Levent Gökmen Demirciler lgokmen@ekonomist.com.trFranchise sektörü ciddi bir dönüşüm sürecinde. Sektöre danışmanlık hizmeti sunan Dealer'in kurucusu Yahya Pulat, "Sektör üç yıl öncesindeki konsept ve modasıyla 2021 model dijitalleşmiş, beklentisi yüksek bir kitleyle karşılaşacak.
KOBİ/GİRİŞİM Haziran 2021 tarihli sayıdan
Bu döneme hazırlanan ve zamansız işler her zamankinden daha iyi bir dönüş yaşayacak" diyor. Pandemi ile birlikte dünya hızlı bir değişim, dönüşüm sürecine girdi. Franchise sektörü de dönüşümden payını alıyor.
Yahya Pulat, franchise ve perakende sektöründe uzun yıllar profesyonel olarak çalıştıktan sonra Dealer Danışmanlık şirketini kurarak markalara danışmanlık hizmeti veren bir girişimci.
Yahya Pulat, bugüne kadar aralarında Alaçatı Muhallebicisi, Bisquitte, Komşu Kahve, Jumbokunefe, Just Chicken, Pizza Rucola, Ottoman'ın da bulunduğu birçok markayla proje bazlı işbirliği yaptı. Dealer Kurucusu Yahya Pulat ile franchise sektöründe değişen trendleri konuştuk.
Dealer’den bahseder misiniz? Ne gibi hizmetler veriyorsunuz?
Biz Dealer olarak, 1997'den beri yurtiçi ve yurtdışında onlarca markanın sahada konumlanması ve birçok başarılı organizasyonu markalar bünyesinde yürüttük. 24 yıldır perakende sektörünün Türkiye'de gelişimine şahit olduk. İki hedef gruba hizmet ediyoruz; franchise verenler ve franchise yatırımcısı olmak isteyenler.
Franchise verenler için franchise modelinin kurgulanması, pazar doğrulama işi ve doğru kiralama işlerini yapıyoruz. Yani pazarda çalışmayacak bir iş modeli varsa bunu tespit edip çalışabilir hale getiriyoruz. Ayrıca franchise yatırımı yapacak girişimciler için çalışıyoruz; bu kitlenin de doğru yatırımı yapmasını sağlıyoruz. Öncelikle onlara pazarı doğrulanmış bir marka sunuyoruz.
Bu da büyük oranda yatırım riskini izole ediyor. Diğer konu da işi nerede ne şartlarda yapacağı. Bugün kiralama görüşmelerinden doğru işletmenin oluşturulmasına kadar ki süreç en az doğru marka yatırım kararı kadar önemli. Bu iş konsantrasyon ve ciddi bir takip süreci gerektirdiğinden dolayı yönetilebilir sayıda marka ile çalışmayı tercih ediyoruz.
Bu iş modeli bizim, franchise verenin ve yatırımcıların kazanan tarafta olmasını sağlıyor. Perakende yönetimine yeni bir bakış açısıyla, alışa geldik tüm deneyimleri yeni nesil dijital verilerle yorumluyoruz. Gerçek nihai tüketicinin ihtiyaçlarını tespit ederek çalıştığımız markaların doğru yol almalarını sağlıyoruz.
Türkiye’de franchise çalışması yapan kaç firma var?Bizim tespit ettiğimiz 1000'e yakın franchise çalışması içerisinde olan firma var. Ancak bu kadar çok girişimin içerisinde başarılı olan sayısı o kadar az ki; bu oldukça düşündürücü.
Bir yanda Türk insanının girişimci ruhunun sonucunun heyecan verici durumu var, ancak diğer taraftan bakınca da yüzlerce başarısız girişim. İşin daha da vahim boyutu yatırımcıların yaşadığı hüsran. Franchise dünyasının bu durumu bizim Dealer'i kurma nedenimiz oldu.
Öncelikle bu kadar girişimin başarı oranının düşüklüğünü anlamaya çalıştık. Bu konuda Goodjob Marka Danışmanlık şirketiyle bir işbirliği yaptık ve nedenleri sorgulamaya başladık.
Temelde iki neden karşımıza çıktı. Markalaşmayla ilgili çalışmaların yetersizliğiydi. Türk girişimcisinin konuya bakışı tamamen ürün odaklı. Konsept ve müşteri odaklı düşünemiyoruz. Temel mantığın tüketici ihtiyacını çözecek modeller geliştirmek olmadığını tespit ettik.
Sürdürülebilir yapılar kurmadaki yetersizliğimiz. İşin sürdürülebilirliği ve çoklanabilirliğine çok kafa yormuyoruz. Aslında franchise sistemlerinde yapılması gereken bir bilgisayar yazılımı gibi süreçleri kodlamak. Sektördeki kötü örneklerden tecrübe almıyoruz. Hep iyi olanı taklit etme eğilimimiz var. Bu biraz da kolaycılığa kaçmak oluyor.
Normalleşme sürecinde franchise sektöründe neler oluyor?
İki yıla yaklaşan kısıtlamalar tüketici alışkanlıkları temelden değiştirerek beklenti ve davranışları başka bir boyuta taşıdı. Pandemi ile birlikte dijital bir dünyaya ışınlanan tüketici bu dünyanın kolaylıklarını ve hızını çok sevdi. Bu dönemde kapalı olan sektör 3 yıl öncesindeki konsept ve modasıyla 2021 model dijitalleşmiş, beklentisi yüksek bir kitleyle karşılaşacak.
Bu döneme hazırlanan ve zamansız işler her zamankinden daha iyi bir dönüş yaşayacak. Dersine iyi çalışmış ağırladığı kitleyi tanıyan ve isteklerine yeterli ürünle cevap veren işletmelerin kazanacağı bir döneme başlıyoruz. Dolayısıyla bu süreç yeni trendlerle hazirandan itibaren yeniden yaşanmaya başlayacak.
FRANCHİSE SEKTÖRÜNDE 6 MAKRO TREND
Dealer Perakende Hizmetleri uzmanları bu yılın geri kalan sürecinde franchise sektöründe beklenen 6 makro trendi derledi:
Daha önce franchise deneyimi yaşamamış bir kitle pazara girmeye hazırlanıyor
Pandemi zamanında kendisiyle çokça zaman geçiren özellikle beyaz yakalılar; hayallerini gerçekleştirmeye vakit bulamazken kendisini dinlemeye fırsat buldu ve hayallerini gerçekleştirmeden ölmek istemediğini anladı. Bu süreçte beklenenin aksine birçok marka franchise başvuru sayısını ikiye katladı. Bu kitle özellikle 350-700 bin TL arası yatırımlı işlere yöneldi.
Sınıf ayrımı artacak
Gelir adaletsizliğin arttığı zengin ve fakir arasındaki uçurumun büyüdüğü orta sınıf kitlenin küçüldüğü bir dönem yaşıyoruz Gini katsayısı verilerine göre 2021’de gelir eşitsizliğinin daha da artacağı öngörülüyor. Bu da en zengin ve en fakir kitle arasındaki uçurumun artacağını gösteriyor. Markaların bu gerçeği bilerek fiyatlandırma ve yeni mağaza geliştirme stratejisini gözden geçirmesi gerekecek. Yerel yönetimlerin özellikle gelir adaletsizliğini ortadan kaldıracak perakende çözümleri üretmeye başlaması zorunluluk haline gelebilir.
Otantiklik gıdanın merkezine yaklaşacak
Online ticaretin artması, yerel işletmelerin yaptıkları özel işlerle daha görünür olması, tüketiciler için yeni bir deneyim alanı yarattı, artık insanlar Kars’taki bir şarküteriye ya da herhangi bir bölgenin özel bir ürününe kolayca erişebiliyor ve bunu denemek istiyor. Ve kadınlar ticaretin vahşi dünyasına izole bir alandan güvenilir bir yöntemle giriş yapabildi.
Alışverişe ayrılan süre azalacak
Yeni alışveriş deneyimi ve pratiklik insanların tüm perakende alışveriş deneyiminde kolay olana yönelmesine neden oldu. Dolayısıyla uzun uzun alışveriş deneyimleri daha optimize edilmiş alışveriş deneyimlerine dönüşecek. Özellikle tekstil mağazacılığında bu deneyim mimarisi revizyonu daha büyük bir ihtiyaç haline gelecek. Hem mağaza yerleşimi hem de ürün teşhir, sunum ve depolama ritüelleri kökten değişim gösterecek.
Cadde mağazacılığı yükselişe geçecek
Tüketiciler birikmiş özlemlerle açık alanlardaki mağaza deneyimlerine yönelecek. AVM’lerin kapalı alanlarının psikolojik etkisi insanları AVM’lerden uzaklaştıracak. Bu dönemde mağaza kapanma sayısının oldukça yüksek olduğu caddeler daha gür bir şekilde ticaret hayatına dönecek.
Yerelin küçük kahramanları büyük zincirlerin karşısında yerini alacak
Birçok küçük il ve ilçede yer alan çok özel alışveriş deneyimleri sunan işletmeler sundukları benzersiz deneyimden dolayı; tek düze standart markalar karşısında kahramanlaşacak. Tüketicilerin özellikle yaşamak istediği alışveriş deneyimleri artık yerel kahramanlar karşılayacak.
