Kurdaki yükseliş, döviz pozisyonu olmayan şirketler için 2021’de finansman yükü yarattı. İhracatçı ve döviz fazlası olan şirketler ise yüksek ciro ve kâr yazdı. Rusya-Ukrayna savaşı ise şirketlere hammadde maliyetlerinde artış ve ihracatta azalış olarak yansıyabilir.
Rusya ve Ukrayna ile güçlü ekonomik ilişkilere rağmen BİST'in savaştan en az olumsuz etkilenen borsalar arasında yer aldığı görülüyor. TL'de son dönemde sertleşen değer kaybına rağmen MSCI Türkiye'nin 2022 başından bu yana dolar bazında getiriyle Doğu Avrupa borsalarını yüzde 20'den fazla yendiği de belirtiliyor.
HİSSE DEĞİŞİMİ
Rusya-Ukrayna arasında ateşkes beklentisi, petrol ve emtia fiyatlarında sert düşüşlere neden oluyor. ÜNLÜ & Co Araştırma Bölümü Kıdemli Müdürü Gökhan Uskuay; BİST-100'de son bir ayda en fazla yükselen sektörün yüzde 16 ile metal ana sektörü olduğunu; onu iletişim, madencilik, petrokimyanın izlediği bilgisini veriyor.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Uskuay; ateşkes ihtimalinin son bir ayda prim yapan bu sektörlerde kâr realizasyonu yaşanmasına neden olduğuna da değiniyor.BİST-100’de son bir ayda en fazla düşen sektörler ise yüzde 27 düşüşle turizm ve yüzde 8.66 ile ulaştırma oldu. “Ateşkes beklentisi ulaştırma, turizm ve iç talebe yönelik sektörlerin toparlanmasını sağlıyor” diyen Gökhan Uskuay; son bir aylık kazanımların kâr realizasyonu ile son bir aylık düşüşlerin tepkisinin zirvede hisse değişimini beraberinde getirdiği analizi yapıyor. Gökhan Uskuay’e göre; 2.102 zirvesinin aşılması borsayı 2.200’e, zirveden kâr satışları ise borsayı 2.050 desteğine yöneltebilir.
SON ÇEYREĞİN TEMALARI
Borsada 2021 bilanço dönemi de tamamlandı. Son çeyrekte TL'de sert değer kayıpları yaşandı. 1 Ekim 2021'de 8,86 olan dolar/TL; 17 Aralık 2021'de 18,00'lere test etmesinin ardından 2021'i 13,30'dan kapattı.
TL'deki sert kayıp; yabancı döviz pozisyonuna sahip şirketlerin yüksek gelir ve marjlardan yararlanmasına izin verirken, açık döviz pozisyonu taşıyan şirketlere olumsuz yansıdı. Hızla artan enflasyon da yüksek girdi maliyetlerine neden oldu.
Finansalları etkileyen ana unsurlar böyleyken 2021 finansallarını; finans şirketlerini, holdingleri, yatırım ortaklıklarını, GYO'ları dâhil etmediğimiz bir tabloyla daha detaylı inceledik. 2021'de cirosu 200 milyon TL'nin, FVAÖK'ü ve net kârı 10 milyon TL'nin altındaki şirketleri çalışmamıza almadık.
Şirketleri bu üç kriterde yıllık değişimlerine göre sıraladık ve en iyi sonuçları elde eden 47 şirkete ulaştık. Yükselen Çelik ve Naturel Enerji, üç ras-yoda da sıralamaya girdi.
KÂR ARTIŞINDA ÖNE ÇIKANLAR
Ziraat Yatırım Araştırma Uzmanı Gaye Akson-gur Yavuz; bilanço döneminin sona erdiği 15 Mart'a kadarki süreçte BİST-TÜM'de son çeyrek finansallarını açıklayan 395 şirket olduğu bilgisini veriyor.
Aksongur Yavuz; bu şirketlerin son çeyrek toplam ana ortaklık net dönem kârının 2020 son çeyreğe göre yüzde 153 artarak 112 milyar 715 milyon TL olduğunu belirtiyor.
Son çeyrekte yıllık olarak sektörel bazda en yüksek kâr artışını sırasıyla GYO'ların, büyük bankaların ve holdinglerin kaydettiğini aktaran Gaye Aksongur Yavuz; girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ve otomotivde de son çeyrek özelinde yüksek kâr artışı gözlendiğini kaydediyor.
Aksongur Yavuz; "Gıda, dayanıklı tüketim, kimyasal maddeler, telekom teknolojisi ve enerji şirketleri grup olarak toplam kâr artışına negatif etki etti" diyor.
KUR VE EMTİA ARTIŞLARI
Ahlatcı Yatırım Araştırma Uzmanı Uğurcan Kaya; 2021'de şirketlerin net kârlarını ve TL cinsinden satış gelirlerini artırdıklarını, bu artışta kurlardaki yüksek seyrin ve dövizdeki artışa bağlı olarak özellikle son çeyrekteki yüksek enflasyonun etkili olduğunu söylüyor.
Bu süreçte ihracat yapan ve net döviz pozisyonu olan şirketlerin pozitif, net döviz açığı olan şirketlerin negatif ayrıştığını aktaran Kaya; kurun sert yükselişiyle şirketlerin dolar cinsinden öz kaynaklarının azaldığını da gözlemliyor.
2021'de emtia fiyatları da arttı. Uğurcan Kaya; 2021'in demir-çelik sektörü için çok iyi geçtiğinin, Erdemir ve Kardemir'in hisse fiyatıyla da iyi ayrıştığının altını çiziyor. Kaya; "GYO'lar enflasyonun arttığı bu süreçte gayrimenkul değerleme farklarından önemli kârlar yazdı.
Beyaz eşya sektöründe ise kârlılık, maliyetlerdeki artışın ürün fiyatlarına yansıtılamamasından kaynaklı olarak beklentinin altında kaldı" diyor.
ALIM ZAMANI MI?
2022 ilk çeyreğe ilişkin öngörülere de bakalım. Tera Yatırım Başekonomisti Enver Erkan; Rusya pazarındaki kısıtlamaları fırsata çevirebilecek, emtia artışlarını stok miktarıyla dengeleyip fiyatlarına yansıtabilecek şirketlerin ilk çeyrekte öne çıkacağı görüşünde.
Burada pazar çeşitlendirmesinin önemli olduğunu kaydeden Erkan; "Rusya ve Ukrayna pazarında etkin olan şirketler, savaşın uzaması ve belirsizliklerin artması durumunda negatif etkilenebilir" diyor.
Yüksek talep, stoklarının dolu olması ve sıcak haddelenmiş rulo sac (HRC) fiyatlarındaki artışla demir-çelik sektörünü beğenen Enver Erkan; yüksek enflasyonla gıda fiyatlarındaki artışları müşteriye yansıtabilecek perakende şirketlerinin de ilk çeyrekte iyi sonuçlar açıklayabileceğini öngörüyor.
Enver Erkan; sanayi hisselerinde mart ayı başından bu yana yabancı fon alımlarının dikkat çekici olduğuna da değiniyor. Özellikle demir-çelik sektörünün buna öncülük ettiği bilgisini paylayan Erkan; "Bu giriş yapan fonların
mevcut koşullar altında piyasadan çıkmasını beklemiyoruz. Geri çekilmelerde sanayi hisseleri alım yönlü takip edilebilir" diye de ekliyor.
ALİ KERİM AKKOYUNLU / GEDİK YATIRIM ARAŞTIRMA DİREKTÖRÜ “SAVAŞIN ASIL ETKİLERİ İKİNCİ ÇEYREK BİLANÇOLARINDA GÖRÜLECEK”
HANGİ SEKTÖRLER?
2021 yılı bilançolarında öne çıkan faktörleri; artan enflasyon beklentileri sonucunda tüketicinin fiyat artışları gerçekleşmeden önce artırdığı satın almalarla yükselen yurtiçi satışlar, kur etkisi nedeniyle artan marjlar ve gelirler olarak sıralayabiliriz.
Ayrıca artan fiyatlar ve geçmiş dönemlerde alınmamış ucuz hammaddelerden dolayı da marjlarda yükseliş yaşandığını gözlemledik. Bilançolarda döviz açık pozisyonu olmayan şirketlerin hemen hemen tümü başarılı sonuçlar açıkladı. T. Şişecam, Arçelik ve Vestel ile demir-çelik sektörü (Kardemir ve Erdemir) ve gıda perakende şirketlerinin öne çıktığını söylemek mümkün.
İLK ÇEYREK BEKLENTİLERİ
2022 ilk çeyrekte banka dışı tarafta, 2021 son çeyreğe benzer faktörlerin etkili olmasını ve benzer sektörlerin öne çıkmasını bekliyoruz. 2021 son çeyreğe göre hammadde kaynaklı maliyetlerin, marjlarda bir miktar düzeltmeye yol açması da beklenebilir.
Rusya-Ukrayna savaşının şirketler özelindeki etkileri ise artan hammadde maliyetleri, ihracat kaleminde ivme azalışı olacak. Ancak biz savaşın asıl etkilerin 2022 ikinci çeyrek bilançolarında görülmeye başlamasını bekliyoruz.
