Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, "Elektronik Ürün Senedi"nden (ELÜS) oluşan endekslerin,
tarım ürünlerinin fiyat hareketleri hakkında üreticiler ile gıda ve
finans sektöründeki paydaşlara daha fazla bilgi sağlayacağını belirterek, "Fiyat değişiklikleri daha kolay tahmin edilecek,
analizler daha doğru yapılacak ve ürün performans ölçümleri etkin olarak kullanılacak." dedi.
Pakdemirli, Türkiye Ürün İhtisas Borsasının (TÜRİB) tarımsal ürün endekslerini yayımlamaya başlaması dolayısıyla Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nde düzenlenen tanıtım toplantısında, tarımsal ürün ticaretinin artmasıyla ürün borsalarının da gelişmeye başladığını, 2017'de TÜRİB'in kurulmasıyla tarım ürünleri ticaretinin daha etkin bir konuma ulaştığını söyledi.
Ürün borsası ile lisanslı depoculuğun birbirinden ayrılmaz parçalar olduğunu ifade eden Pakdemirli, "Bu iki yapı, ne kadar sıkı ve uyumlu çalışırsa, üretim ve kazancın güvencesi de o boyutta güçlenerek artacaktır." diye konuştu.
Bakan Pakdemirli, lisanslı depoculuk sayesinde üreticinin, depo masraflarından kurtularak ürünlerini güvenli, sigortalı ve sağlıklı şekilde modern depolarda muhafaza ettiklerini bildirdi.
Böylece üreticinin, hasat döneminde arz yığılması nedeniyle oluşan fiyat düşüşlerinden daha az etkilendiğini ve ürünü sonraki aylarda daha yüksek fiyattan satma imkanına kavuştuğunu vurgulayan Pakdemirli, şöyle devam etti:
"Lisanslı depoya teslim ettiği ürün karşılığında aldığı ürün senedi ile mahsulünü, ürün borsasında elektronik ortamda daha geniş bir yelpazede çok sayıda alıcıya ulaştırabiliyor. Lisanslı depo şirketi sayısı 38'den 138'e ulaştı. Lisanslı depo kapasitesi ise 1,8 milyon tondan 7,7 milyon tona ulaştı. Ürün bazında ise hububat ile başlayan bu süreç, baklagiller ve yağlı tohumlar, pamuk, fındık, zeytin-zeytinyağı, kuru kayısı ve antepfıstığının dahil olmasıyla genişledi. Bakanlık olarak, Ticaret Bakanlığı ve TOBB ile yürüttüğümüz iş birliği sayesinde, üreticilerimizi destekleyerek bu sisteme daha çok dahil olmaları ve ürünlerin daha fazla miktarda ürün borsasında işlem görmesi için gayret gösteriyoruz."
Pakdemirli, TÜRİB'in, tarım ürünlerinin kayıt altına alınıp, alım-satımının yapıldığı, hareketlerinin takip ve kontrol edildiği bir yapı olduğunu dile getirerek, söz konusu yapıda özellikle üreticinin finansal sisteme erişiminin ve entegrasyonunun önemine dikkati çekti.
Üreticinin, ürününü lisanslı depoya teslim ettiğinde, kendisine ELÜS verildiğini belirten Pakdemirli, şunları söyledi:
"Üretici bu belge ile ürünlerini istediği zaman satabiliyor. ELÜS sayesinde, Ziraat Bankasından 5 milyon liraya kadar sıfır faizli kredi kullanarak finansman ihtiyacını karşılıyor. Borsa sayesinde üreticiler mahsullerini sadece yerel piyasada değil, ulusal ve uluslararası pazarlara da ulaştırabiliyor. Bu durum, hem rekabeti hem de kazancı beraberinde getiriyor. Ürün İhtisas Borsasında ürünler, kaliteye göre sınıflandırılarak fiyatları belirlendiğinden, bu yapının gelişmesi kaliteli üretimin artmasına da doğrudan katkı sağlıyor."
Pakdemirli, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) tarafından alınıp satılan aynı kalitedeki bir ürünün, Ürün İhtisas Borsasında farklı ISIN kodları ile işlem gördüğünü ve bu durumun, piyasaların derinlik kazanmasını engellediğini ifade etti.
Bu nedenle, Ürün İhtisas Borsası ve TAKASBANK'ın ISIN kodu sayısının azaltılması için hızlıca bir çalışma yapması gerektiğini belirten Pakdemirli, "Bu çalışmanın sonuçlandırılması halinde ELÜS işlemleri derinlik kazanacak, Ürün İhtisas Borsası fiyat oluşumunda daha aktif rol alacak ve piyasa fiyatlarının daha şeffaf ortamda oluşması sağlanacaktır. Böylece, tarımsal ürünlerin fiyatlarında zaman ve mekan faktörlerinden kaynaklı farklılıklar telafi edilecek, tüketiciler, bu ürünlere daha uygun ve reel rakamlarla ulaşabilecektir." dedi.
Pakdemirli, ürün fiyat endekslerinin, tarım ürünleri piyasasına farklı bir boyut katacağını, bu endekslerin ELÜS işlemlerini kullanarak tek veya grup halindeki tarımsal ürünlerin fiyat performansını ölçmek amacıyla tasarlandığını belirterek şunları kaydetti:
"Borsada işlem gören ELÜS'lerden oluşan endeksler, tarım ürünlerinin fiyat hareketleri hakkında üreticilerimiz ile gıda ve finans sektöründeki paydaşlarımıza daha fazla bilgi sağlayacaktır. Fiyat değişiklikleri daha kolay tahmin edilecek, analizler daha doğru yapılacak ve ürün performans ölçümleri etkin olarak kullanılacak. İlk olarak, stratejik önemi ve likiditesi yüksek olan, buğday, arpa ve mısır için uygulanmaya başladı. Bir gösterge aracı olarak kullanılabilecek bu endeksler sayesinde, piyasanın anlık durumu şeffaf bir şekilde ortaya konulacak ve diğer yatırım ürünleriyle karşılaştırma imkanı da sağlanacaktır."
Pakdemirli, gelecek dönemde lisanslı depoculuk ve Ürün İhtisas Borsasının öneminin artacağını vurgulayarak, "Ürün Fiyat Endeksleri de gıda arzı ve ticareti konusunda üretici ve yatırımcılara yol çizmesi ve öngörüler sunması açısından oldukça faydalı bir uygulamadır." diye konuştu.
TMO'nun ELÜS yoluyla 2016'da 12 noktada alım yaptığını bildiren Pakdemirli, bunun 2020'de 108'e yükseldiğine dikkati çekti.
Pakdemirli, 2020'de TMO'nun toplam alımının yüzde 80'inin ELÜS kapsamında gerçekleştirildiğini ifade ederek, "Hedefimiz, lisanslı depoculuk sisteminin ülke genelinde yaygınlaşmasıyla birlikte TMO'nun üreticiden yaptığı alımların tamamını lisanslı depolar üzerinden ELÜS yoluyla gerçekleştirmek. " dedi.
Tarım ürünleri ticaretinin gelişmesinin, lisanslı depoculuk ve Ürün İhtisas Borsasının güçlenmesinden geçtiğini belirten Pakdemirli, Ürün Fiyat Endeksleri uygulamasının, üreticinin gelirlerinin artmasına, yatırımların büyümesine ve sektörün güçlenmesine büyük katkı sağlayacağına inandığını kaydetti.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu da, elindeki tarımsal emtiayı doğru şekilde koruyan, bunları sağlıklı depolama sistemleri ile muhafaza edebilen ve arz talep dengesini sağlayabilen ülkelerin şoklardan daha az etkilendiğini dile getirdi.
Son 10 yıldır tarım piyasasında iki aşamalı bir dönüşüm sürecinin içinde olunduğunu söyleyen Hisarcıklıoğlu, sözlerine şöyle devam etti:
"Bu dönüşümün ilk ayağı lisanslı depoculuktu. Bu konuda ticaret borsalarımızın ve Toprak Mahsulleri Ofisinin (TMO) öncülüğünde oldukça iyi bir noktaya geldik. Gelişmiş tarım piyasasının ikinci ayağı olan TÜRİB ise 2 yıl önce faaliyet iznini alarak operasyonlarına başladı. Bu 2 yılda tarım piyasası paydaşlarını, yani çiftçiyi, taciri, sanayiciyi, yatırımcıyı, bankayı ve TMO'yu bir araya getirerek ortak bir noktada buluşturdu. 2019 sonunda 50 bin olan yatırımcı sayısı, 90 bin yatırımcıyı geçti. TÜRİB bu süreçte sağlıklı fiyat oluşumuna katkıda bulundu."
Elektronik Ürün Senedinin (ELÜS) çiftçinin finansmana erişiminde üstlendiği fonksiyonun her geçen gün önem kazandığını, çiftçinin, ELÜS'leri teminat göstererek finansman sağladığını ve malını değerinde satma şansını elde ettiğini vurgulayan Hisarcıklıoğlu, TÜRİB ile yola çıkarken ortaya koydukları hedefleri birer birer gerçekleştirdiklerini ifade etti.
Hisarcıklıoğlu, tanıtımını yaptıkları tarımsal ürün endeksleri ile ilgili bilgi vererek, "Bu endeksler bize ürün piyasasını şeffaf ve basit bir şekilde izleme imkanı tanıyacak. Ülke genelinde referans fiyat oluşumuna katkı sağlayacak. Artık buğdayın fiyatı için Şikago'ya, Londra'ya değil, TÜRİB endeksine bakacağız. Bu endeksler tarımın nabzı, çiftçinin ve yatırımcının pusulası olacak." dedi.
Tarımsal aktiviteyi herkesin ekranlardan izleyebileceğini belirten Hisarcıklıoğlu, "Bugün buğday yüzde 2 artmış, mısır yüzde 1 düşmüş diye konuşan yorumcular olacak televizyonda. Çiftçi de önünü rahat görecek, yok pahasına elindeki malını satmayacak. Arz ve talep dengesizliklerini hızlı tespit edip, doğru politikaları geliştirebileceğiz." diye konuştu.
Hisarcıklıoğlu, TMO'nun piyasa müdahalelerinin etkilerini net olarak görebileceklerini, böylece TMO'nun hububat piyasasında çağdaş bir piyasa yapıcı gibi konumlanmasına da destek vereceklerini söyledi.
Aynı zamanda diğer emtialar ile Türkiye'deki tarımsal ürünlerin performansını da karşılaştırabileceklerini dile getiren Hisarcıklıoğlu, "Dünyada hububatın fiyatı ne olmuş, Türkiye'de ne olmuş? diye rahatça karşılaştırma yapabileceğiz. Türkiye'deki fiyat değişimlerinin ne kadarı küresel piyasalardan kaynaklanıyor, ne kadarı bizden kaynaklanıyor görebileceğiz." diye konuştu.
Hisarcıklıoğlu, ilerleyen dönemde bu endekslerin birer yatırım aracına da dönüştürülebileceğine işaret ederek, gerekli çalışmalar tamamlandığında isteyen herkesin tarım ürünlerine yatırım yapabileceğini bildirdi.
Böylece vadeli mevduatla iş yapmak istemeyen vatandaşın, döviz ve altın yerine tarımsal ürüne yatırım yapabileceğini belirten Hisarcıklıoğlu, şunları kaydetti:
"Oluşturulan endeksler TÜRİB internet sitesi ile Matriks ve Foreks veri terminallerinde yayınlanacak. Önümüzdeki yıllarda hayata geçecek vadeli işlem sözleşmeleri ile piyasa oyuncuları risklerini azaltabilecek. Böylelikle fiyat daha sağlıklı oluşacak, çiftçi de önünü daha rahat görüp planlamasını ona göre yapacak."
Pakdemirli, Türkiye Ürün İhtisas Borsasının (TÜRİB) tarımsal ürün endekslerini yayımlamaya başlaması dolayısıyla Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nde düzenlenen tanıtım toplantısında, tarımsal ürün ticaretinin artmasıyla ürün borsalarının da gelişmeye başladığını, 2017'de TÜRİB'in kurulmasıyla tarım ürünleri ticaretinin daha etkin bir konuma ulaştığını söyledi.
Ürün borsası ile lisanslı depoculuğun birbirinden ayrılmaz parçalar olduğunu ifade eden Pakdemirli, "Bu iki yapı, ne kadar sıkı ve uyumlu çalışırsa, üretim ve kazancın güvencesi de o boyutta güçlenerek artacaktır." diye konuştu.
Bakan Pakdemirli, lisanslı depoculuk sayesinde üreticinin, depo masraflarından kurtularak ürünlerini güvenli, sigortalı ve sağlıklı şekilde modern depolarda muhafaza ettiklerini bildirdi.
Böylece üreticinin, hasat döneminde arz yığılması nedeniyle oluşan fiyat düşüşlerinden daha az etkilendiğini ve ürünü sonraki aylarda daha yüksek fiyattan satma imkanına kavuştuğunu vurgulayan Pakdemirli, şöyle devam etti:
"Lisanslı depoya teslim ettiği ürün karşılığında aldığı ürün senedi ile mahsulünü, ürün borsasında elektronik ortamda daha geniş bir yelpazede çok sayıda alıcıya ulaştırabiliyor. Lisanslı depo şirketi sayısı 38'den 138'e ulaştı. Lisanslı depo kapasitesi ise 1,8 milyon tondan 7,7 milyon tona ulaştı. Ürün bazında ise hububat ile başlayan bu süreç, baklagiller ve yağlı tohumlar, pamuk, fındık, zeytin-zeytinyağı, kuru kayısı ve antepfıstığının dahil olmasıyla genişledi. Bakanlık olarak, Ticaret Bakanlığı ve TOBB ile yürüttüğümüz iş birliği sayesinde, üreticilerimizi destekleyerek bu sisteme daha çok dahil olmaları ve ürünlerin daha fazla miktarda ürün borsasında işlem görmesi için gayret gösteriyoruz."
ELÜS ile 5 milyon liraya kadar faizsiz kredi imkanı
Pakdemirli, TÜRİB'in, tarım ürünlerinin kayıt altına alınıp, alım-satımının yapıldığı, hareketlerinin takip ve kontrol edildiği bir yapı olduğunu dile getirerek, söz konusu yapıda özellikle üreticinin finansal sisteme erişiminin ve entegrasyonunun önemine dikkati çekti.
Üreticinin, ürününü lisanslı depoya teslim ettiğinde, kendisine ELÜS verildiğini belirten Pakdemirli, şunları söyledi:
"Üretici bu belge ile ürünlerini istediği zaman satabiliyor. ELÜS sayesinde, Ziraat Bankasından 5 milyon liraya kadar sıfır faizli kredi kullanarak finansman ihtiyacını karşılıyor. Borsa sayesinde üreticiler mahsullerini sadece yerel piyasada değil, ulusal ve uluslararası pazarlara da ulaştırabiliyor. Bu durum, hem rekabeti hem de kazancı beraberinde getiriyor. Ürün İhtisas Borsasında ürünler, kaliteye göre sınıflandırılarak fiyatları belirlendiğinden, bu yapının gelişmesi kaliteli üretimin artmasına da doğrudan katkı sağlıyor."
Pakdemirli, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) tarafından alınıp satılan aynı kalitedeki bir ürünün, Ürün İhtisas Borsasında farklı ISIN kodları ile işlem gördüğünü ve bu durumun, piyasaların derinlik kazanmasını engellediğini ifade etti.
Bu nedenle, Ürün İhtisas Borsası ve TAKASBANK'ın ISIN kodu sayısının azaltılması için hızlıca bir çalışma yapması gerektiğini belirten Pakdemirli, "Bu çalışmanın sonuçlandırılması halinde ELÜS işlemleri derinlik kazanacak, Ürün İhtisas Borsası fiyat oluşumunda daha aktif rol alacak ve piyasa fiyatlarının daha şeffaf ortamda oluşması sağlanacaktır. Böylece, tarımsal ürünlerin fiyatlarında zaman ve mekan faktörlerinden kaynaklı farklılıklar telafi edilecek, tüketiciler, bu ürünlere daha uygun ve reel rakamlarla ulaşabilecektir." dedi.
"ELÜS ile tarımsal ürünlerin fiyat performansı ölçülebilecek"
Pakdemirli, ürün fiyat endekslerinin, tarım ürünleri piyasasına farklı bir boyut katacağını, bu endekslerin ELÜS işlemlerini kullanarak tek veya grup halindeki tarımsal ürünlerin fiyat performansını ölçmek amacıyla tasarlandığını belirterek şunları kaydetti:
"Borsada işlem gören ELÜS'lerden oluşan endeksler, tarım ürünlerinin fiyat hareketleri hakkında üreticilerimiz ile gıda ve finans sektöründeki paydaşlarımıza daha fazla bilgi sağlayacaktır. Fiyat değişiklikleri daha kolay tahmin edilecek, analizler daha doğru yapılacak ve ürün performans ölçümleri etkin olarak kullanılacak. İlk olarak, stratejik önemi ve likiditesi yüksek olan, buğday, arpa ve mısır için uygulanmaya başladı. Bir gösterge aracı olarak kullanılabilecek bu endeksler sayesinde, piyasanın anlık durumu şeffaf bir şekilde ortaya konulacak ve diğer yatırım ürünleriyle karşılaştırma imkanı da sağlanacaktır."
"Hedefimiz, TMO'nun yaptığı alımların tamamını ELÜS yoluyla gerçekleştirmek"
Pakdemirli, gelecek dönemde lisanslı depoculuk ve Ürün İhtisas Borsasının öneminin artacağını vurgulayarak, "Ürün Fiyat Endeksleri de gıda arzı ve ticareti konusunda üretici ve yatırımcılara yol çizmesi ve öngörüler sunması açısından oldukça faydalı bir uygulamadır." diye konuştu.
TMO'nun ELÜS yoluyla 2016'da 12 noktada alım yaptığını bildiren Pakdemirli, bunun 2020'de 108'e yükseldiğine dikkati çekti.
Pakdemirli, 2020'de TMO'nun toplam alımının yüzde 80'inin ELÜS kapsamında gerçekleştirildiğini ifade ederek, "Hedefimiz, lisanslı depoculuk sisteminin ülke genelinde yaygınlaşmasıyla birlikte TMO'nun üreticiden yaptığı alımların tamamını lisanslı depolar üzerinden ELÜS yoluyla gerçekleştirmek. " dedi.
Tarım ürünleri ticaretinin gelişmesinin, lisanslı depoculuk ve Ürün İhtisas Borsasının güçlenmesinden geçtiğini belirten Pakdemirli, Ürün Fiyat Endeksleri uygulamasının, üreticinin gelirlerinin artmasına, yatırımların büyümesine ve sektörün güçlenmesine büyük katkı sağlayacağına inandığını kaydetti.
"Buğdayın fiyatı için artık TÜRİB'e bakacağız"
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu da, elindeki tarımsal emtiayı doğru şekilde koruyan, bunları sağlıklı depolama sistemleri ile muhafaza edebilen ve arz talep dengesini sağlayabilen ülkelerin şoklardan daha az etkilendiğini dile getirdi.
Son 10 yıldır tarım piyasasında iki aşamalı bir dönüşüm sürecinin içinde olunduğunu söyleyen Hisarcıklıoğlu, sözlerine şöyle devam etti:
"Bu dönüşümün ilk ayağı lisanslı depoculuktu. Bu konuda ticaret borsalarımızın ve Toprak Mahsulleri Ofisinin (TMO) öncülüğünde oldukça iyi bir noktaya geldik. Gelişmiş tarım piyasasının ikinci ayağı olan TÜRİB ise 2 yıl önce faaliyet iznini alarak operasyonlarına başladı. Bu 2 yılda tarım piyasası paydaşlarını, yani çiftçiyi, taciri, sanayiciyi, yatırımcıyı, bankayı ve TMO'yu bir araya getirerek ortak bir noktada buluşturdu. 2019 sonunda 50 bin olan yatırımcı sayısı, 90 bin yatırımcıyı geçti. TÜRİB bu süreçte sağlıklı fiyat oluşumuna katkıda bulundu."
Elektronik Ürün Senedinin (ELÜS) çiftçinin finansmana erişiminde üstlendiği fonksiyonun her geçen gün önem kazandığını, çiftçinin, ELÜS'leri teminat göstererek finansman sağladığını ve malını değerinde satma şansını elde ettiğini vurgulayan Hisarcıklıoğlu, TÜRİB ile yola çıkarken ortaya koydukları hedefleri birer birer gerçekleştirdiklerini ifade etti.
Hisarcıklıoğlu, tanıtımını yaptıkları tarımsal ürün endeksleri ile ilgili bilgi vererek, "Bu endeksler bize ürün piyasasını şeffaf ve basit bir şekilde izleme imkanı tanıyacak. Ülke genelinde referans fiyat oluşumuna katkı sağlayacak. Artık buğdayın fiyatı için Şikago'ya, Londra'ya değil, TÜRİB endeksine bakacağız. Bu endeksler tarımın nabzı, çiftçinin ve yatırımcının pusulası olacak." dedi.
Tarımsal aktiviteyi herkesin ekranlardan izleyebileceğini belirten Hisarcıklıoğlu, "Bugün buğday yüzde 2 artmış, mısır yüzde 1 düşmüş diye konuşan yorumcular olacak televizyonda. Çiftçi de önünü rahat görecek, yok pahasına elindeki malını satmayacak. Arz ve talep dengesizliklerini hızlı tespit edip, doğru politikaları geliştirebileceğiz." diye konuştu.
Hisarcıklıoğlu, TMO'nun piyasa müdahalelerinin etkilerini net olarak görebileceklerini, böylece TMO'nun hububat piyasasında çağdaş bir piyasa yapıcı gibi konumlanmasına da destek vereceklerini söyledi.
Aynı zamanda diğer emtialar ile Türkiye'deki tarımsal ürünlerin performansını da karşılaştırabileceklerini dile getiren Hisarcıklıoğlu, "Dünyada hububatın fiyatı ne olmuş, Türkiye'de ne olmuş? diye rahatça karşılaştırma yapabileceğiz. Türkiye'deki fiyat değişimlerinin ne kadarı küresel piyasalardan kaynaklanıyor, ne kadarı bizden kaynaklanıyor görebileceğiz." diye konuştu.
"Döviz ve altın yerine tarımsal ürüne yatırım yapılabilecek"
Hisarcıklıoğlu, ilerleyen dönemde bu endekslerin birer yatırım aracına da dönüştürülebileceğine işaret ederek, gerekli çalışmalar tamamlandığında isteyen herkesin tarım ürünlerine yatırım yapabileceğini bildirdi.
Böylece vadeli mevduatla iş yapmak istemeyen vatandaşın, döviz ve altın yerine tarımsal ürüne yatırım yapabileceğini belirten Hisarcıklıoğlu, şunları kaydetti:
"Oluşturulan endeksler TÜRİB internet sitesi ile Matriks ve Foreks veri terminallerinde yayınlanacak. Önümüzdeki yıllarda hayata geçecek vadeli işlem sözleşmeleri ile piyasa oyuncuları risklerini azaltabilecek. Böylelikle fiyat daha sağlıklı oluşacak, çiftçi de önünü daha rahat görüp planlamasını ona göre yapacak."
