400 milyon Euro’luk büyüklüğe sahip olan organik pazarında, pandemi döneminde doğal ürünlere yönelim ile bu yıl yüzde 10’luk büyüme bekleniyor. Beş yıl sonra hacmini ikiye katlayacağı öngörülen sektörde, şirketler de yeni yatırımlarını sürdürüyor.
ÖZLEM BAY YILMAZ obay@ekonomist.com.tr
10 Ocak 2021 tarihli sayıdan
Organik sektörü, ağırlıklı olarak tarım ve gıda ürünleriyle ön plana çıksa da aslında kozmetik ürünlerinden tekstile kadar pek çok alanı kapsıyor. Bu ürünlere olan talebin artmasına bağlı olarak pazar hem global düzeyde hem de Türkiye özelinde büyüyor.
Dünya genelinde organik üretim alanı, üretim miktarı, üretici sayısı, tüketici talebi ve buna bağlı olarak gelişen organik ürün pazarı hacmi, her yıl istikrarlı olarak artmaya devam ediyor. 10 yıl önce dünyada yakaşık 40 milyar Euro’luk organik ürün pazarı vardı. Bugün gelinen noktada ise 2,8 milyon üretici 71,5 milyon hektarlık alanda organik üretim yapıyor. Tüm dünyada 97 milyar Euro’luk organik ürün pazarı oluşmuş durumda.
HACİM BÜYÜYOR
Türkiye’de ise 386 bin hektarlık alanda toplam organik ürün üretiliyor. Bu değerler sadece Türkiye’deki yasal düzenlemelere göre sertifikalanan ürünleri kapsıyor. Bunun dışında AB, ABD ve Japon mevzuatına göre sertifikalanan üretim de söz konusu ve üretilen ürün miktarı çok daha fazla.
Organik Ürün Üreticileri ve Sanayicileri Derneği (ORGÜDER) Başkanı Muharrem Doğan, “Türkiye’de organik ürün pazarının ihracat ile birlikte 400 milyon Euro’nun üzerinde büyüklükte olduğu tahmin ediliyor.
Bu yıl pandemi etkisi ile sektörde yüzde 10’luk büyüme bekliyoruz” diyor. Öte yandan yıllık ortalama yüzde 15 oranında büyüyen sektörün beş yıl sonra yaklaşık 800 milyon Euro’luk bir hacme ulaşacağı öngörülüyor.
TALEPTE YÜZDE 50’LİK ARTIŞ
Pandemi, tüketicilerin güvenli gıdaya erişim isteğini artırdı. Organik ürünlere olan talep bu ürünlerin tarladan sofraya izlenebilir olması, GDO içermemeleri, kimyasal kalıntı içermemeleri gibi birçok nedenle artış gösterdi.
Son zamanlarda organik semt pazarlarında yer alan üreticilerin bu talebi karşılamak adına tüketiciye doğrudan ürünlerini gönderme seçenekleri de sunduğunu belirten Muharrem Doğan, “Pandemide tüketici talebi yüzde 50 artış gösterdi. Pandemide en çok stoklanabilen organik un, makarna ve bakliyat ürünlerine talep arttı” diyor.
Öte yandan organik ürünlere olan tüketici ilgisi ve talebinin artmasıyla zincir marketlerin de raflarında bu ürünlere verdikleri alanlar ve ürün çeşitliliği artıyor. Tüketiciler günümüzde zincir marketlerden organik ürün ihtiyaçlarının neredeyse tamamını rahatlıkla karşılayabiliyor. Hard discount’ların da son 4-5 yıldır organik ürünlere olan ilgisi artarak devam ediyor.
90 BİN ÜRETİCİ
Ekolojik Tarım Organizasyonu Derneği’nden (ETO) alınan bilgilere göre, Türkiye’de organik sektöründe bin 787 şirket Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı olarak ticari faaliyetlerine devam ediyor. Üreticilerin sayısı ise 90 binin üzerinde.
Organik ürünler konusunda koordinatör birlik olan Ege İhracatçı Birlikleri kayıtlarına göre, 112 kayıtlı ihracatçı mevcut. Almanya, ABD, Kanada, Hollanda, İsviçre, isveç en çok ihracat yapılan ülkeler olarak sıralanıyor.
Yeşil Küre, bu alanda faaliyet gösteren şirketlerden biri. Şirket, Samsun’daki tesislerinde organik tavuk eti, yumurtası, kırmızı et, süt, soya, çeltik ve mısır üretiyor. Fason üretim de gerçekleştiren şirket, 2020’de 80 milyon TL’ye ciroya ulaştı.
Bir süt işleme tesisi kurduklarını belirten Küre Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Aydın, “Hedefimiz üretimimizi ve perakendede kendi markamızla ürün gamımızı genişletmek” diyor.
YENİ YATIRIM
Raya Organik de geniş bir ürün yelpazesine sahip. Ürünleri arasında yumurta, bal, salça, sirke, bakliyat, un, çorbalık karışımlar, zeytin, zeytinyağı sayılabilir. 2021 yılı içerisinde organik süt ve süt ürünleri ile organik tavuk etinin de ürünleri arasına girmesi planlanıyor.
İstanbul, Afyon, Bolu ve Tekirdağ’da tesisleri olduğunu söyleyen Raya Organik Genel Müdürü Yardımcısı Yaşar Aydın, “Anlaşmalı çiftçilerimizden de ürünler alıyoruz ve kendi tesislerimizde paketliyoruz. 2021’de Afyon’daki tesislerimize ilave yatırımlar yaparak süt ve süt ürünleri üretimine de başlayaca ğız” diye anlatıyor. Aydın, 2019 yılında 16 milyon TL olan cirolarını 2020’de 21 milyon TL’ye çıkardıklarını da söylüyor.
20 ÜLKEYE İHRACAT
Armada Foods ise organik bakliyat sektöründe faaliyet gösteriyor. Bu alanda ‘Doyum’ markası ile Avrupa ve iç piyasada, ‘Mediterrean Village’ markası ile ABD pazarında faaliyet gösteriyor. Mersin’deki tesisinde üretim yapan şirket, Avrupa’da 20’den fazla firma için fason üretim de yapıyor.
Üretimlerinin yüzde 99’unu ihraç ettiklerini söyleyen Armada Foods Yönetici Ortağı Sadettin Saygın Sönmez, “Avrupa’da organik bakliyat sektöründe pazar lideriyiz. Avrupa, ABD, Güney Kore, Taiwan, İsrail gibi 20 ülkeye ihracatımız bulunuyor” diyor.
Bu yıl 23 bin tonluk ihracat planladıklarını ifade eden Sönmez, şunları anlatıyor: “Ciromuz 23,7 milyon dolara yükseldi. Mersin üçüncü OSB’de 4,5 milyon dolarlık yatırım başlattık. Pandemide artan talebi karşılamak adına hem üretim hem lojistik tarafında üretim kapasitemizi artırdık. Satışlarımız olumlu yönde artış gösterdi.”
SÜT TESİSİ
Gıda Mühendisi Muharrem Doğan tarafından kurulan Orvital’in ana ürün kategorileri ise organik tavuk eti, yumurta ve et/şarküteri ürünleri. Ayrıca makarna/bakliyat, ilikli kemik ve tavuk suyu, salça üretim de yapıyor.
Kategorilerinin neredeyse tamamında Türkiye pazarında lider olan şirket; Samsun, Çanakkale, İzmir ve Gaziantep’teki tesisilerinde toplam 5 bin tonluk üretim yapıyor.
Üretiminin yaklaşık yüzde 25’ini Katar, Kuveyt, KTTC, Suudi Arabistan’a ihraç eden Orvital, yakında süt ürünleri tesisini devreye almayı planlıyor. Öte yandan e-ticaret alanında da çalışmalarına devam ediyor.
