Fiziki dünyayı sanal ortama taşıyan metaverse üzerinden arsa satın almak son günlerin popüler gündem konularından biri haline geldi. Peki metaverse üzerinden gayrimenkul sahibi olmak güvenilir bir yatırım aracı olabilir mi? Metaverse arsa nereden, nasıl alınır? En çok rağbet gören 4 ilde arsa fiyatları ne? Denge Değerleme Yönetim Kurulu Başkanı Baki Budakoğlu ve Endeksa CEO'su Görkem Öğüt metaverse arsa alım-satımı hakkında tüm merak edilen soruları yanıtladılar...
Baki Budakoğlu: Metaverse dünyası gerçek dünyaya paralel biçimde oluşturulan birçok farklı platformdan oluşuyor. Bunların her biri birbirinden ayrı biçimde kurgulanmış ve ayrı biçimde işler durumda. Son dönemde arsa yatırımlarının git gide ön plana çıktığını görüyoruz. İşin gayrimenkul boyutuna baktığımızda, bazı platformlardaki arsalara talep olduğunu görüyoruz. Platformlar genellikle gerçek dünya baz alınmadan sıfırdan kurgulanmış gezegenler olarak gelişirken, bazı platformların ise dünya haritasını baz alarak oluşturulduğu ve gerçekte dünya üzerinde fiziken yer alan il, ilçe ve mahallelerin sanal halinin oluşturulduğu görülüyor.
Facebook’un ismini Meta olarak değiştirmesi sonrasında metaverse dünyasında arsa yatırımlarının çok büyük bir ivme kazandığını görüyoruz. Atari SA isimli bir şirket Sandbox uygulaması üzerinde şimdiye kadar ki en büyüm alımlardan birini gerçekleştirdi ve 24*24 büyüklüğünde bir metaverse parseli için 4.3 milyon dolar ödedi. Bunu yaparken aynı metaverse evreni içerisindeki emsal mülklerin satış fiyatlarını baz aldı.
Başka bir girişim olan Metaverse Group ise Decentraland uygulaması üzerinden 2.43 milyon dolar ödeyerek gayrimenkul geliştirme amaçlı bir arsa satın aldı.
Metaverse dünyasının ilk duyulmaya başladığı dönemde fiyatlar oldukça düşükken, gelinen noktada fiyatların gerçek dünya ile yarışır hale gelmeye başladığını görüyoruz. Özellikle ilerleyen dönemde metaverse dünyasındaki arsalar üzerinde gayrimenkul geliştirme projeleri gerçekleştiği takdirde metaverse dünyasındaki gayrimenkullerin gelir üreten mülklere dönüşmesi beklentisi mevcut.
Metaverse’de şu an için regüle bir piyasanın yanı sıra bilinçli bir alıcı ve bilinçli bir satıcı kitlesinin mevcudiyetinden dolayısıyla Pazar Değerinden bahsetmek oldukça zor çünkü her şeyden önce satın alınacak unsurun nasıl kullanılacağı, ne tür yararlar sağlayacağı vb. konular henüz açıklığa kavuşmuş değil.
Öyle gözüküyor ki; sanal evrenin bu erken aşamasında, değer algısı yerine, sadece satıcı tarafından belirlenen fiyatlardan bahsetmek şu an için gerçekçi olacaktır.
Bu noktada yatırım kararının bir değer esası ile ilişkisinin kurulması söz konusu olacaksa bu biraz zorlama ile de olsa ancak Yatırım Değeri ile ifade edilebilir.
Uluslararası Değerleme Standartlarına göre yatırım değeri kavramında değer tespiti hangi kişi, kurum ya da kuruluş için yapılıyorsa o kişi, kurum ya da kuruluşun içerisinde bulunduğu durum, risk algısı ve beklentileri esas alınarak yapılmakta. Böylece aynı taşınmazın alıcı konumundaki farklı gerçek kişi, kurum ya da kuruluşlar açısından ifade edeceği yatırım değeri beklenti ve risk algılarındaki farklılıklara göre değişiklik arz edebiliyor. Bununla birlikte, siber güvenlik tehlikelerine karşı yeterli güvenlik altyapısına sahip olması da arsa seçiminde belirleyici bir rol izleyecektir.
Görkem Öğüt : Metaverse üzerinden arsa alma şu an en fazla bilinen platform olan OVR ile yapıldığı takdirde aynı platformun sağladığı altcoin para birimi üzerinden gerçekleşiyor. OVR üzerinden gerçekleşen alım satım işlemleri bu platformun para birimi olan ve şu an 2,20 USD olan OVR değeri üzerinden gerçekleşiyor. Genel olarak en çok dikkat çeken platform OVR.
Metaverse’den arsa nasıl alınır?
Baki Budakoğlu:
Metaverse arsa almak ne işe yarar?
Baki Budakoğlu: Metaverse dünyasında satın alınan sanal mülkler, elbette ki gerçek dünyadaki gayrimenkuller gibi elle tutulur somut faydalar sağlamıyor ancak metaverse dünyasında da üzerine bina inşa edilebilecek, mağaza, konser salonu, tiyatro, alışveriş merkezi, otel, spor ve eğlence tesisleri gibi gelir getiren sanal gayrimenkuller inşa edilmesi gerçek dünyada var olan gayrimenkul türlerinin aynılarının hatta daha ötesinin oluşturulması hedefleniyor. Metaverse dünyasında inşa edilecek gayrimenkullerin ziyaretçi çekmeye başladıkça gelir üretmesi ve kazanç oluşturması bekleniyor.
Görkem Öğüt : Herkesin ilgisini çeken ve bilgilerini paylaştığımız OVR platformu için konuşursak eğer, tüm bu yatırımın faydaya dönüşmesi sadece OVR altcoin (para birimi) ile ölçülebilir durumda. Fakat Multiverse veya Meta’nın lanse ettiği Horizon Worlds gibi projelerde sahiplenilen alanın sonrasında perakende ile buluşması söz konusu. Bu durumda perakende firmaları görünürlüğünü artırmak için masraflara girebileceğinden bu tip alanlarda ön planda olmak kıymetli olabilir.
Metaverse’den arsa alan şirketler hangileri?
Baki Budakoğlu: Samsung, Adidas, Nike, Pepsi Grubu, Balenciaga, Wallmart, Zara, H&M, Mercedes Benz, Coca&Cola, BMW, Google, Gucci, Dolce&Gabanna gibi markaların metaverse dünyasında mağaza açmaya başladıkları biliniyor. Metaverse dünyasının alışveriş merkezlerine önemli bir alternatif haline geleceği yönünde görüşler bulunuyor.
Görkem Öğüt : Öncelikli perakende şirketleri. Ürünlerini metaverse algısı içerisinde satmaya hevesli firma oldukça fazla. İlk beklenti haliyle metaverse içerisinde ilk gezenin önüne reklam veya satış unsuru koymak. Bu nedenle boğaz alanlarını kapatmaktan ziyade alışveriş yapılabilecek yerlere sahip olmak daha önemli.
Metaverse arsa satan siteler hangileri?
Baki Budakoğlu: The Sandbox ve Decentraland metaverse arsa yatırımı konusunda en ön planda olan platformlar. Bu platformlar ilerleyen dönemde daha fazla arsa üretmeyeceklerini belirtiyorlar. Bu iki platform hali hazırda başı çekerken, OVR, Axie Infinity, Somnium, Cyrptovoxels, Upland gibi platformlar da diğer ön plana çıkanlar olarak sıralanabilir.
OVR ismini zaten paylaştık, buna ek olarak Sandbox, Decentraland, Sin City, Somnium Space, Upland, Cryptovoxels, Axie Infinity, Star Atlas, Dvision Network, Bloktopiai, Multiverse, Horizon Worlds gibi platformlar ve onlarcası sayılabilir.
Dünyadan Türkiye ve özellikle İstanbul’da yönelik yoğun bir ilgi olduğu görülüyor. Bu ilgi neden kaynaklanıyor? En değerli ve rağbet gören yapıları hangileri?
Metaverse dünyasına yatırım konusuna en çok rağbet gösteren ülkelerden birinin Türkiye olduğu biliniyor. Bunun başlıca nedenleri olarak, insanımızın geleneksel olarak gayrimenkul yatırımına olan ilgisi, genç ve dinamik nüfus yapımızın bir sonucu olarak inovasyona kolay adapte olabilmesi ve ülkemizde dijitalleşmeye duyulan ilgi ve yatkınlık söylenebilir.
Dünya haritasını bire bir baz alarak oluşturulan metaverse platformu OVR, Türk yatırımcıların en çok ilgi gösterdiği platformlardan biri konumunda. Bu platform üzerinde en çok ilgi gören yerleri incelediğimizde ise İstanbul’da Beyoğlu’nda İstiklal Caddesi, Kadıköy’de Bağdat Caddesi ve Nişantaşı gibi bölgeler başı çekiyor.
Örneğin İstiklal Caddesinde neredeyse hiç boş parsel bulunmuyor. Bağdat Caddesi ve Nişantaşı’nda da parsellerin bir çoğu satılmış durumda. Fiyatlar 8 OVR-12 OVR yani, 240-TL-360 TL aralığında.
Ankara’da ise Çankaya, Yenimahalle, Mamak, Keçiören en fazla ilgi gören ilçeler olurken, Kızılay bölgesi çevresine yüksek talep olduğu görülüyor.
Arsa fiyatları 4 OVR-12 OVR yani 120-TL-360-TL aralığında değişiyor.
İzmir’de ise Karşıyaka, Konak, Çeşme gibi ilçelere talep olduğu görülüyor. Kordon çevresinde bir çok parsel satılmış durumda. Arsa fiyatları 4 OVR-12 OVR yani 120-TL-360-TL aralığında değişiyor.
Antalya’nın Alanya, Kaş, Aksu, Manavgat, Kemer ilçeleri; Muğla’nın Bodrum ve Fethiye ilçeleri ise yazlık bölgelerdeki arsa satışında başı çekiyor. Bu bölgelerde ise arsa fiyatları 4 OVR-8 OVR yani 120-TL-240-TL aralığında değişiyor.
Görkem Öğüt : Bizde kısa sürece kara geçmek isteyen yatırımcılar oldukça fazla. Bu nedenle; bu alanda da kısa sürede en ön sıralara geldik. Fakat yukarıda anlattığım gibi buradaki kazanç, bahsedilen alanın konumundan ziyade kullanımıyla ilişkili. Bu nedenle öncelikle perakende kullanımına dikkat edenler nispeten daha fazla kazanacaktır diye tahmin ediyorum. Sonuç olarak bir malın değeri kullanımı ve ticareti ölçüsünde değerlendirilir.
Metaverse arsa alma nedir? Satın alma nasıl kazanca dönüşüyor? Fiyatı belirleyen unsurlar neler?
Baki Budakoğlu: Metaverse dünyası gerçek dünyaya paralel biçimde oluşturulan birçok farklı platformdan oluşuyor. Bunların her biri birbirinden ayrı biçimde kurgulanmış ve ayrı biçimde işler durumda. Son dönemde arsa yatırımlarının git gide ön plana çıktığını görüyoruz. İşin gayrimenkul boyutuna baktığımızda, bazı platformlardaki arsalara talep olduğunu görüyoruz. Platformlar genellikle gerçek dünya baz alınmadan sıfırdan kurgulanmış gezegenler olarak gelişirken, bazı platformların ise dünya haritasını baz alarak oluşturulduğu ve gerçekte dünya üzerinde fiziken yer alan il, ilçe ve mahallelerin sanal halinin oluşturulduğu görülüyor.
Facebook’un ismini Meta olarak değiştirmesi sonrasında metaverse dünyasında arsa yatırımlarının çok büyük bir ivme kazandığını görüyoruz. Atari SA isimli bir şirket Sandbox uygulaması üzerinde şimdiye kadar ki en büyüm alımlardan birini gerçekleştirdi ve 24*24 büyüklüğünde bir metaverse parseli için 4.3 milyon dolar ödedi. Bunu yaparken aynı metaverse evreni içerisindeki emsal mülklerin satış fiyatlarını baz aldı.
Başka bir girişim olan Metaverse Group ise Decentraland uygulaması üzerinden 2.43 milyon dolar ödeyerek gayrimenkul geliştirme amaçlı bir arsa satın aldı.
Metaverse dünyasının ilk duyulmaya başladığı dönemde fiyatlar oldukça düşükken, gelinen noktada fiyatların gerçek dünya ile yarışır hale gelmeye başladığını görüyoruz. Özellikle ilerleyen dönemde metaverse dünyasındaki arsalar üzerinde gayrimenkul geliştirme projeleri gerçekleştiği takdirde metaverse dünyasındaki gayrimenkullerin gelir üreten mülklere dönüşmesi beklentisi mevcut.
Metaverse’de şu an için regüle bir piyasanın yanı sıra bilinçli bir alıcı ve bilinçli bir satıcı kitlesinin mevcudiyetinden dolayısıyla Pazar Değerinden bahsetmek oldukça zor çünkü her şeyden önce satın alınacak unsurun nasıl kullanılacağı, ne tür yararlar sağlayacağı vb. konular henüz açıklığa kavuşmuş değil.
Öyle gözüküyor ki; sanal evrenin bu erken aşamasında, değer algısı yerine, sadece satıcı tarafından belirlenen fiyatlardan bahsetmek şu an için gerçekçi olacaktır.
Bu noktada yatırım kararının bir değer esası ile ilişkisinin kurulması söz konusu olacaksa bu biraz zorlama ile de olsa ancak Yatırım Değeri ile ifade edilebilir.
Uluslararası Değerleme Standartlarına göre yatırım değeri kavramında değer tespiti hangi kişi, kurum ya da kuruluş için yapılıyorsa o kişi, kurum ya da kuruluşun içerisinde bulunduğu durum, risk algısı ve beklentileri esas alınarak yapılmakta. Böylece aynı taşınmazın alıcı konumundaki farklı gerçek kişi, kurum ya da kuruluşlar açısından ifade edeceği yatırım değeri beklenti ve risk algılarındaki farklılıklara göre değişiklik arz edebiliyor. Bununla birlikte, siber güvenlik tehlikelerine karşı yeterli güvenlik altyapısına sahip olması da arsa seçiminde belirleyici bir rol izleyecektir.
Görkem Öğüt : Metaverse üzerinden arsa alma şu an en fazla bilinen platform olan OVR ile yapıldığı takdirde aynı platformun sağladığı altcoin para birimi üzerinden gerçekleşiyor. OVR üzerinden gerçekleşen alım satım işlemleri bu platformun para birimi olan ve şu an 2,20 USD olan OVR değeri üzerinden gerçekleşiyor. Genel olarak en çok dikkat çeken platform OVR.
Metaverse’den arsa nasıl alınır?
Baki Budakoğlu:
- Metaverse dünyasında yapılan yatırımların ödemesi genelde kripto paralar vasıtasıyla gerçekleşiyor. Platformların kendi belirledikleri kripto para birimleri mevcut ve bu para birimleriyle ödeme kabul ediyorlar. Metaverse dünyasında alım satım işlemlerinde yaygın olarak ön plana çıkan diğer bir ödeme şekli ise NFT yoluyla ödeme.
- Öncelikle arsa satın almak istediğiniz metaverse platformunu belirlemelisiniz. Bu konuda ön plana çıkan birkaç platform var ve bunların her biri birbirinden bağımsız sanal dünyalar. Yatırım yapacağınız platformu belirledikten sonra bu platformda kendinize bir hesap oluşturun.
- Hesabınızı oluşturduktan sonra satın almak istediğiniz arsayı belirleyin. Tabi belirtmekte fayda var ki satın alacağınız arsanın henüz satılmamış olması gerekiyor. Yatırım bütçenize uygun ve satışta olan bir arsa bularak nereyi satın alacağınıza karar vermeniz gerekiyor.
- Sonraki adım olarak, dijital cüzdanınızı platformdaki hesabınızla eşleştirmeniz gerekli. Bunu yapabilmek için ise bir dijital cüzdanınız olması gerekiyor.
- Metamask şu an piyasada en yaygın ve geçerli dijital cüzdan konumunda ve birçok metaverse platformu ile uyumlu biçimde çalışıyor.
- Sonrasında ise dijital cüzdanınıza yatırım yapmayı planladığınız metaverse platformunda geçerli olan kripto para biriminden yapacağınız yatırım tutarı kadar bulundurmanız ya da aktarmanız gerekiyor.
- Binance ve benzeri kripto para borsaları üzerinden gereken tutardaki kripto para biriminden satın alabilirsiniz.
- Satın almak istediğiniz arsayı belirledikten ve yeterli bakiye ile beraber metaverse platformundaki hesabınızla dijital cüzdanınızı eşleştirdikten sonra satın al yani “buy” butonu üzerinden işlemi tamamlayabilirsiniz.
- Satın alma işlemi tamamlandıktan sonra satın aldığınız arsa dijital cüzdanınıza NFT olarak yüklenecektir.
Metaverse arsa almak ne işe yarar?
Baki Budakoğlu: Metaverse dünyasında satın alınan sanal mülkler, elbette ki gerçek dünyadaki gayrimenkuller gibi elle tutulur somut faydalar sağlamıyor ancak metaverse dünyasında da üzerine bina inşa edilebilecek, mağaza, konser salonu, tiyatro, alışveriş merkezi, otel, spor ve eğlence tesisleri gibi gelir getiren sanal gayrimenkuller inşa edilmesi gerçek dünyada var olan gayrimenkul türlerinin aynılarının hatta daha ötesinin oluşturulması hedefleniyor. Metaverse dünyasında inşa edilecek gayrimenkullerin ziyaretçi çekmeye başladıkça gelir üretmesi ve kazanç oluşturması bekleniyor.
Görkem Öğüt : Herkesin ilgisini çeken ve bilgilerini paylaştığımız OVR platformu için konuşursak eğer, tüm bu yatırımın faydaya dönüşmesi sadece OVR altcoin (para birimi) ile ölçülebilir durumda. Fakat Multiverse veya Meta’nın lanse ettiği Horizon Worlds gibi projelerde sahiplenilen alanın sonrasında perakende ile buluşması söz konusu. Bu durumda perakende firmaları görünürlüğünü artırmak için masraflara girebileceğinden bu tip alanlarda ön planda olmak kıymetli olabilir.
Metaverse’den arsa alan şirketler hangileri?
Baki Budakoğlu: Samsung, Adidas, Nike, Pepsi Grubu, Balenciaga, Wallmart, Zara, H&M, Mercedes Benz, Coca&Cola, BMW, Google, Gucci, Dolce&Gabanna gibi markaların metaverse dünyasında mağaza açmaya başladıkları biliniyor. Metaverse dünyasının alışveriş merkezlerine önemli bir alternatif haline geleceği yönünde görüşler bulunuyor.
Görkem Öğüt : Öncelikli perakende şirketleri. Ürünlerini metaverse algısı içerisinde satmaya hevesli firma oldukça fazla. İlk beklenti haliyle metaverse içerisinde ilk gezenin önüne reklam veya satış unsuru koymak. Bu nedenle boğaz alanlarını kapatmaktan ziyade alışveriş yapılabilecek yerlere sahip olmak daha önemli.
Metaverse arsa satan siteler hangileri?
Baki Budakoğlu: The Sandbox ve Decentraland metaverse arsa yatırımı konusunda en ön planda olan platformlar. Bu platformlar ilerleyen dönemde daha fazla arsa üretmeyeceklerini belirtiyorlar. Bu iki platform hali hazırda başı çekerken, OVR, Axie Infinity, Somnium, Cyrptovoxels, Upland gibi platformlar da diğer ön plana çıkanlar olarak sıralanabilir.
OVR ismini zaten paylaştık, buna ek olarak Sandbox, Decentraland, Sin City, Somnium Space, Upland, Cryptovoxels, Axie Infinity, Star Atlas, Dvision Network, Bloktopiai, Multiverse, Horizon Worlds gibi platformlar ve onlarcası sayılabilir.
En çok rağbet gören 4 il ve arsa fiyatları
Dünyadan Türkiye ve özellikle İstanbul’da yönelik yoğun bir ilgi olduğu görülüyor. Bu ilgi neden kaynaklanıyor? En değerli ve rağbet gören yapıları hangileri?
Metaverse dünyasına yatırım konusuna en çok rağbet gösteren ülkelerden birinin Türkiye olduğu biliniyor. Bunun başlıca nedenleri olarak, insanımızın geleneksel olarak gayrimenkul yatırımına olan ilgisi, genç ve dinamik nüfus yapımızın bir sonucu olarak inovasyona kolay adapte olabilmesi ve ülkemizde dijitalleşmeye duyulan ilgi ve yatkınlık söylenebilir.
Dünya haritasını bire bir baz alarak oluşturulan metaverse platformu OVR, Türk yatırımcıların en çok ilgi gösterdiği platformlardan biri konumunda. Bu platform üzerinde en çok ilgi gören yerleri incelediğimizde ise İstanbul’da Beyoğlu’nda İstiklal Caddesi, Kadıköy’de Bağdat Caddesi ve Nişantaşı gibi bölgeler başı çekiyor.
Örneğin İstiklal Caddesinde neredeyse hiç boş parsel bulunmuyor. Bağdat Caddesi ve Nişantaşı’nda da parsellerin bir çoğu satılmış durumda. Fiyatlar 8 OVR-12 OVR yani, 240-TL-360 TL aralığında.
Ankara’da ise Çankaya, Yenimahalle, Mamak, Keçiören en fazla ilgi gören ilçeler olurken, Kızılay bölgesi çevresine yüksek talep olduğu görülüyor.
Arsa fiyatları 4 OVR-12 OVR yani 120-TL-360-TL aralığında değişiyor.
İzmir’de ise Karşıyaka, Konak, Çeşme gibi ilçelere talep olduğu görülüyor. Kordon çevresinde bir çok parsel satılmış durumda. Arsa fiyatları 4 OVR-12 OVR yani 120-TL-360-TL aralığında değişiyor.
Antalya’nın Alanya, Kaş, Aksu, Manavgat, Kemer ilçeleri; Muğla’nın Bodrum ve Fethiye ilçeleri ise yazlık bölgelerdeki arsa satışında başı çekiyor. Bu bölgelerde ise arsa fiyatları 4 OVR-8 OVR yani 120-TL-240-TL aralığında değişiyor.
Görkem Öğüt : Bizde kısa sürece kara geçmek isteyen yatırımcılar oldukça fazla. Bu nedenle; bu alanda da kısa sürede en ön sıralara geldik. Fakat yukarıda anlattığım gibi buradaki kazanç, bahsedilen alanın konumundan ziyade kullanımıyla ilişkili. Bu nedenle öncelikle perakende kullanımına dikkat edenler nispeten daha fazla kazanacaktır diye tahmin ediyorum. Sonuç olarak bir malın değeri kullanımı ve ticareti ölçüsünde değerlendirilir.
