Çin'den başlayıp dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgını küresel tedarik zincirini de tehdit ediyor. Hammadde ve ara malı temin etmekte sorun yaşamaktan korkan şirketler, bir yandan da artan stok maliyetlerinin yükünü taşımaya çalışıyor.
SİBEL ATİK satik@ekonomist.com.tr
ARAM EKİN DURAN eduran@ekonomist.com.tr
Dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgını özellikle imalat sanayiinde hammadde ve ara malı tedarik zincirinde kopma tedirginliği yarattı.
Şirketler, bir yandan dışa bağımlı hammadde nedeniyle üretimde sıkıntı yaşamaktan tedirgin olurken, bir yandan da stok maliyetlerindeki artışla boğuşuyor. En büyük endişe ilaç, mobilya ve otomotiv sektörlerinde yaşanıyor.
İLAÇTA HAMMADDE ENDİŞESİ
İlaçta belli etkin maddelerde temin tedirginliği yaşanıyor. Özellikle virüse karşı parasetamol içerikli ilaçların kullanılabileceğinin açıklanması bu tür ilaçlara talebi artırdı.
Parasetamol gibi belli ürünlerde Çin ve Hindistan sektörün tedarikçi iki ülkesi konumunda. Fakat Hindistan iç talebi karşılamak amacıyla bazı etkin ve yardımcı maddelerin ihracatına sınırlama getirirken, Çin'den ise lojistik nedenlerle taşıma sorunları yaşanıyor.
Sektör temsilcileri bugün için en önemli konunun hammadde tedariği olduğuna ve bu konuda doğabilecek sorunların dikkatli ele alınması gerektiğine işaret ediyor.
Bu noktada aldığımız bilgiye göre Sağlık Bakanlığı üretici şirketlere stoklarını sordu. Her bir üreticinin ne kadarlık hammadde stoğu ve bitmiş ürünü olduğu bakanlık kayıtlarında mevcut. Türkiye'nin henüz bir ihracat yasağı yok.
MOBİLYADA STOK VAR
Yıllık 500 milyon dolarlık ithalat gerçekleştiren mobilya sektörü hem hammadde hem de iç pazarda düğünlerin iptal edilmesiyle ertelenen talep nedeniyle sıkıntı yaşıyor.
MDF, cila gibi mobilyanın olmazsa olmaz ürünlerini ithal eden sektörde hammaddede ithalat oranı yüzde 40 düzeyinde. Şimdilik hammadde stoklarında bir sıkıntı yaşamayan sektör, sürecin uzamasıyla talepteki daralmadan endişeli.
Mobilya Sanayi İşadamları Derneği (MOBSAD) Başkanı Nuri Gürcan, bu yılki hedeflerini, dış ticaret fazlası veren, 200 ülkeye ihracat yapan sektörün büyüme oranını yüzde 5'in altına düşürmemek olarak revize ettiklerini söylüyor.
Gürcan, "İhracat kısmını internet üzerinden birebir görüşmelerle yürütmeye çalışıyoruz. Yurtiçinde de düğünlerin ertelenmesi mobilya alımını öteledi" diye konuşuyor.
OTOMOTİVDE ZİNCİR KOPAR MI?
Türkiye'de hammadde ve yarı mamül ihtiyacı olan sektörlerden biri de otomotiv. Özellikle Çin merkezli tedarik sorunları nedeniyle sektörde endişe hakim.
Otomotiv İhracatçıları Birliği (OİB) Başkanı Baran Çelik, Çin'in yanı sıra Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde de salgının giderek artmasının talebi hızla düşürebileceğini söylüyor. Bu ülkelerden temin edilen aksam ve parçaların tedariğinde de sorunlar yaşanacağı bilgisini veren Çelik, şunları söylüyor: "Belirli süreli karantina önlemleri ve bazı ülkelerde hayatın neredeyse tamamen durması tedarik zincirinde kopmalara, aksam ve parça tedariğinin aksamasına ve üretim sorunlarına neden olabilecek.
Otomotiv endüstrimiz profesyonel tedarik zinciri yönetimi ve elindeki stoklar ile bugüne kadar bu süreci başarıyla yönetti. Ancak salgının yaygınlaşması ve uzun sürmesi halinde üretim sorunları kaçınılmaz olacak."
TESLİMAT SÜRELERİ UZUYOR
İthal girdi ihtiyacı yüksek olan sektörlerin başında gelen kimyada da tedirgin bekleyiş sürüyor. Şu anda kontratı yapılmış malların giriş çıkış yapamadığını, büyük ticaret limanlarının yığılmalar nedeniyle hareketsiz kaldığını dile getiren İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamülleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Yönetim Kurulu Üyesi Murat Akyüz, "Hem ithalatımızda hem de ihracatımızda darbe yemeye başladık" diyor.
Sektör olarak şu anda kaynak değil lojistik sorunu yaşadıklarını belirten Akyüz, lojistik maliyetlerinin de bu sorunlar nedeniyle arttığına işaret ediyor.
Murat Akyüz, kimya sektöründe ithal hammadde ve yarı mamül girdisinin üretimin yüzde 90'ına yakınını kapsadığının altını çiziyor. Şu anda sadece Çin'de değil tüm tedarikçi ülkelerde sorunlar olduğunu da belirtiyor.
Akyüz, "Şimdilik kendi stoklarımız dolayısıyla büyük bir üretim sıkıntısı yaşamıyoruz. Ama hem teslimat süreleri hem de maliyetlerimiz giderek artıyor" diye konuşuyor.
ÇİN'DEN MAL GELMİYOR
Makine İhracatçıları Birliği (MAİB) Başkanı Kutlu Karavelioğlu, Türk makine üreticilerinin verdikleri sipariş sözlerini tutabilmek için fazla mesai halinde olduğunu vurguluyor. Ancak lojistikte sorunlar yaşadıklarını belirtiyor.
Karavelioğlu, "Çin'den daha önce 30 gün içinde gelen mallar için şimdi 45 gün sonraya tarih veriliyor. Üstelik daha sevkiyatlar da tam başlamadı. Gemi bulmakta sıkıntı var" diyor.
Erin Motor Genel Müdürü Ersin Şahin ise ithal ettikleri ürünün Almanya'dan geldiğini fakat şu an stoklarının yeterli olduğunu aktarıyor.
Bu noktada en önemli sorunun ise ara malında çıkabileceğine işaret ediyor. Şahin, "Ara malı üreten tedarikçilerimizin hammadde tedariki yaptıkları ülkelerdeki durum daha çok önem arz ediyor" diye konuşuyor.
SERCAN BAHADIR / EY TÜRKİYE ŞİRKET ORTAĞI
"ALTERNATİF TEDARİKÇİLERE YÖNELMELİYİZ"
"ihracatı, üretimi ve istihdamı ithalata bağlı olan bir ülke olarak hammadde aldığımız ülkelerde yaşanan bu olumsuz durumlardan biz de olumsuz etkileniyoruz.
Hammadde tedariğinde yaşayacağımız her sorun hem üretimimizi hem de ihracatımızı olumsuz etkiliyor. Özellikle Çin'den yaptığımız doğrudan ithalatın yaklaşık 10 milyar doları hammadde ve makine gibi üretime yönelik ürünlere gidiyor.
Ayrıca AB üzerinden üretim amaçlı ithalatımız oluyor. Bu noktada tedarik zinciri açısından yeni risk unsuruna göre yapılanma gerekiyor. Alternatif tedarikçi için hızlı tedarikçi bulma teknolojileri (agile scouting) ve sistemlerinin devreye alınması gerekiyor."
SİBEL ATİK satik@ekonomist.com.tr
ARAM EKİN DURAN eduran@ekonomist.com.tr
Dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgını özellikle imalat sanayiinde hammadde ve ara malı tedarik zincirinde kopma tedirginliği yarattı.
Şirketler, bir yandan dışa bağımlı hammadde nedeniyle üretimde sıkıntı yaşamaktan tedirgin olurken, bir yandan da stok maliyetlerindeki artışla boğuşuyor. En büyük endişe ilaç, mobilya ve otomotiv sektörlerinde yaşanıyor.
İLAÇTA HAMMADDE ENDİŞESİ
İlaçta belli etkin maddelerde temin tedirginliği yaşanıyor. Özellikle virüse karşı parasetamol içerikli ilaçların kullanılabileceğinin açıklanması bu tür ilaçlara talebi artırdı.
Parasetamol gibi belli ürünlerde Çin ve Hindistan sektörün tedarikçi iki ülkesi konumunda. Fakat Hindistan iç talebi karşılamak amacıyla bazı etkin ve yardımcı maddelerin ihracatına sınırlama getirirken, Çin'den ise lojistik nedenlerle taşıma sorunları yaşanıyor.
Sektör temsilcileri bugün için en önemli konunun hammadde tedariği olduğuna ve bu konuda doğabilecek sorunların dikkatli ele alınması gerektiğine işaret ediyor.
Bu noktada aldığımız bilgiye göre Sağlık Bakanlığı üretici şirketlere stoklarını sordu. Her bir üreticinin ne kadarlık hammadde stoğu ve bitmiş ürünü olduğu bakanlık kayıtlarında mevcut. Türkiye'nin henüz bir ihracat yasağı yok.
MOBİLYADA STOK VAR
Yıllık 500 milyon dolarlık ithalat gerçekleştiren mobilya sektörü hem hammadde hem de iç pazarda düğünlerin iptal edilmesiyle ertelenen talep nedeniyle sıkıntı yaşıyor.
MDF, cila gibi mobilyanın olmazsa olmaz ürünlerini ithal eden sektörde hammaddede ithalat oranı yüzde 40 düzeyinde. Şimdilik hammadde stoklarında bir sıkıntı yaşamayan sektör, sürecin uzamasıyla talepteki daralmadan endişeli.
Mobilya Sanayi İşadamları Derneği (MOBSAD) Başkanı Nuri Gürcan, bu yılki hedeflerini, dış ticaret fazlası veren, 200 ülkeye ihracat yapan sektörün büyüme oranını yüzde 5'in altına düşürmemek olarak revize ettiklerini söylüyor.
Gürcan, "İhracat kısmını internet üzerinden birebir görüşmelerle yürütmeye çalışıyoruz. Yurtiçinde de düğünlerin ertelenmesi mobilya alımını öteledi" diye konuşuyor.
OTOMOTİVDE ZİNCİR KOPAR MI?
Türkiye'de hammadde ve yarı mamül ihtiyacı olan sektörlerden biri de otomotiv. Özellikle Çin merkezli tedarik sorunları nedeniyle sektörde endişe hakim.
Otomotiv İhracatçıları Birliği (OİB) Başkanı Baran Çelik, Çin'in yanı sıra Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde de salgının giderek artmasının talebi hızla düşürebileceğini söylüyor. Bu ülkelerden temin edilen aksam ve parçaların tedariğinde de sorunlar yaşanacağı bilgisini veren Çelik, şunları söylüyor: "Belirli süreli karantina önlemleri ve bazı ülkelerde hayatın neredeyse tamamen durması tedarik zincirinde kopmalara, aksam ve parça tedariğinin aksamasına ve üretim sorunlarına neden olabilecek.
Otomotiv endüstrimiz profesyonel tedarik zinciri yönetimi ve elindeki stoklar ile bugüne kadar bu süreci başarıyla yönetti. Ancak salgının yaygınlaşması ve uzun sürmesi halinde üretim sorunları kaçınılmaz olacak."
TESLİMAT SÜRELERİ UZUYOR
İthal girdi ihtiyacı yüksek olan sektörlerin başında gelen kimyada da tedirgin bekleyiş sürüyor. Şu anda kontratı yapılmış malların giriş çıkış yapamadığını, büyük ticaret limanlarının yığılmalar nedeniyle hareketsiz kaldığını dile getiren İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamülleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Yönetim Kurulu Üyesi Murat Akyüz, "Hem ithalatımızda hem de ihracatımızda darbe yemeye başladık" diyor.
Sektör olarak şu anda kaynak değil lojistik sorunu yaşadıklarını belirten Akyüz, lojistik maliyetlerinin de bu sorunlar nedeniyle arttığına işaret ediyor.
Murat Akyüz, kimya sektöründe ithal hammadde ve yarı mamül girdisinin üretimin yüzde 90'ına yakınını kapsadığının altını çiziyor. Şu anda sadece Çin'de değil tüm tedarikçi ülkelerde sorunlar olduğunu da belirtiyor.
Akyüz, "Şimdilik kendi stoklarımız dolayısıyla büyük bir üretim sıkıntısı yaşamıyoruz. Ama hem teslimat süreleri hem de maliyetlerimiz giderek artıyor" diye konuşuyor.
ÇİN'DEN MAL GELMİYOR
Makine İhracatçıları Birliği (MAİB) Başkanı Kutlu Karavelioğlu, Türk makine üreticilerinin verdikleri sipariş sözlerini tutabilmek için fazla mesai halinde olduğunu vurguluyor. Ancak lojistikte sorunlar yaşadıklarını belirtiyor.
Karavelioğlu, "Çin'den daha önce 30 gün içinde gelen mallar için şimdi 45 gün sonraya tarih veriliyor. Üstelik daha sevkiyatlar da tam başlamadı. Gemi bulmakta sıkıntı var" diyor.
Erin Motor Genel Müdürü Ersin Şahin ise ithal ettikleri ürünün Almanya'dan geldiğini fakat şu an stoklarının yeterli olduğunu aktarıyor.
Bu noktada en önemli sorunun ise ara malında çıkabileceğine işaret ediyor. Şahin, "Ara malı üreten tedarikçilerimizin hammadde tedariki yaptıkları ülkelerdeki durum daha çok önem arz ediyor" diye konuşuyor.
SERCAN BAHADIR / EY TÜRKİYE ŞİRKET ORTAĞI"ALTERNATİF TEDARİKÇİLERE YÖNELMELİYİZ"
"ihracatı, üretimi ve istihdamı ithalata bağlı olan bir ülke olarak hammadde aldığımız ülkelerde yaşanan bu olumsuz durumlardan biz de olumsuz etkileniyoruz.
Hammadde tedariğinde yaşayacağımız her sorun hem üretimimizi hem de ihracatımızı olumsuz etkiliyor. Özellikle Çin'den yaptığımız doğrudan ithalatın yaklaşık 10 milyar doları hammadde ve makine gibi üretime yönelik ürünlere gidiyor.
Ayrıca AB üzerinden üretim amaçlı ithalatımız oluyor. Bu noktada tedarik zinciri açısından yeni risk unsuruna göre yapılanma gerekiyor. Alternatif tedarikçi için hızlı tedarikçi bulma teknolojileri (agile scouting) ve sistemlerinin devreye alınması gerekiyor."
