Bist 100
9142,4
0,69%
Bist 100
Dolar/TL
32,3845
0,148%
Dolar/TL
Euro/TL
35,0314
-0,1931%
Euro/TL
Euro/Dolar
1,079
-0,0079%
Euro/Dolar
Altın/Gram
2325
0,14%
Altın/Gram
Piyasaları
İncele
USD/TRY
Döviz Çevirici
TRY
USD
EUR
Hesapla

EFKS’den e-arşive gelişim

04 Mart 2020 | 14:45
Son Güncellenme: 27 Ekim 2022 | 14:04
EFKS’den e-arşive gelişim
Değerli Ekonomist Dergisi okuyucuları, e-Dönüşümde taşların oturmaya başladığı, kullanıcıların yeni tanıştığı bu elektronik uygulamaları daha yakından tanımaya başladığı bir döneme girdik.

QNB eFinans Kanal Satış ve İş Ortakları Bölüm Müdürü
İlke Altın

e-Fatura sistemlerinde teknik olarak anlık hata ve uyarılarla daha hızlı bir alışma süreci yaşanırken; kardeşi e-Arşiv sistemindeyse alışma süreci mükellefler açısından biraz daha yavaş ve karmaşık gelişebilmekte.

Çünkü e-Arşiv sistemine dair sorulan soruların cevabı uzun araştırmalar sonucu tespit edilebiliyor. Bu sebeple bu sayıda, tümüyle e-Dönüşüme dahil olmayan vergi mükelleflerini ilgilendiren “30 bin TL – 5 bin TL sınırlı e-Arşiv” diye bahsedilen uygulamayı konu dışı tutmak şartıyla, e-Arşiv uygulamasından bahsetmek isterim.

Öncelikle en temel soru işaretinden başlamak gerekir. e-Arşiv nedir, faturaları “e-Arşivlemek” midir, hatta e-Defterleri “e-Arşivlemek” midir? Yıllar içinde sıkça duyduğum bu fiil, e-Arşiv uygulamasını tabiî ki ifade etmiyor. e-Arşiv faturalarına farklı bir terim ile ifade edilse mükellef tarafından daha rahat anlaşılabilirdi ancak e-Arşiv uygulamasının yasal tarifi aslında amacı oldukça net ve doğru ortaya koymaktadır.

e-Arşiv, e-Fatura alıcısı olmayan vergi mükelleflerinin veya vergi mükellefi olmayanların (tüketicilerin) fatura alıcısı olduğu hallerde, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenen standartlara uygun olarak faturaların elektronik ortamda oluşturulması, elektronik ortamda muhafazası, ibrazı ve raporlamasını kapsayan bir uygulamadır.

Ana tanımı bu olan uygulama muhafaza, ibraz ve raporlama gibi temel işlevler ile elektronik şekilde bu yapı altına girecek ödeme belgelerinin “Arşivlenmesidir”. Satıcının bu noktadaki vergi mükellefiyeti yüzde yüz elektronik şekilde karşılanmaktadır.

E-ARŞİV’İN ATASI, EFKS
Aslen e-Arşiv dediğimiz süreç, yeni yüzyılın başlarında iyice artan depolarca matbu fatura maliyeti ve postalama maliyeti olan telekomünikasyon firmalarının başı çektiği bir grupça talep edilmişti. Hatta bu talep vesilesiyle günümüzdeki e-Defter sisteminin daha temel bir hali de bu talebin içeriğindeydi.

11 Temmuz 2006 tarihli 26 bin 225 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 361 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile Elektronik Fatura Kayıt Sistemi (EFKS) ile ilk resmî e-Arşiv sistemi oluştu.

O yıllarda telekomünikasyon şirketleri bazen çevre korumaya dair ifadelerle bazen de hediye dakikalar ve SMS’lerle bizleri postadan fatura almamaya teşvik etmişti. Herhalde bu konuda bankaların kredi kartı ve hesap ekstrelerini elektronik posta ile iletmek üzere kredi kartı puan kampanyalarından etkilenmişlerdi.

Sonuç olarak başarılı bir iletişim ile bir çok aboneyi ikna ettiler ama aslen kendi taraflarında bulunan depolarca belgeyi, yani “ikinci nüshaları” dijitalleştirerek büyük bir tasarruf sağlamışlardır. Bu mükellefler 1 Nisan 2015 tarihinden itibaren e-Arşiv uygulamasına geçmiş, EFKS uygulaması ortadan kalkmıştır.

EFKS İSTEĞİNDEN E-ARŞİV’E
e-Fatura sisteminin canlıya geçtiği 1 Ekim 2014 ve sonrasındaki iki sene boyunca EFKS kullanımına hak kazanan firmalar tasarruflu şekilde malî operasyonlarını sürdürürken; e-Fatura ile tanışmamış firmalar hâlen kağıt fatura trafiğini yaşamakta ve EKFS gibi bir sistemin kendileri için de var olmasını istemekteydi.

Özellikle tüketiciye yönelik iş yapan firmaların da var olan kağıt fatura süreçlerini azaltması ciddi bir gereklilik haline gelmişti. O dönemden aklımda kalan basit bir hesabı dünyaca ünlü bir spor ayakkabı markası çıkartmıştı.

Matbaa, printer mürekkebi, muhasebe elemanının faturalamaya harcadığı mesai, kurye işlemleri derken düzeltme sürecini dahi ön görmeden bir yıllık kağıt fatura operasyonunda fatura başına 2.63 TL seviye hesaplamıştı. Faturaları bayi ziyaretlerinde elden götürdükleri için bu hesaba kargo maliyeti dahil etmemişlerdi.

Hâlen bilindik bir e-Ticaret sitesi ise benzer adette yıllık kağıt faturayı ürünlerle ilettiğinden dolayı kargoyu göz ardı etse de bu tutarı 2.40 TL seviyesinde hesaplıyordu. Türk Ticaret Kanunu sebepli 10 yıl süreyle bu belgelerin saklanmasını maliyetini ve kargo ücretlerini anlaşmalı olsanız dahi eklediğinizde çıkan sonuç bazı firmalar için belki de fatura başına kârı eritecek kadar olabilir.

E-ARŞİV SADECE E-TİCARETÇİLERE DEĞİLDİR
30 Temmuz 2013 tarihli 28 bin 867 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 433 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile duyurulan uygulama, 1 Ocak 2016’da başlatılmıştır. Uygulama kullanım zorunluluğu 2019’a kadar internet üzerinden mal ve hizmet satışı yapan ve 2014 yılı gelir tablosu brüt satış hasılatı 5 milyon TL ve üzeri olan mükellefler şeklinde tanımlanmıştır.

İnternet üzerinden satış hususu yıllar içerisinde sürekli firmaların ve müşavirlerin farklı yorumlamalarına yol açmış olsa da bu yorum serbestisini sonlandıran durum yine VUK509 ile oluşmuştur. 19 Ekim 2019 tarihli ve 30 bin 923 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 509 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’yle beraber e-Fatura kullanan tüm mükellefler e-Arşiv kullanmalı şartı oluşmuştur.

E-DEFTERE FAYDASI VAR
2019 Aralık ayındaki sayımızda bahsettiğim üzere; e-Arşiv uygulamasına geçmenin sadece e-Defter uygulaması kullanan firmalar için de bazı faydalarını tekrar etmek isterim: e-Defterlerde e-Arşiv kullanıcıları için e-Arşiv rapor numaralarını belirterek icmal imkanı www.edefter.gov.tr adresinde 16 Nisan 2015 tarihli bir duyuru ile getirilmiştir.

19 Ekim 2019 tarihli Resmi Gazete’de yer alan 3 Sıra No’lu Elektronik Defter Genel Tebliği’ne göre; denetim unsurlarından ötürü, ilk e-Defterlerini 2-3 ay içinde yapacak olan firmaların muhasebe ve bilgi işlem birimleri, e-Arşiv uygulamasını kullanmaları halinde bu alandaki satır azaltıcı dolayısıyla veri alanını küçülten fırsatları da değerlendirebilir.
Etiketler
e-fatura
0

  • ALTIN GRAM - TL 2325 0,14%
  • ALTIN ONS 2233,04 1,74%
  • BIST 100 9142,4 0,69%
  • DOLAR/JAPON YENI 151,218 -0,105%
  • DOLAR/KANADA DOLARI 1,35365 -0,02806%
  • DOLAR/RUS RUBLESI 92,4075 -0,347%
  • DOLAR/TURK LIRASI 32,3845 0,148%
  • EURO/DOLAR 1,079 -0,0079%
  • EURO/TURK LIRASI 35,0314 -0,1931%
  • STERLIN/DOLAR 1,26353 0,09427%
Günün En Çok Okunanları
EKONOMİST YENİ SAYI
Ekonomist Dergisini takip etmek için abone olun.
ABONE OL