gelen tekliflerin pahalı olduğunu söyleyebilirim. Rekabet Kurumu'na takılmayacak bir satın alma yapmak istiyoruz."
YÜK TRAFİĞİ ARTIYOR
Son yıllarda yatırım ve büyümede performans yükselten Türk limanlarının artan yükü yatırımları doğrudan etkileyen önemli bir başlık. Türkiye limanlarında 2016 yılında elleçlenen konteyner miktarı 8,6 milyon TEU iken geçen yıl bu rakam rekor seviyeye ulaşarak 10,2 milyon TEU olarak gerçekleşti.
Bu yıl da büyüme hamlesinin sürdüğü sektörde yılın ilk altı aylık rakamları her şeye rağmen büyümenin devam ettiğini gösterdi. TÜRKLİM verilerine göre sektör, 2018 yılının ikinci çeyreğinde 2 milyon TEU konteyner elleçledi. Geçen yılın aynı döneminde yüzde 7,5 büyüme gösteren konteyner elleçlemesi 2018 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 13,6 büyüme göstererek rekor kırdı.
Konteyner elleçleme rakamları rekor seviyeye ulaşırken, genel kargo ve kuru dökme yükte de 2018 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 9,6 artış gerçekleşti.
TÜRKLİM Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Dölen, "Türkiye limancılık sektöründe yükselen ivme 2018'in ikinci çeyreğinde de devam etti. Sektöre yapılan kapasite yatırımları ithalat ve ihracatın önünü açarken transit yük ve konteynerin de hacmini artırdı. Konteyner taşımacılığı kendi alanında rekor kırdı" diyor.
SİBEL ATİK
satik@ekonomist.com.tr
Son yıllarda özelleştirmelerle yatırım rüzgarının estiği liman işletmeciliğinde şimdi de el değiştirme rüzgarı esecek gibi görünüyor. Son dönemde sergilediği büyüme performansıyla dikkatleri çeken Türkiye limanları yabancı yatırımcıların yakın takibine girdi. Aldığımız duyumlara göre, satışı gündeme gelen limanlara özellikle yabancı yatırımcıların ilgisi var.
Kulislerde satış için adı geçen limanlar Borusan ve Evyap Port olurken Petkim, Ege Gübre ve Roda Port'ta ise işletme ortaklığında revizyon bekleniyor. Bize ulaşan bilgilere göre, Borusan Limanı için 600 milyon dolarlık bir rakam üzerinden pazarlıklar yürütüldü.
Ancak beş taliplinin olduğu bu süreçte bir anlaşmaya varılamadı. Bu liman hala satışta ve alıcısını bekliyor. Evyap Port'ta ise ICTSI ile gündeme gelen anlaşmada direkten dönüldüğü belirtiliyor.
Ege Gübre için de iddialar var ama konuştuğumuz şirket yetkilileri işletme ortaklığında bir revizyona gidilmeyeceğini söylüyor. Petkim tarafı da iddiaları doğrulamıyor. Gemlik'te yer alan Roda Port'un yetkilileri ise haberimizde yer almak istemediklerini söylemekle yetiniyor.
GLOBAL OYUNCULARIN İŞTAHI YÜKSEK
Sektörde bugün iki olan satıştaki liman sayısının önümüzdeki dönemde daha da artması bekleniyor. Bunun nedeni ise globalde terminal operatörlerinin yeniden yapılanması ve birleşip güçlü bir yapı oluşturarak orta ölçekli limanları zorlamaları olarak ifade ediliyor.
Bu eğilimin bir yansıması olarak da yabancı yatırımcıların mevcut limanları yakın takibe aldığı iddia ediliyor. Sektör temsilcileri, son beş yıldır Türkiye'de birbiri ardına satın alma veya ortaklık yapan yabancı şirketlerin ülkemize olan ilgilerinin sürdüğünü söylüyor.
Geçen beş yıllık süreçte İsviçreli TIL, Singapurlu PSA, Danimarkalı APMT, Dubaili DP World, Çinli Cosco ve son olarak geçtiğimiz nisan ayında UN Ro-Ro limanını alan Danimarkalı DFDS şirketleri Türkiye pazarına girdi. Önümüzdeki iki yılda ise henüz pazarda yer almayan fakat satın alma için fırsat kollayan şirketlerin ülkemize giriş yapması bekleniyor.
"EN AZ ÜÇ LİMAN SATILACAK”
Bunlar arasında da liman işletmeciliğinde dünya devi Hutscion ve Filipinler merkezli International Container Terminal Services'in (ICTSI) ön sıralarda oldukları aktarılıyor.
Hong Kong merkezli ve dünyanın en büyük liman işletmecileri arasında gösterilen Hutscion, 2007 yılında İzmir Alsancak Limanı'nı alan konsorsiyumda yer almış fakat bu satış gerçekleşmemişti. ICTSI'nin ise Evyap Port'a yönelik girişimi yarıda kalmıştı. Şimdi gözler bu iki şirketin yapacakları yeni hamlelereçevrilmiş bulunuyor.
Türkiye Liman İşletmeleri Derneği (TÜRKLİM) Başkanı İbrahim Dölen, dünya çapında liman işletmeciliği yapan küresel şirketlerin çoğunun Türkiye'de limanlar işlettiklerini belirtiyor. Dölen, mevcut ve yeni liman projelerinde ortaklık veya satın almayla bu eğilimin devam edeceğini aktarıyor.
İbrahim Dölen, "Henüz Türkiye'de operasyonları olmayan liman işletmecisi şirketlerin Türk işletmeciliğinde olan limanlarla yakından ilgilendiğini biliyoruz.
2018 ve 2019 yıllarında en az üç limanımızın satışının gerçekleşmesini bekliyoruz" diye konuşuyor. Dölen, Türkiye'nin genç, tüketim eğilimi yüksek demografik yapısı ve dış ticaretteki büyüme oranları düşünüldüğünde satın almaların devam edeceğini öngörüyor.
MEYDAN BÜYÜKLERE KALDI
2015 yılında çoğunluk hissesi CMPH, COSCO Shipping Ports Limited ve CİC'den oluşan Çinli konsorsiyum tarafından satın alınan ve Çin'in Türkiye'ye yaptığı en büyük yatırım olan Kumport'un CEO'su Özgür Soy da sektöre global oyuncuların ilgisinin devam ettiğini söylüyor. Soy, yabancı yatırımcıların ilgisini şu sözlerle özetliyor: "Dünyada taşımacılıkta ciddi konsolidasyon var.
Konteyner taşımacılığında 40 şirket varken şimdi bu sayı 15'e indi. Bu şirketler de üç konsorsiyum halinde yola devam ediyor. Küçük ve orta ölçekli şirketler, rekabette zorlanmamak adına bu işten çıkıyor. Artık ancak global bir hattın desteğini alarak büyümek mümkün. Fiba Holding de bunu öngördü ve 2015 yılında bu alandan çıkış yaptı. Önümüzdeki süreçte bu eğilimin devam edeceğini düşünüyorum."
LİMANDA ENFLASYON MU VAR?
Bu arada Türkiye'de liman sayısının çok fazla olduğunu düşünenler de var. Liman işletmeciliğinde global oyunculardan biri olan Yıldırım Holding'in icra kurulu başkanı Yüksel Yıldırım, yapım aşamasında olanlar da dikkate alındığında, Türkiye'de liman enflasyonu yaşandığını savunuyor.
Yıldırım, bu konuda şunları söylüyor: "Bugün itibariyle İzmit, Mersin-İskenderun hattı ve Aliağa-Çandarlı bölgesinde kapasite fazlalığı var.
Bu nedenle biz şu anda yurtdışı odaklı ilerliyoruz. Yurtiçinde satışa çıkan limanlarla da ilgileniyoruz. Zaten aracı kuruluşlar bize bu teklifleri getiriyorlar. Ancak gelen tekliflerin pahalı olduğunu söyleyebilirim. Rekabet Kurumu'na takılmayacak bir satın alma yapmak istiyoruz."
YÜK TRAFİĞİ ARTIYOR
Son yıllarda yatırım ve büyümede performans yükselten Türk limanlarının artan yükü yatırımları doğrudan etkileyen önemli bir başlık. Türkiye limanlarında 2016 yılında elleçlenen konteyner miktarı 8,6 milyon TEU iken geçen yıl bu rakam rekor seviyeye ulaşarak 10,2 milyon TEU olarak gerçekleşti.
Bu yıl da büyüme hamlesinin sürdüğü sektörde yılın ilk altı aylık rakamları her şeye rağmen büyümenin devam ettiğini gösterdi. TÜRKLİM verilerine göre sektör, 2018 yılının ikinci çeyreğinde 2 milyon TEU konteyner elleçledi. Geçen yılın aynı döneminde yüzde 7,5 büyüme gösteren konteyner elleçlemesi 2018 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 13,6 büyüme göstererek rekor kırdı.
Konteyner elleçleme rakamları rekor seviyeye ulaşırken, genel kargo ve kuru dökme yükte de 2018 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 9,6 artış gerçekleşti.
TÜRKLİM Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Dölen, "Türkiye limancılık sektöründe yükselen ivme 2018'in ikinci çeyreğinde de devam etti. Sektöre yapılan kapasite yatırımları ithalat ve ihracatın önünü açarken transit yük ve konteynerin de hacmini artırdı. Konteyner taşımacılığı kendi alanında rekor kırdı" diyor.
