Zorlu Holding’te CEO’luk görevini altı ay önce üstlenen Cem Köksal, 2025’te 700 milyon dolarlık yatırım planlayan grubun stratejik adımlarına kaptanlık edecek. 31 bin çalışana sahip Türkiye’nin köklü sanayi gruplarından Zorlu’nun yatırımlarına yeni iş anlayışıyla liderlik edecek olan Cem Köksal, yapay zekayla birlikte akıllı yaşam, akıllı ulaşım, akıllı şehirler gibi geleceği şekillendiren yenilikçi işlere yatırım konusunda ciddi mesai yürütüyor.
Ekonomist’in 5 - 18 Ocak 2025 tarihli sayısından
2024’ü 5,5 milyar dolar ciroyla kapatan grubun, önümüzdeki üç yıllık süreçte yüzde 50 büyüme hedeflediğini söyleyen Cem Köksal, bu doğrultuda iş seyahatlerini hızlandırmış durumda. Şu ara Çin’e sık ziyaret gerçekleştiren Cem Köksal, bu seyahatlerin batarya konusundaki girişimlerle ilgili olduğunu söylüyor. Köksal, bataryanın en önemli parçası olan hücre merkezi konusunda Çin ile iş birliğinin gündeme gelebileceğini kaydediyor. Yılın ilk röportajını Ekonomist’e veren Cem Köksal, grubun 2025 yılı hedeflerini Ekonomist’e anlattı.
“Doğal gazdan çıkış stratejik bir adım”
“Enerji sektöründe doğal gaz dağıtım işinden yılın ilk aylarında çekilmemiz, geçen seneye göre toplam ciro ve kârımızda kısa vadede bir düşüşe yol açabilir. Ancak doğal gaz odaklı işlerden çıkışımızı; karbon ayak izimizi azaltmak ve yenilenebilir kaynaklara odaklanarak katma değeri artırma stratejimizin önemli bir parçası ve uzun vadeli sürdürülebilir kârlılığa katkı sağlayacak bir adım olarak değerlendiriyoruz. Gelecek dönemde özellikle Vestel ve Zorlu Enerji’de piyasa koşullarına bağlı olarak bir büyüme öngörüyoruz.”
Holding açısından 2024 yılı özetle nasıl geçti? Ciro, ihracat ve istihdam rakamları yıl sonunda ne oldu?
2024 yılının dünya genelinde negatif seyreden ekonomik ve politik trendlere rağmen Zorlu Grubu için genel anlamda iyi geçtiğini söyleyebilirim. Yılın başında koyduğumuz ve olumsuz senaryoları da göz önünde bulundurarak mümkün olan en gerçekçi şekilde belirlediğimiz hedeflere uygun şekilde seneyi tamamladık. Zorlu Grubu olarak 31 bini aşkın çalışanımızla, 160’tan fazla ülkeye ihracat gerçekleştiriyor, ciromuzun yarısını yurt dışı satışlarımızdan elde ediyoruz. Bu doğrultuda 2024 yılını 5,5 milyar doları aşkın bir ciroyla kapattık.
Holding olarak 2025’e hangi hedeflerle girdiniz? Bütçeler ne söylüyor?
Dünya ekonomisi ve ticareti son yıllarda hızlı bir dönüşüm sürecine girdi. Eskiden tek bir küresel pazardan bahsederken, bugün giderek daha bölünmüş bir pazar yapısına doğru ilerliyoruz. İklim krizinin etkileri, yeni rekabet anlayışları ve politik gerilimler bu değişimin temel dinamiklerini oluşturuyor. Avrupa Birliği’nin Yeşil Mutabakatı, iklim krizinin şekillendirdiği pazar değişimine iyi bir örnek. Diğer yandan, ABD’de gerçekleşen seçimlerin ardından daha da belirginleşen ve Çin’in üretim fazlasıyla tetiklenen ticaret savaşları, bu bölünmenin farklı bir cephesini oluşturuyor. ABD’nin Çin ile ekonomik ve jeopolitik ayrışmaya gitmesi, birçok sektörde dengeleri yeniden belirliyor. Bu yeni düzende, farklı coğrafya ve sektörler için özel stratejiler geliştirme gerekliliği de kaçınılmaz hale geldi. Örneğin, Kuzey Amerika pazarı artık bizim için önemli bir fırsat sunuyor. Geçmişte Çin’den gelen düşük maliyetli ürünlerle rekabet etmekte zorlandığımız bu bölgede, jeopolitik değişimlerle birlikte avantajlı bir konum yakalayabiliriz. Amerika’nın Çin’le ekonomik ayrışma çabası ve bu ülkeye uygulanan ek vergiler, özellikle bizim de faaliyet gösterdiğimiz beyaz eşya ve elektronik ürünlerde ciddi olanaklar yaratıyor.
Amerika pazarındaki stratejiniz nedir? Üretim planı var mı?
Amerika’ya giriş stratejimizde ilk aşamada OEM modeli, yani üretimi bizim gerçekleştirdiğimiz ancak müşterinin markasını taşıyan ürünlerle ilerlemeyi planlıyoruz. Bu süreçle hızlı bir büyüme sağladıktan sonra ODM modeline, yani hem tasarımı hem de üretimi üstlendiğimiz bir yapıya evrilebilir. Nihai hedefimiz ise markamızı bu pazarda daha güçlü bir şekilde konumlandırmak.
Tüm bu gelişmeler ışığında cirosal açıdan 2025 yılı büyüme hedefi nedir?
Yeni dönemde küresel değişimlere uyum sağlamak kadar, bu değişimlerin sunduğu fırsatları değerlendirmek de büyük önem taşıyor. Önümüzdeki birkaç yıla bu ana odakla bakıyoruz. Önümüzdeki yılın rakamlarına ve finansal projeksiyonlarımıza baktığımızda ise Zorlu Grubu olarak her yıl Türkiye ekonomisinin reel büyüme hedefi üzerinde, minimum yüzde 5 seviyesinde büyüme hedefimiz bulunuyor. Orta Vadeli Program’da, Türkiye ekonomisinin reel olarak 2025’te yüzde 4 ve 2026’da yüzde 4,5 büyüyeceği öngörülmüştü. Dünya ekonomisindeki değişken koşullara ve içeride uygulanan sıkı para politikasına rağmen 2025 yılında da bu hedefimizi koruyacağız. Önümüzdeki üç sene kümülatif olarak yüzde 50 büyüme hedefimiz var, bu hedef doğrultusunda ilerlemeye devam edeceğiz. Ciromuzun en az yarısı yine ihracat tarafından gelmeye devam edecek.
Grup belli iş alanlarında küçülmeye veya yeni yatırıma gidiyor. Enerji sektörü bunlardan biri oldu. 2025 yılında hangi alanlara odaklanacaksınız?
Grubumuzun mevcut faaliyet alanlarında bir küçülmeye gitmiyoruz; yalnızca enerjide, stratejik planlarımız doğrultusunda karbon salımı yaratan varlıkları portföyümüzden çıkarıyoruz. Zaten Türkiye’deki elektrik üretimimizin tamamını yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlıyoruz. Beyaz eşya, tüketici elektroniği, mobilite, enerji, tekstil, maden ve metalürji, gayrimenkul gibi farklı sektörlerde faaliyet gösteren bir grup olarak; beş ana sektörümüzde yenilikçi işlere sürdürülebilirlik ekosistemi içinde yatırım yapmaya devam edeceğiz. Bu başlıklar dışında bize katma değer sağlayacak, mevcut alanlarımızla sinerji yaratacak alanları da araştırmaya devam edecek, fırsatları en iyi şekilde değerlendireceğiz.
Grubun amiral gemisi Vestel’de ana hedef nedir?
Vestel ile elektrikli araçlar için farklı komponentleri üreterek birçok üreticinin bu konudaki ihtiyacını tedarik ediyoruz. Elektrikli araçlar için ürettiğimiz AC ve DC şarj cihazlarıyla, Türkiye’de ve dünyada bu altyapının gelişmesine katkı sağlıyoruz. Türkiye’nin önde gelen risk sermayesi şirketlerinden biri olan Vestel Ventures ile bir süre önce otomotiv ve güç elektroniği çipleri geliştiren ABD merkezli Elevation Microsystems Inc.’e ortak olduk. Bu yatırımla Vestel şirketimizle yakın gelecekte Elevation’ın üreteceği yeni çipleri mobilite ürünlerinde kullanmayı ve satışa sunmayı planlıyoruz. Vestel ile mobilite odağıyla hayata geçirdiğimiz yenilikçi işleri önümüzdeki dönemde de büyütmeye devam edeceğiz. Bu alanda üç yıl içerisinde 1 milyar dolar şirket değeri hedefini gerçekleştirmek istiyoruz.
Nikel ve şarj istasyonlarında da yatırımlarınız sürecek mi?
Odaklandığımız alanlarda grup şirketlerimizin tamamına bütüncül yaklaşma perspektifimiz doğrultusunda, Zorlu Enerji’nin “Zes” markasıyla da Türkiye’nin dört bir yanına kurduğumuz şarj istasyonlarıyla pazar lideri konumumuzu korumayı sürdürüyoruz. Bununla birlikte “Electrip” markası ile Avrupa pazarında büyümek için yatırımlarımıza devam ediyoruz. “Meta Nikel” şirketimiz ile ise elektrikli araçların bataryalarında da kullanılan nikel ve kobaltın katma değerli formlarını üreterek mobilite alanında oyun kuruculardan biri olma rolümüzü pekiştirmeyi hedefliyoruz. Tüm bunların yanı sıra Zorlu Grubu olarak kurucu ortaklarından birisi olduğumuz Türkiye’nin akıllı cihazı TOGG aracılığıyla da Türkiye’de elektrikli araç ekosisteminin dönüşümüne katkı sağlayarak öncü konumumuzu güçlendirmeyi amaçlıyoruz. Zorlu Grubu olarak en yenilikçi alanlarımızdan biri de tekstil. Özellikle teknik, akıllı ve sürdürülebilir tekstillerde sadece Türkiye’de değil, dünyada öncü şirketlerden biriyiz.
Sözünü ettiğiniz gibi TOGG’da da yer alıyorsunuz. Elektrikli araçların bataryaları konusunda nasıl yol alacaksınız?
Bataryanın en önemli parçası batarya hücresi dediğimiz merkez. Esasında işin temelinde yatan pilin kendisi. O küçük hücrelerin teknolojisi ise Çin’de var. Bu işte Çin gerçekten çok önde. Dolayısıyla Çinlilerle iş birliği gündeme gelebilir. Hücreyi Çin’den alacağız. Ama geri kalan her şeyi kendimiz burada yapmak için çalışıyoruz.
Çin’le ortak bir üretim mi olacak?
Olabilir. Bu belli pazar büyüklüğü gerektiriyor. Çin’deki firmalar müthiş büyümüş durumdalar. Bu da yine ölçek ekonomisini gerektiriyor.
2025 yılında toplamda ne kadarlık bir yatırım öngörünüz var?
Mevcut sektörlerimizde, daha fazla katma değer yaratacak yenilikçi alanlara yönelik değerlendirmelerimizi düzenli olarak sürdürüyoruz. 2025 yılında toplam 700 milyon doların üzerinde yatırım yapmayı planlıyoruz. Bu yatırımın yaklaşık yüzde 90’ı amiral gemimiz Vestel’de ve enerji alanında olacak. Büyük kısmını potansiyel büyüme alanlarındaki AR-GE çalışmalarına ayırırken, kalan yatırımları ise elektrik dağıtım gibi sektörlerdeki zorunlu yatırımlar ile Vestel’de her yıl gerçekleştirdiğimiz kalıp ve makine yatırımları oluşturacak. Önümüzdeki dönemde de hızlı büyüme potansiyeli yüksek, sürdürülebilirlik ekosistemi içinde yer alan, gelecekte değer yaratacak alanlara odaklanmayı planlıyoruz. Tüketici elektroniği, beyaz eşya, mobilite, enerji, gayrimenkul, tekstil, maden ve metalürji alanlarında, geleceği şekillendiren yenilikçi alanlarda yatırımlarımıza devam edeceğiz.
Göreve geçen yılın ortasında geldiniz. CEO’luk görevini devraldığınızda ilk adımlarınız ne oldu?
Uzun yıllardır Zorlu Grubu’nun bir parçası olmanın gururunu yaşıyorum. 1997 yılında Denizbank’ta Genel Müdür Yardımcısı olarak göreve başladığımda Zorlu Holding ile yollarımız kesişmiş oldu. 2002 yılında Vestel’e Finanstan Sorumlu Başkan olarak katıldım, ardından 2012’de Zorlu Holding Mali İşler Grubu Başkanlığı görevini üstlendim. 2024 yılı başından haziran ayına kadar CEO Yardımcısı olarak Sayın Ömer Yüngül ile birlikte çalıştım. CEO’luk görevindeki icra sorumluluğunu kademeli olarak devraldım. Haziran 2024 itibarıyla da Zorlu Holding CEO’su olarak görevime başladım. Bana kalırsa, ilk 90 gün, mevcut durumu kapsamlı bir şekilde analiz etmek için kullanılmalı. Organizasyonun finansal sağlığından operasyonel süreçlere, insan kaynaklarından çalışan memnuniyetine kadar her açıdan durum tespiti yapılmalı. Bu yaklaşım, güçlü ve geliştirilmesi gereken yönlerin net bir şekilde belirlenmesine yardımcı oluyor. Ben de mevcut durumu analiz edebilmek adına araştırmalar yapmayı önceliklendirdim. Diğer kritik bir noktanın ise kurumun iç ve dış paydaşlarıyla güçlü bir ilişki kurmak olduğunu düşünüyorum. Tüm paydaşların gözünde güven kazanmak önemli. Çeşitli vesilelerle çalışma arkadaşlarımla bir araya gelmeye çalışıyorum. İş dünyası, kültür sanat kurumları, sivil toplum kuruluşları ile tanışıp birlikte neler yapabileceğimize odaklanmaya gayret ediyorum.
Sizinle birlikte açılan yeni dönemde grubu nereye taşımayı planlıyorsunuz?
Yeni dönemde, grubumuzun temel stratejisi aynı kalacak. Ancak dünya hızla dönüşürken, dünyada birçok ekonomik, politik ve sosyal mesele çözüm beklerken; iş yapış biçimlerimizde değişiklikler olacak. 2018 yılında ortaya koyduğumuz Akıllı Hayat 2030 stratejisini oluştururken, sürdürülebilirlik ekosistemi içerisindeki çok ciddi iş fırsatlarını da görerek haritamızı Zorlu Grubu’ndaki tüm çalışma arkadaşlarımızın katkısı ve emeğiyle planladık; yatırımlarımızı da buna göre şekillendirdik. Öte yandan yapay zeka çağına girmiş durumdayız. Bu süreçte sıçrama yapabilmek için yapay zekayı yalnızca kullanan değil, onunla katma değer yaratan ürün, hizmet ve çözümler geliştiren bir yapıya sahip olmak gerekiyor. Bu ihtiyacı yıllar önce öngördük ve hazırlıklarımızı buna göre yaptık.
“Satış iddiaları doğru değil”
“Zorlu Center’da yer alan, Avrupa’nın en büyük ve donanımlı performans sanatları merkezleri arasında yer alan Zorlu Performans Sanatları Merkezi ile Türkiye’nin kültür ve sanat hayatına yön veriyoruz. Zorlu PSM’yi önümüzdeki dönemde toplumsal yatırımlarımızın merkezi olarak konumlandıracağız. Şu an Zorlu AVM ile ilgili satış iddiaları ise doğru değil.”
“Hedefim yapay zeka ve insan ahengini sağlamak”
“Akıllı evlerden akıllı şehirlere uzanan bu dönüşüm, yapay zeka ile yepyeni bir dönemin eşiğinde ve biz de bu sürece uyumlanıyoruz. Hedefim, Zorlu Grubu’nu yapay zeka ve insan kaynağını ahenk içinde çalıştırarak üstel büyüme sağlayan bir yapıya dönüştürmek. Akıllı Hayat 2030 stratejimiz kapsamında insan odaklı ekosistemler ve yenileyici iş modelleri doğrultusunda etki alanımızı ve yarattığımız değeri büyütmeye devam edeceğiz. Özetle, yapay zeka ile insanın uyum içinde çalıştığı bir organizasyon yaratmak, geleceğe yönelik en akıllıca adımlardan biri. Teknolojiyi bir tehdit olarak değil, fırsat olarak görerek hem çalışanlarımızı hem de organizasyonumuzu güçlendirmeyi hedefliyoruz.”
