Staj süreleri ve çıraklık sigortası emekliliği etkiler mi?

25 Mart 2021

Ey Türkiye Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku Hizmetleri Direktörü Dr. Hakkı Demirci

Emekli olmak için staj sigortası başlangıç sayılır mı? Staj sigortası doğum sigortasında dikkate alınıyor mu? Staj yapan öğrencilerin sigortaları nasıl yapılır? Ey Türkiye Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku Hizmetleri Direktörü Dr. Hakkı Demirci, staj sigortası ve emeklilik ile ilgili merak edilenleri yazdı.

Staj ve çıraklıkta geçen sürelerin emeklilik prim gün sayılarının hesabında ve sigortalılık sürelerinin başlangıcında kabul edilip edilmeme konusu uzun zamandan beri tartışılmaktadır. 1999 yılında yapılan emeklilik reformu ile ilk sigortalı olunan tarihin erken emeklilikte öne çıkması staj sigortası başlangıcını daha da önemli hale getirmiş bulunmaktadır. Bu kapsamda olan kişilere borçlanma imkanı sağlanması halinde staj süreleri emeklilikte değerlendirilebilecektir. Ancak mevcut durumda böyle bir çalışma bulunmamaktadır. İşletmelerde staj gören öğrencilerin sosyal güvenlik şemsiyesi altına alınmalarındaki esas amaç ise, bu çalışmalar esnasında oluşabilecek kaza ve hastalık durumlarına karşı kendilerine koruma sağlanmasıdır.

3308 sayılı kanuna tabi çırak ve mesleki eğitim görenlerin sigortalılığı

3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler hakkında yalnızca iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortası hükümleri uygulanır. Bunlar hizmet akdi kapsamında sigortalı sayılırlar. Bu kişiler için aylık prime esas kazanç olarak brüt asgari ücretin yarısı esas alınır ve prime esas kazancın % 6’sı oranında prim ödenir. Bu oranın % 1’i kısa vadeli sigorta kolları, % 5’i genel sağlık sigortası primidir. Buna göre, bu kapsamda yer alan çırak ve öğrencilerin prime esas kazançları; 1/1/2021 ila 31/12/2021 tarihleri arasında; Günlük kazanç tutarı : 59,63 TL Aylık kazanç tutarı : 1.788,90 TL’dir. Bunlara ait SGK bildirim işlemleri Milli Eğitim Bakanlığı veya bu öğrencilerin eğitim gördükleri okullar veya kurumlarca yapılır.

Staja tabi öğrenciler-bursiyerler ve kısmi zamanlı çalışan üniversite öğrencilerinin sigortalılığı

Meslekî ve teknik ortaöğretim ile yükseköğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler, mesleki ve teknik ortaöğretim sırasında tamamlayıcı eğitim ya da alan eğitimi gören öğrenciler, kamu kurum ve kuruluşları tarafından desteklenen projelerde görevli bursiyerler ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 46'ncı maddesine tabi olarak kısmi zamanlı çalıştırılan öğrencilerden aylık prime esas kazanç tutarı asgari ücretten fazla olmayanlar hakkında ise iş kazası ve meslek hastalığı sigortası uygulanır. Bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamında anne-baba-eş üzerinden sağlık yardımlarından yararlanma hakkı olmayanlar hakkında ayrıca genel sağlık sigortası uygulanır. Aylık prime esas kazanç olarak brüt asgari ücret (prime esas kazanç alt sınırı) esas alınır ve prime esas kazancın % 6’sı oranında prim ödenir. Bu oranın % 1’i kısa vadeli sigorta kolları, % 5’i genel sağlık sigortası primidir.

Staj sigortasının emekliliğe etkisi?

Sosyal güvenlik sistemine sigortalı olarak yapılan bildirimlerin emeklilik için sayılabilmesi için uzun vadeli sigorta olarak adlandırılan malullük-yağlılık-ölüm sigorta koluna prim ödenmesi gerekmektedir. Yukarıda da açıklandığı üzere staj süresince öğrencilerden sadece iş kazası-meslek hastalığı-hastalık primi alınmakta, emeklilik primi ise alınmamaktadır. Bu nedenle stajda geçen süreler hem sigortalı prim gün sayısında hem de sigortalılık süresinin başlangıcında geçerli olmamaktadır.

Staj sigortası doğum sigortasında dikkate alınıyor mu?

Ortaöğretim ve yükseköğretim dönemlerinde yapılan stajlarda emekliliğe esas olan uzun vadeli primler ödenmediği, sadece kısa vadeli sigorta primi ödendiği için sigorta başlangıcı olarak kabul edilmemektedir. Ancak doğum borçlanmalarında başlangıç olarak kabul edilmektedir. Yani staj sigortasından sonra doğum yapmış olan kadınlar, tescil şartını yerine getirmiş kabul edilmektedirler.