Cumhuriyet, kadınların iş dünyasına katılımı konusunda devrim yarattı. Bugün Türkiye'de kadın girişimcilerin kurduğu yaklaşık 150 bin işletme bulunuyor. KAGİDER Başkanı Esra Bezircioğlu, "2'nci yüzyılda daha çok kadının sesini dünyaya duyurabilmeliyiz" diyor.
29 Ekim -11 Kasım 2023 tarihli sayıdan
1913 yılında kadınlara hizmet veren bir terzihane işletmesi kuran a Behire Hanım'dan Cumhuriyetin 100'üncü yılına uzanan Türkiye'nin kadın girişimcilik hikayesi, bugün hala istenilen noktaya ulaşamasa da devrim niteliğinde bir H değişime yol açtı. Yaklaşık 150 bin kadın » A işletmenin var olduğu Türkiye'de kadın girişimciler tüm işverenler arasında yüzde 11,5'lik bir orana sahip. Dünya genelinde kadın girişimci oranı ise yüzde 34 seviyesinde.
Tam 21 yıl önce, 37 girişimci kadın tarafından kurulan Türkiye Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER), kurulduğu günden bu yana da kadın girişimciliğinin yaygınlaşması için çalışıyor. Aynı zamanda, kadın girişimcilerin karşılaştıkları sorunların kadınların tüm alanlarda karşılaştıkları eşitsizlik ve adaletsizliklerin bir sonucu olduğunun bilinciyle toplumda kadının güçlendirilmesi için de çaba gösteriyor.
Eğitimde, istihdamda, siyasi, ekonomik ve kültürel alanlarda kadınlara fırsat eşitliği sağlanması gerektiğine dikkat çeken KAGİDER Başkanı Esra Bezircioğlu, "Bizim hedefimiz kadın girişimci sayısını artırmak ve Cumhuriyetin 2'nci yüzyılında daha çok kadının gücünü, sesini dünyaya duyurabilmek" diyor. Bezircioğlu ile Türkiye'de kadın girişimciliğin geldiği noktayı ve ikinci yüzyıl perspektifini konuştuk.
5 Aralık 1934'te Kadınlara Seçme ve Seçilme Hakkı verilmesinin üzerinden 89 . yıl geçti. Buradan yola çıkarak bize Cumhuriyetin kuruluşundan bu yana kadın girişimciliğinin 100 yıllık tarihini kısaca özetleyebilir misiniz?
Türkiye'de kadın girişimciliğinin öncüsü Behire Hakkı Hanım. Daha Cumhuriyet ilan edilmeden önce, 1913 yılında kadınlara hizmet veren birterzihane işletmesi kurmuş.
Behire Hanım, gelen siparişleri dikmenin yanı sıra bu işi öğrenmek isteyen kadınlara eğitim de vermiş. Yaklaşık 10 yıl içerisinde bin 400 kadına terzilik öğretmiş, verdiği sertifikalar ile birçok kadının kendi işlerini kurmalarına vesile olmuş.
Bu bize Türk kadınının ne kadar cesaretli, gözü pek, çalışkan, lider ruhlu olduğunu gösteriyor. 1923 yılında Cumhuriyetin ilan edilmesi ve kadınlara tanınan haklarla birlikte, kadınlar iş dünyasında var olmaya başlamış. 1950'li yıllardan itibaren tarım, tekstil ve perakende gibi sektörlerde faaliyet gösteren kadın girişimciler var olmaya başlamış.
1980'li yıllardan itibaren kadınların işgücüne katılımı konusunda yapılan çalışmaların yoğunluk kazanmasıyla kadın girişimciliğinde de bir artış olmuş. Kadın girişimciliğinin Türkiye gündeminde öne çıkması 2000'li yıllardan itibaren başlıyor. KAGİDER gibi kadın girişimcileri desteklemek için kurulan dernek ve kuruluşların kurulmasıyla kadın girişimcilerin sayısında ve faaliyet alanlarında önemli bir artış olduğunu söyleyebiliriz.
Şu an Türkiye'de kaç kadın girişimci bulunuyor? Bunu AB ve ABD ile kıyaslar mısınız?
Türkiye'de yaklaşık 150 bin kadın işveren var diyebiliriz. Tüm işverenler arasında yüzde 11,5'lik bir orana sahip. Dünya genelinde kadın girişimci oranı ise yüzde 34 seviyesinde, biz bu oranın oldukça gerisindeyiz. AB ülkeleri ve ABD, kadın girişimciliğini teşvik eden daha gelişmiş ekosistemlere sahip.
Bu ülkelerde, kadın girişimcilere yönelik destek programları, finansal kaynaklar ve eğitim imkanları daha yaygın ve etkili bir şekilde sunuluyor. Ayrıca toplumsal cinsiyet eşitliği konusundaki farkındalık daha yüksek olduğu için kadın girişimciler daha fazla destek görüyor.
“ANADOLU’YA DAHA FAZLA DOKUNACAĞIZ”
“Gelecek 20 yıl için gündemimizde çok önemli bir başlık daha var: Sürdürülebilirlik ve yeşil dönüşüm. Kadının üreterek, varlığını özgürce ortaya koyarak tüm karar süreçlerinde etkin rol aldığı bir dünya hayal ediyoruz ve bu dünyayı yaratmaya odaklandık. Önümüzdeki dönemde Anadolu'ya daha fazla dokunabilmeyi amaçlıyoruz.
Anadolu illerinde yaşayan gençlerin ve kadın girişimcilerin geleceğe dair beklentilerini dinleyerek onlarla daha yakın temaslarda bulunacağız. ABD ve Avrupa'da güçlü iş birliklerimiz var. AB'de daha aktif olacak, doğru partnerlerle Afrika pazarlarında da KAGİDER'i güçlendireceğiz.”
En çok hangi sektörler öne çıkıyor?
KAGİDER olarak gerçekleştirdiğimiz 'Türkiye Kadın Girişimcilik Endeksi' çalışması sonuçlarına göre önde gelen sektörlerin yüzde 24 ile toptan ve perakende ticaret, yüzde 20 ile imalat olduğu görülüyor. Kadın girişimciler ağırlıklı olarak; bilgi ve iletişim, bilimsel ve teknik faaliyetler, idari ve destek hizmetleri, danışmanlık, koçluk, eğitim, turizm gibi hizmet sektörünün alt kollarını tercih ediyor.
Cumhuriyetin kadın girişimcilere nasıl katkıları ve kazanımları oldu?
100'üncü yaşını dolduran Türkiye Cumhuri-yeti'nin girişimci olsun olmasın tüm kadınlara çok büyük ve önemli katkıları, kazanımları oldu.
Ulu Önderimiz Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün kurduğu Cumhuriyet sayesinde biz kadınlar bugün erkeklerle eşit haklara sahip olarak özgürce yaşayabiliyor, eğitim görüyor, çalışıyor, kendi işimizi kurabiliyoruz.
Atatürk'ün kadınların gücüne, potansiyeline ve yapabileceklerine olan inancı tamdı. Bu inanç ve güvenle kadınların üzerindeki zincirleri kırdı ve yolumuzu açtı. Atatürk'e her zaman minnettarız, saygı ve özlemle anıyoruz.
Kadın girişimciliği için 2'nci yüzyıl hedefleriniz neler?
Eğitimde, istihdamda, siyasi, ekonomik ve kültürel alanlarda kadınlara fırsat eşitliği sağlanmalı. Bizim hedefimiz kadın girişimci sayısını artırmak. 21 yıldır bunun için çalışıyoruz. Nüfusun yarısını oluşturan kadınların girişimcilik ekosistemindeki oranının en az kadın nüfusunun yarısına ulaşmasını hedefliyoruz.
Kadın ve erkeğin hayatın her alanında eşit temsil edildiği, eşit fırsatlara sahip olduğu, mecliste, yönetim kurullarında, yerel yönetimlerde, iş hayatındaki yönetici pozisyonlarında, girişimcilik ekosis-teminde kadınların eşit oranda yer aldığı ve kadınların yaşam hakkının garantiye alındığı bir Türkiye hayal ediyoruz. Hedefimiz Cumhuriyetin 2'nci yüzyılında daha çok kadının gücünü, sesini dünyaya duyurabilmek.
“BAŞARILI ROL MODELLERİ GÜÇ VERİYOR”
“Garanti BBVA ve Ekonomist Dergisi’yle bu yıl 17’ncisini gerçekleştireceğimiz Türkiye’nin Kadın Girişimcisi Yarışması’nın bizdeki yeri çok büyük. Girişimci olmak isteyen bir kadın bugün daha yola bile çıkamadan pek çok sorunla karşılaşıyor.
Ancak tüm zorluklara rağmen bir kadının girişimcilik yolculuğunda başarıya ulaşacağına inanmak gerekiyor. Bu noktada rol modellerin hikayeleri işin başında olanları güçlendiriyor. Yarışma en çok da işin başında olan girişimcilere başarılı rol modelleri tanıttığı için çok anlamlı ve önemli. Bir yandan kadın girişimci ekosistemini genişletirken bir yandan da onlardan örnek alan yeni kadın girişimcilerin yolunu açıyor, onları cesaretlendiriyor.”
