Ekonomi yönetiminin sıkı para politikasının devam etmesi, TL’nin döviz karşısında değer kazanma trendi, global piyasalarda koruma duvarları, jeopolitik riskler, patronların varlıkları üzerinde etki etmeye devam etti. Borsada düşük performans ve varlık alım satımlarındaki değerlemeler de servetler üzerinde etkisini göstermeyi sürdürdü. Hazine garantili kamu ihaleleri de liste üzerinde etkili olan bir diğer faktör. Tüm bunlar eşliğinde listeye bu yıl giren isimler ise Yıldırım Holding’te işleri ayıran Ali Rıza Yıldırım ve Yüksel Yıldırım, Kazım Türker, Pasifik Grubu’nun sahibi Erdoğan Ailesi, Mehmet Okay, Serdar Bilgili ve Mehmet Kutman oldu.
TALİP YILMAZ tyilmaz@ekonomist.com.tr
SİBEL ATİK satik@ekonomist.com.tr
Ekonomist’in 28 Eylül - 11 Ekim 2025 tarihli sayısından
Dünya yeni bir ekonomik düzene evriliyor. Dünya ülke sınırlarının değiştirilmesi, jeopolitik gerilimler, iklim krizi ve savaşlarla yaşanan politik açmazlar ekonomik dar boğazı tetiklerken, bizlere yeni bir sistemi de dayatıyor. Son 50 yılın serbest ticaret ve sermaye hareketlerinin öncelendiği neoliberal çerçevesi, bugün daha korumacı, stratejik otonomiye dayalı bir yapıya doğru evriliyor. Belirsizliklerin bu kadar ağır olduğu bir süreçte küresel sermaye açısından kartlar yeniden karılıyor ve servet sahipleri de varlıklarını koruma mücadelesinde zor bir yılı geride bırakıyor.
22 YILLIK ARAŞTIRMA
Ekonomist olarak bu yıl 22’ncisini gerçekleştirdiğimiz “En Zengin 100” araştırması, küreselde yaşanan bu belirsizliklerle birlikte Türkiye’nin kendi ekonomik açmazlarından da hayli etkilendi. Enflasyonda beklenen düşüşün beklenenden yavaş olması, politik gerilimler nedeniyle faizlerde beklenen düşüş trendine geç girilmesi, kontrollü kur yaklaşımı, özellikle sanayi ve ihracatta maliyet baskısı ve rekabetçilik konularında yaşanan zorluklar, Türk sermayedarların servetlerini de eritti. Dövize endeksli kamu ihalesi almaya devam büyük şirketler büyüme yolculuklarını devam ettirirken, sanayi ve ihracat odaklı şirketler ise dolar bazlı büyümede gerileme yaşadılar.
YENİ GELEN İSİMLER
Sonuçta listenin ilk sıralarında Koç ailesi, Ali Sabancı ve kardeşlerinin oluşturduğu Şevket Sabancı’nın ailesi ile Erol Sabancı ailesi ilk sıralardaki yerlerini korudular. Bu yıl listeye yedi yeni isim girdi. Yıldırım Holding’in sahibi olan Ali Rıza ve Yüksel Yıldırım kardeşler listemizde Yıldırım ailesi olarak yer alıyordu. Bugün gelinen noktada kardeşler işlerini ayırdılar ve artık ARY Holding ve Corex Holding çatısı altında ayrı ayrı listemizde yer alıyorlar. 2010’lu yıllarda listemizde yer alan Kazım Türker de listeye yeniden giriş yaptı. Pasifik Grubu’nun sahibi Fatih Erdoğan’ın başkanlığındaki Erdoğan ailesi, Ant Yapı’nın sahibi Mehmet Okay, Bilgili Holding’in sahibi Serdar Bilgili ve Global Yatırım Holding’in sahibi Mehmet Kutman da listeye bu yıl giren isimler oldu. Buraya bir not düşelim, liste dışı kalan isimlerin servetlerinin eridiği anlaşılmasın. Yeni giren isimler, yaptıkları işlerle daha ön plana çıktılar.
BORSA DEĞERLEMELERİ
Yaptığımız çalışmada borsa önemli bir veri kaynağı. Geçen yıl bu çalışmayı yaptığımızda borsanın toplam değeri yaklaşık 380 milyar dolardı. Bu yıl ise halka arzlara rağmen piyasa neredeyse yerinde saydı ve 384 milyar dolar büyüklüğe ulaşabildi. Yine dolar kuru geçen yıl araştırmayı yaptığımızda 34,05 TL iken, bu yıl 41,29 seviyesine çıktı.
Borsadaki değerlemelerin önemli olmasının nedeni, listemizde yer alan kişi ve ailelerin bazılarının şirketlerinin borsada işlem görüyor olmasından kaynaklanıyor. Borsa İstanbul’daki değerlemeler; Koç, Sabancı, Tara, Şahenk, Doğan, Eczacıbaşı, Yazıcı, Özilhan, Erdemoğlu, Torun, Dinçkök, Topbaş, Alaton, Garih gibi ailelerin servetleri hakkında iyi bir veri kaynağı.
Borsa değerlemelerinde şirketlerin toplam değerlerine değil, ailelerin şirketlerdeki paylarına bakıyoruz. Borsada yaşanan durağanlık özellikle iç piyasa ağırlıklı iş yapan şirket değerlemelerini küçük de olsa olumsuz etkilemiş gözüküyor.
HAKLA ARZLARLA KAYNAK YARATTILAR
Bu zorlu süreçte büyük işletmelere sahip olan grupların halka arz ile yeni kaynak arayışını hızlandırdıkları da görülüyor. Limak Şirketler Grubu bunlardan biri. Limak Yönetim Kurulu Başkanı Ebru Özdemir’in ifadesine göre grubun varlıklarının toplamı 8 milyar dolarlık bir büyüklüğü aştı. Holding, 48 yıllık geçmişinde olmayan bir adım atarak Doğu Anadolu Çimento’yu halka arz etti ve gelen kaynağı kasasına koydu. Yap-İşlet-Devret modeliyle hayata geçireceği ve bir yıl önce yapım sözleşmesi imzalanan Antalya-Alanya Otoyolu’nun temel atma törenini ise geçtiğimiz temmuz ayında yaptı. Kamu ihalelerini almaya devam eden grup yurt dışında da Suudi Arabistan, Kuveyt, Katar, Suudi Arabistan ve İspanya’da projeleri yürütüyor.
Bu dönemde halka arz rüzgarına kapılan bir diğer grup ise Akfen oldu. Akfen Holding, 2024-2025 yılı için planladığı 910 milyon dolarlık yatırım hedefinin çoğunu hayata geçirdi. Şimdilerde Terminal Kadıköy projesiyle dikkatleri üzerine çeken holding, kaynak oluşturmak üzere geçen yıl başladığı halka arz sürecine devam etme kararı aldı. GYO, enerji ve inşaatı halka arz eden Akfen Holding, ulaştırma ve maden gibi şirketlerinde de halka arz planlıyor. Tekstil sektörünün lider isimlerinden olan Sanko Holding de çimento şirketinde halka arz adımı atarak kendine kaynak yarattı.
Son yıllarda portföy yönetim şirketi mantığı ile yönetilen ve gayrimenkulün yanı sıra enerji, turizm ve tarım alanında girişimlerini hızlandıran Ağaoğlu Grubu, yurt dışında büyümek üzere çalışmalar yürütüyor. Bir yandan da yeni kaynak yolunda halka arzları gündemine alan grup, GYO’yu da halka arz etmeyi istiyor.
GEÇMİŞ BİRİKİMLER
Ailelerin geçmiş yıllara ait büyümeden kaynaklanan kâr birikimlerini de unutmamak gerekiyor. Özellikle listenin ön sıralarındaki ailelerin 1950’li yıllardan, bazılarının Cumhuriyet’in ilk dönemlerinden itibaren uzun yıllara dayanan servet birikimleri söz konusu. Koç, Sabancı, Eczacıbaşı, Taşkent, Tara, Doğan gibi aileler bu kapsamda sıralanabilir. Bu ailelerin artık ikinci, üçüncü, hatta dördüncü kuşak temsilcileri işlerin başında. Bu aileler sadece iş tarafında değil, kültür, sanat, spor, eğitim gibi alanlarda da adlarından söz ettiriyorlar.
GAYRİMENKUL VE PROJE ZENGİNLİĞİ
Zenginliği etkileyen bir diğer kaynak da gayrimenkul zenginliği. Değeri 100 milyon doları bulan ve hatta aşan Boğaz yalıları ve Zorlu Center, İstinye Park, Galata Port gibi gayrimenkuller önemli zenginlik kaynakları. Bu bölgedeki otellerin sahipleri de dikkat çekiyor. Bu zincire son olarak Rixos Grubu’nun Tersane İstanbul projesi eklendi. Son bir yıl içinde Şahenk Ailesi’nin İstinye Park’taki hisselerini Orjin Grubu’a satması ve Serdar Bilgili’nin Galataport’taki hisselerini alması da özellikle dikkat çeken işlemler arasında yer aldı. Yine Türkiye’nin gayrimenkul alanında önemli isimlerin varlıkları, listede belirleyici oluyor. Örneğin Ağaoğlu Grubu’nun Bodrum Milas’taki 10 milyon metrekare arazisi dönem dönem ekonomi basının gündemine geliyor. Bu yıl listeye giriş yapan Türkerler ve Pasifik Grubu da bu anlamda dikkat çekiyor.
KAMU İHALELERİ, BÜYÜKLÜK LİSTELERİ
Son yıllarda büyük kamu ihaleleri de listemizde belirleyici olan faktörler arasında önemli şekilde yer almaya devam ediyor. Hazine garantili döviz bazlı ödemeleri olan bu işler, son yıllarda bu tarz iş yapan aileleri, listenin üst sıralarına taşımayı sürdürüyor. Kalyon, Cengiz, Limak, Kolin, Rönesans, Akfen, IC Holding gibi gruplar listedeki yerini sağlamlaştırıyor. Bu grupların listede üst sıralara doğru hareket etmeye devam ettiği görülüyor.
Bu parametrelerin yanında yine İSO-500, Capital 500, Ekonomist dergisinde yayınladığımız Anadolu-500 gibi çok değerli çalışmalar var. Anadolu’dan çıkan Konukoğlu, Erdemoğlu, Tosyalı, Öksüz, Orhan aileleri bu anlamda ilk akla gelen isimler. Kardeş yayınımız Capital dergisi tarafından hazırlanan Global 50 listesine bakıldığında, Arçelik, Borusan, Fiba, Eczacıbaşı, Anadolu Grubu, Tosyalı, Rönesans gibi şirketler yurt dışı büyümesini sürdürüyor.
DEV AYRILIKLAR
Öte yandan bu yıl Türkiye’nin dev gruplarında gündeme bomba gibi düşen ayrılık ve bölünmelerde yaşandı. Türkiye’nin önde gelen şirketlerinden Tekfen Holding’de hisse satışları ve yönetim değişikliği yıla damgasını vurdu. Temelleri 1956 yılında Feyyaz Berker, Nihat Gökyiğit ve Necati Akçağlılar tarafından atılan Tekfen’de üç kurucunun aileleri sahip oldukları hisseleri devrederek holdingden ayrıldı. Feyyaz Berker ve Necati Akçağlılar’ın ailesi, sahip olduğu hisseleri Can Holding şirketlerinden Can Kültür’e devretti. Bu satış sonucunda Can Holding, Tekfen Holding’de doğrudan ve dolaylı ana hakim oldu. Aynı şekilde Ali Nihat Gökyiğit’in kızları da ellerindeki hisseleri ARY Holding’e sattı. Fakat Can Holding’e kayyum atanınca Tekfen’in yönetiminde de değişiklik oldu. Can Grubu şirketlerinde kayyum olarak görevlendirilen TMSF’nin önerisiyle, yönetim kurulu üyeliğine TMSF Başkan Yardımcısı Nevzat Avunç atandı.
Bir diğer ayrılık haberi ise Yıldırım ailesinden geldi. 1963’te baba Garip Yıldırım tarafından temelleri atılan Yıldırım Holding Ali Rıza ve Robert Yüksel Yıldırım’ın çabalarıyla dev bir yapıya dönüştü. Ailenin ikinci kuşak temsilcisi Ali Rıza Yıldırım ve Yüksel Yıldırım işi büyütme kararlarında fikir ayrılığına düşünce holdingdeki varlıkları bölüşerek bu yıl başında ortaklıklarını bitirme yoluna gitti. Yüksel Yıldırım Hollanda merkezli kurduğu CoreX Holding ile yurt dışında büyüme yolculuğuna devam edecek.
YÖNETİMDE DEĞİŞİM RÜZGARI
Küresel anlamda ekonomi yeni bir düzene geçiş aşamasındayken, zengin ailelerin de yönetim kadrosunda yeniliğe gittiği görülüyor. İş dünyasında dönüşüm süreci genç liderlerin yıldızını parlatırken Özilhan ve Yazıcı ailelerinin sahibi olduğu Anadolu Holding yönetiminde de böyle bir değişim yaşandı. 2017-2025 yılları arasında başkan vekili olarak görev yapan Kamil Yazıcı başkanlık koltuğunu Tuncay Özilhan’dan devraldı. Yıldız Holding’de ise geçtiğimiz nisan ayında Ali Ülker, başkanlığı Mehmet Tütüncü’ye bıraktı. Yıldız Holding Başkanvekili ise Yahya Ülker oldu. Sabancı Holding de tepe yönetimde önemli bir değişime gitti. 2004 yılından beri Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı olan Güler Sabancı görevi geçtiğimiz mart ayında Hayri Çulhacı’ya devretti. Holding CEO’luk görevinde de bayrak değişimine gitti. 2008 yılında beri grupta farklı görevler alan Kıvanç Zaimler, haziran ayında Sabancı Holding CEO’su olarak atandı.
LİSTEYE YENİ GİRENLER
- ALİ RIZA YILDIRIM – YÜKSEL YILDIRIM: Yıldırım Holding olarak listemizde yer alan Yüksel Yıldırım ve Ali Rıza Yıldırım geçtiğimiz aylarda işlerini ayırdıklarını Ekonomist dergisinden duyurdular. Ailedeki bu ayrılıkla Yüksel Yıldırım Corex Holding ile, Ali Rıza Yıldırım ise ARY Holding olarak sıralamada yer aldılar.
- KAZIM TÜRKER: Listemize bu yıl giriş yapan bir diğer isim ise Türkerler Holding Yönetim Kurulu Başkanı Kazım Türker oldu. Türker’in patronu olduğu grup, önümüzdeki üç yılda madencilikten enerjiye, sağlıktan gayrimenkule 4,5 milyar dolar yatırım yaparak büyüme yolculuğuna devam edecek.
- ERDOĞAN AİLESİ: Son yıllarda iş dünyasında özellikle gayrimenkul projeleriyle adını duyuran Pasifik Holding’in sahibi Erdoğan ailesi de listemizde yer buldu. Halka açık dört şirketinin yanı sıra madencilik, teknoloji ve enerji sektörlerinde de faaliyet gösteren Pasifik Holding’in Yönetim Kurulu Başkanı Fatih Erdoğan, bu yıl grubun 5 milyar TL ciro hedeflediğini söylüyor.
- MEHMET OKAY: Yurt içinde ve yurt dışında birçok önemli projeye imza atan Ant Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Okay da bu yıl listemize girdi. Mehmet Okay’ın servetinin en önemli dayanağı ise 30 yıldır yer aldığı Rusya’da üstlendiği projelerden geliyor.
- SERDAR BİLGİLİ: Akaretler Sıraevler projesiyle önemli bir değeri yeniden dönüştüren, Karaköy’ün dönüşümünü Galataport projesiyle ele alan ve buradaki yüzde 19 hissesini 2,2 milyar dolar değerleme üzerinden Doğuş Holding’e satan Bilgili Holding’in geçmişinde farklı sektörler var. Bilgili Holding, tekstil, enerji, gıda endüstrisi gibi sektörlerde yer alıyor. Holding yurt dışında üstlendiği projelerle de dikkatleri çekiyor. Bilgili’ye ait BLG Capital, İtalya merkezli Bizzi & Partners ile ortak oldu ve New York’taki 125 Greenwich Street’te yer alan gökdelen projesiyle pazara hızlı bir giriş yaptı.
- MEHMET KUTMAN: Global Yatırım Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kutman da listemize bu yıl giren isimler arasında. Grup liman işletmeciliğinin yanı sıra enerji ve taşımalı doğal gaz alanında faaliyet gösteriyor.
ÇALIŞMA NASIL YAPILIYOR?
- En Zengin 100’’ çalışmasını yaparken pek çok parametreye bakıyoruz. Öncelik verdiğimiz alanların başında Borsa İstanbul geliyor. Borsadaki şirketlerin ortaklık yapısına bakarak hisse oranında değerleme hesaplanıyor.
- Varlık satışları veya satınalmalar çok yakından takip ediliyor. Yapılan varlık satışları ve alımlarında ortaya çıkan değerlemeler önemli veri kaynağı.
- Halka açık şirketler ve satınalma birleşme işlemleri, benzer şirketler değerleme yapmaya olanak sağlıyor.
- Gayrimenkul varlıkları dünyada olduğu gibi Türkiye’de de önemli bir zenginlik kaynağı.
- Yine son yıllarda Türk şirketlerinin bölgesel ve hatta global ölçekte yaptığı işlerle sağladıkları döviz bazlı gelirler, enfasyona karşı şirket değerlemelerini pozitif etkiliyor. Bu anlamda kardeş yayınımız Capital dergisinin Global-50 araştırması iyi bir veri kaynağı oluşturuyor.
- Capital 500, ISO 500, Vergi listeleri, Anadolu 500 gibi çalışmalar da analiz ediliyor.
- Tüm bunlara baktıktan sonar reel sektörden, finans dünyasından, varlık yönetim sektöründen, gayrimenkul sektöründen uzmanlarla konuşuyoruz.
