Hızla gelişen teknoloji bir taraftan insanların hayatlarını kolaylaştıyor, karmaşık yapısı ise ileri yaştakilerin hayatlarını zorlaştırıyor.
Cumhuriyet Gazetesi'nden Şehriban Kıraç'ın haberine göre görme bozukluğu, teknolojiyi kullanma konusunda kendilerine güvenmemeleri, kendileriyle dalga geçilmesi kaygısı gibi nedenler aile büyüklerini teknolojiden uzak tutuyor. Ayrıca teknolojinin kullanıcı ihtiyaçlarına tam karşılık gelmemesi ve maliyetlerin yüksek oluşu da orta ve ileri yaştakilerin teknolojiyi kullanımlarını kısıtlıyor. Türkiye’deki ileri yaş nüfusun yaklaşık yüzde 17’si yoksulluk içerisinde yaşıyor. Ekonomik zorluklar nedeniyle bu yaş grubunun dijital olanaklara erişimi de imkânsız hale geliyor.
GENÇLER DESTEK OLMALI
Türkiye’de internet kullanım oranı, 16-74 yaş grubundaki bireylerde 2022’de yüzde 85 iken 2023’te yüzde 87.1’e çıktı. Türkiye’de 65-74 yaş grubunun neredeyse yüzde 70’i halen internet kullanımından uzak bir hayat sürüyor. 65-74 yaş grubundaki kadınların yalnızca yüzde 26’sı internet kullanırken erkeklerin yüzde 40’ı internet kullanıyor. Özellikle 70 yaş üstü ciddi bir kesim akıllı telefon ve internet kullanamıyor.
İleri yaştaki bireyler, sağlıktan internet bankacılığına kadar pek çok temel hak ve hizmete erişebilmek için teknolojiyi belli bir seviyede kullanmak zorunda. Emeklilik maaşını ATM’den çekmek durumunda kalanlar bile ciddi zorluk çekiyor. E-devlet, e-nabız ve pek çok çevrimiçi kamusal hizmete erişebilmeleri için ya tecrübeli bir akranlarından ya da daha genç aile bireylerinden yardım almaları gerekiyor. Bu konuda gençlerin büyüklere yardımcı olması, teknolojik gelişmeler konusunda yol göstermeleri gerekiyor.
Büyüklerimizin sahip olduğu dijital beceriler açısından ülkeler arasında ciddi farklar var. 65-74 yaş arasındaki bireylerin temel ya da üstü dijital becerilere sahip olma oranı Norveç’te yüzde 50’nin üstündeyken Türkiye’de sadece yüzde 2’ler civarında.
YAŞ DOSTU UYGULAMALAR ŞART
Uzmanlara göre, yaş dostu uygulamaların gelişmesi gerekiyor. Örneğin, basit bir televizyon kumandası bile çok karışık olabiliyor. Yaşlılar genellikle hep aynı kanalı seyrediyor çünkü bir kere oradan çıkarsa, tekrar o kanala nasıl döneceğini bilmiyor.
Teknolojik araçların karmaşık olamayan bir yapıya sahip olması, az sayıda ve basit eylemlerle kullanılabilmesi, gereksinimlere göre uyarlanabilir olması ve herkese hitap edebilmesi gerekiyor.
SALDIRILARA KARŞI UYARIN
Aile büyüklerimiz, kişisel veya finansal bilgilerini almaya çalışan suçlulardan, internet üzerinde karşılaşabilecekleri tehlikelerden çok haberdar değiller. Sahte banka mailleri, GSM operatörlerinden gelen, fatura süsü verilmiş oltalama amaçlı mailler, kişisel verilerini korumak konusunda farkındalıkları oldukça düşük.
Büyüklerimizi çevrimiçi ortamda korumak için şu adımları takip etmek gerekiyor.
- Teknoloji ve dijital dünya ile sonradan tanışan büyüklerinize karşı anlayışlı ve sabırlı olun.
- Sosyal medya platformlarında gerçek olmayan, dolandırıcılık amacıyla sonradan yaratılmış hesapların olabileceği hakkında bilgi paylaşımında bulunun.
- Büyüklerinize, e-posta kullanımı hakkında bilgi verin. Tanımadıkları kişilerden gelen e-postaları kesinlikle açmamalarını isteyin.
- SMS ile gelen linkleri tıklamadan önce dikkatli olmaları gerektiğini söyleyin.
- Yakınlarınıza tanımadıkları insanların onlara hiçbir koşulda ücretsiz bir hediye vermeyeceğini anlatın.
- Kimlik ve banka bilgilerini hiçbir yere vermemeleri konusunda uyarın.
