GYO'lar, gıda-perakende ve havayolu şirketleri ile holdingler, son çeyrekte yüksek kâr elde etti. İhracatçı şirketler de ön plandaydı. Uzmanlara göre; 2023'te gıda, otomotiv, gayrimenkul ve ulaştirma öne çıkabilir, globaldeki olası resesyonda ihracatçı şirketler bir miktar güç kaybedebilir.
02-15 Nisan 2023 tarihli sayıdan
Borsa İstanbul'da (BİST), 2022 son çeyrek bilanço sezonu sona erdi. Piyasadaki genel beklenti; finans dışı borsa şirketlerinin güçlü net kâr, FVAÖK ve gelir büyümesine imza atacağı yönündeydi.
Bu iyileşmede azalan finansman giderlerinin, daha düşük efektif vergi oranının ve tek seferlik gelirlerin etkili olacağı öngörülmüştü.
Biz de finans dışı şirketlerin bilançolarını inceleyebilmek adına özel bir tablo hazırladık. Finans şirketlerini, holdingleri, yatırım ortaklıklarını, GYO'ları dâhil etmediğimiz bu tabloya 2022'de 1 milyar TL net satış, 100 milyon TL FVAÖK ve 100 milyon TL net kârın altında kalan şirketleri de dahil etmedik.
Şirketleri bu üç kriterde yıllık değişimlerine göre sıralayarak en iyi sonuçları elde eden 33 şirkete ulaştık. Duran Doğan Basım, Odaş Elektrik, Naturelgaz, Ayen Enerji, Söke Değirmencilik, Yünsa, Boğaziçi Beton, Tüpraş, Tümosan, Alfa Solar Enerji ve Çan2 Termik üç rasyoda da sıralamaya girdi.
"BİLANÇOLAR FİYATLANAMADI"
Dinamik Yatırım Başekonomisti Enver Erkan; 2022 son çeyrek bilançolarında en çok dikkat çeken noktanın bilançoların fiyatlanmaması olduğunu söylüyor. Erkan; "Başta gayrimenkul sektörü ve bu sektöre bağlı şirketler gayrimenkullerde artan fiyatları bilançolarına yansıtsalar bile bu durumun fiyatlanması henüz gerçekleşmedi" diyor.
Enver Erkan; finansal sonuçların fiyatlamalarda etkisini gösterememesinde deprem, yaklaşan seçimler, global piyasalardaki yoğun veri akışı ve Londra'daki gecelik swap faizlerindeki artışların etkili olduğunu kaydediyor.
Erkan; bilançolarda gıda, gayrimenkul ve havayolları şirketlerinin beklentiyi aştığını, demir-çelik, madencilik ve bazı kimya şirketlerinde ise sonuçların beklentilerin altında kaldığını aktarıyor.
KÂR ARTIŞI NEREDEN GELDİ?
Ziraat Yatırım Araştırma Uzmanı Gaye Aksongur Yavuz; bilanço döneminin sona erdiği 15 Mart'a kadarki süreçte BİST-TÜM'de son çeyrek finansallarını açıklayan 459 şirket olduğunu söylüyor.
Aksongur Yavuz; bu 459 şirketin 2022 son çeyrek toplam ana ortaklık net kârının 2021 son çeyreğe göre yüzde 260,4 artarak 432 milyar 595 milyon TL'ye ulaştığını kaydediyor.
BİST-TÜM'de son çeyrekte sektörel bazda en yüksek yıllık kâr artışını sırasıyla büyük bankaların, GYO'ların ve holdinglerin kaydettiği bilgisini veren Gaye Aksongur Yavuz; petrokimyanın da özellikle Tüpraş ile en yüksek kâr artışı gözlenen sektörler arasında yer aldığını aktarıyor.
Gaye Aksongur Yavuz; analizine şöyle devam ediyor: "GYO'lardaki kâr artışının arkasında, yıl sonunda yapılan değerlemelere istinaden kaydedilen yüksek gerçeğe uygun değer farkları gelirleri yer aldı.
Şirket bazında son çeyrekte kâr artışına yıllık bazda en yüksek katkıyı Koç Holding sağladı. Onu İş Bankası ve Akbank takip etti. Sabancı, Enka ve Alarko Holding toplam kâr artışına sırasıyla 9,5, 3,5 ve
2,6 puan katkı sağlayarak BİST-TÜM'deki kâr artışını olumlu destekledi. Petrokimyada Tüpraş ve Aygaz kâr artışına sırasıyla 13,5 ve 1,5 puan destek verdi."
HANGİLERİ NEGATİF AYRIŞTI?
Üçüncü çeyrekte BİST-TÜM'deki kâr artışını olumsuz etkileyen sektörler; demir-çelik ve madencilik oldu. Ziraat Yatırım'ın analizine göre; negatif etkide ilk sırada demir-çelik var.
Erdemir'in son çeyrekte net kârı yüzde 32,8 düşerken Kardemir ve İskenderun Demir Çelik zarar açıkladı. Madencilik kategorisinde Koza Altın ve Park Elektrik Madencilik'in yıllık kârlarında gerilemeler kaydedildi.
Ziraat Yatırım'ın analizi; dayanıklı tüketim sektöründeki Vestel Elektronik ile Vestel Beyaz Eşya'nın da son çeyrekte zarar açıklayarak olumsuz ayrışan şirketler arasında yer aldığını ortaya koyuyor.
Petrokimyada Turcas zarar açıklarken, Petkim'de yıllık kârda azalış gözlendi. Genel olarak pozitif performans sergileyen enerji şirketleri arasında Doğu Aras Enerji, Aksa Enerji ve Margün Enerji'nin kârlarının ise geçen yıla göre azaldığı belirtiliyor. GYO'lar arasında da Akfen GYO ve Peker GYO'nun sonuçlarıyla negatif ayrıştığı bilgisi veriliyor.
2023 BEKLENTİLERİNDE ÖNE ÇIKANLAR
Peki, 2023'e ilişkin bilanço beklentileri nasıl şekilleniyor? Ak Yatırım Strateji Müdürü Hakan Aygün; şirketler açısından hedef paylaşmanın zor olduğu bir dönemden geçildiğine dikkat çekiyor.
Aygün; "Model güncellemelerimiz; Erdemir, Tüpraş ve THY hariç banka dışı şirketler tarafında, 2023'te ciro artışının yüzde 60 ile ortalama enflasyonun üzerinde geleceğini gösteriyor" diyor.
2023'te FVAÖK ve net kâr artışının, 2022'de çoğunlukla duran varlıkların ÜFE'ye göre yeniden değerlemesinin getirdiği ertelenmiş vergi gelirine göre düzeltildiğinde, yüzde 50 ile enflasyon ortalamasına yakın olacağını öngören Hakan Aygün; bankaların net kârının ise yıllık bazda ortalama yüzde 21 gerilemesini bekliyor.
Dinamik Yatırım'dan Enver Erkan; globaldeki olası resesyon senaryoları gerçekleşirse ihracat odaklı şirketlerde bir miktar güç kaybı yaşanabileceğini öngörse de bunun enerji fiyatlarındaki gerilemeyle telafi edileceği görüşünde.
Yurtiçindeki teşviklerin de etkisiyle 2023'te gayrimenkul sektöründe hareketlilik yaşanabileceğini düşünen Erkan; "Gıda fiyatlarındaki global artışın etkisiyle gıda, yeşil dönüşümün etkisiyle otomotiv sektörlerinin öne çıkmasını, enerjide düşen enerji fiyatlarının etkisiyle kâr marjlarının baskı görmesini bekliyoruz" diyor.
İNFO YATIRIM STRATEJİSTİ ÇAĞLAR TOROS "İHRACATI YÜKSEK, SATIŞLARI DÖVİZE ENDEKSLİ ŞİRKETLER ÖNE ÇIKTI"
ENFLASYON ETKİSİ: 2022'nin sadece son çeyreğinde değil, tamamında finansallarda enflasyon etkisini gördük. FED ve ECB'nin sıkı para politikalarına devam etmesi sonrasında yukarı kur hareketleriyle ihracatı yüksek, satışları dövize endeksli, kurdaki yükselişi satışlarına yansıtabilen şirketler son çeyrekte de ön plandaydı.
Yükselen enflasyon ve yeniden değerleme oranlarıyla son çeyrekte değerleme farkları kaynaklı olarak GYO'larda güçlü finansallar gelirken, talebin öne çekilmesi de finansalları destekledi.
Yüksek gıda enflasyonunu satışlarına yansıtabilmeleri, maliyet yönlü baskının kısmi de olsa azalması ve artan ilgiyle gıda-perakende son çeyrekte de fark yarattı. Otomotiv ise talebin öne çekilmesi ve iç piyasadaki yüksek kârlılıklarla öne çıktı.
HANGİ SEKTÖRLER? Yurtiçi ve yurtdışındaki para ve maliye politikaları ile enflasyon ve kur temaları ilk çeyrek finansallarını da etkileyecek. 2022'de tarifelerin enflasyon karşısında yetersiz kalması, telekom sektörünü baskılamıştı.
Genellikle bir yıllık taahhütler halinde yapılan tarifelere yıl sonuna doğru enflasyonların yansıtılması ve tarifelerin buna göre belirlenmesi sonrasında ilk çeyrek bilançolarında telekom öne çıkabilir.
Avrupa'da resesyon endişelerinin geride kalması ve Euro/dolar paritesindeki yukarı yönlü seyir dayanıklı tüketim sektörünü destekleyebilir. Ulaştırma sektörü de 2023'te ön planda olacak gibi görünüyor.
