Turizmde sezon umutla açılırken, salgının hızı ve aşı çalışmaları sezonun belirleyici faktörü olacak. Pandemi yılında 16 milyona düşen turist sayısında 2021 hedefi ise 31 milyon. Bu yıl iç pazarla birlikte AB ülkeleri ve Rusya’dan hareketlilik bekleniyor.
4 Nisan 2021 tarihli sayıdan
LEVENT GÖKMEN DEMİRCİLER lgokmen@ekonomist.com.tr
Dünya en zorlu dönemini yaşarken turizm sektörü de son iki yıldır tarihinde görülmemiş bir kriz yaşadı. Mutant virüs işleri karıştırsa da öncelikli aşılanmayı bekleyen turizmciler, yaz sezonunu umutla açtı. Hedef pazarlar AB ülkeleri, Rusya ve İngiltere’de aşı çalışmalarının hızlanması, sektörün umutlarını artırıyor.
Ülkemizde sayıları 1,2 milyon olan turizm çalışanlarının aşılanması da bu süreçte rekabet gücüne olumlu etki edecek faktörler olarak gösterilirken, bu konudaki belirsizlikler ise olumsuz hava yaratıyor.
AB ülkeleri ve Rusya’dan gelen haberler sektöre umut olurken, esnek çalışmanın yaygınlaşması ile iç pazarda uzun dönem kiralamanın artması, yerli turistin baş tacı edildiği bir döneme girilmesini sağladı. Bu yıl tekne kiralama, uzun dönem otel odası ve villa kiralama gibi trendler öne çıkıyor. Belirsizlikler nedeniyle tatilini plan-lamayanların da son dakika rezervasyonlarıyla harekete geçmesi bekleniyor.
HEDEF 31 MİLYON TURİST
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy, 2021 turizm sezonunun nisan ayında Akdeniz’den başlayıp Ege’ye yayılacağını belirterek, mayısta bir hareketlenme başlamasını beklediklerini açıklamıştı. 2020 sezonunda yurtdışından 16 milyon ziyaretçi geldiğini belirten Ersoy, bu yılki hedefin 31 milyon olduğunu vurguladı. Ancak 2019 yılında Türkiye’yi 50 milyonu aşkın turistin ziyaret ettiği düşünüldüğünde, önümüzdeki birkaç yıl daha pandemi öncesi dönemi yakalamak zor gözüküyor.
Özellikle aşı konusu, tüm dünya turizm sektörünün gündeminde yer alıyor. Yunanistan’ın Türkiye’nin önünü kesmek amacıyla aşı pasaportu konusunda ısrarcı davrandığını belirten Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜRO-FED) Başkanı Sururi Çorabatır, “Buradan sonuç alamaz ama Türkiye’nin de lobi çalışmalarını güçlendirmesi şart.
Aşılamada da onlardan geride kalmamamız gerek” uyarısında bulunuyor. Çorabatır, mayıs sonunda seyahat kısıtlamaları kalktığında aşılamanın nüfusa oranı düşük kalırsa, turistin Türkiye’ye gelmesini engelleyici sebep olarak gösterilebileceğini de vurguluyor.
OCAK-ŞUBATTA KAYIP 2,4 MİLYON OLDU
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından açıklanan verilere göre, Ocak-Şubat döneminde Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçi sayısı yüzde 70,2 daralarak 3,52 milyondan 1 milyona gerilerken toplam kayıp 2,4 milyon oldu. İstanbul da 2021 yılına düşüşle başladı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre, kente gelen yabancı ziyaretçi sayısı iki aylık dönemde yüzde 65 daralarak 1,97 milyondan 665 bin kişiye gerilerken, iki aydaki kayıp toplam 1,3 milyon oldu. 2020’de en fazla turisti Almanya’dan alan İstanbul, bu yıl bu pazardan 92 bin turist kaybetti.
İkinci büyük pazarı olan Rusya ise, bu yıl ilk sıraya çıkarken, 17 bin kaybın yaşandığı pazardan 101 bin ziyaretçi alındı. Bu yıl yüzde 90 daralan İngiltere pazarının yerini Ukrayna alırken, bu pazarda yüzde 20’lik daralma yaşandı.
AB İLE KORKULAN OLMADI
Geçtiğimiz haftalarda AB üyesi 27 ülke liderinin katıldığı AB zirvesinden Türkiye’ye baskı amaçlı olarak turizmin kullanılması önerileri ile ilgili korkulan gelişme de yaşanmadı. Aralık ayında Türkiye’ye, yaptırımlar konusunda mart ayına kadar süre tanıyan AB liderleri, bu kez önemli kararları haziran ayındaki zirveye erteledi.
Zirve sonrası yayınlanan bildiride Doğu Akdeniz’de istikrarlı ve güvenli bir ortam oluşması ve Türkiye ile karşılıklı yarara ve iş birliğine dayalı bir ilişki geliştirilmesinin AB’nin stratejik çıkarına olduğunu belirtildi.
Geçtiğimiz yıl güvenli turizm sertifikasının avantajının yaşandığına dikkat çeken Profesyonel Otel Yöneticileri Derneği Başkanı Ülkay Atmaca, turizm personelinin aşılanmasının rekabette Türkiye’ye avantaj sağlayacağını vurguluyor. Atmaca, “Rakiplerin önünde olmak için çok hızlı hareket etmemiz gerekiyor” uyarısında bulunuyor.
KAYNAK PAZARLAR
Ülkelerde vaka sayılarında yaşanan gelişmeler belirsizliklere neden olsa da kaynak pazarlardan olumlu haberler geliyor. Rusya, 13 kentinden Türkiye’nin de aralarında yer aldığı ülkelere uçuşları yeniden başlatma kararı aldı.
Rus Tur Operatörleri Birliği (ATOR) bu kararla birlikte Rusların en çok tercih ettiği ülkelerden olan Türkiye’ye yönelik tur operatörlerinin düzenlediği charter uçuş programlarının genişleyeceğini açıkladı. Örneğin Rossiya Airlines, bu sezon Petersburg’dan Antalya’ya seferler düzenlemeye devam edecek. Nisan ayında Antalya uçuşları haftada üç kez, mayıstan itibaren ise günlük hale gelecek.
İÇ TURİZM BEKLENTİSİ
Pandemide evde kalan milyonlarca insanın bu süreçte önemli motivasyonlarından biri tatile çıkmak. Koç Holding’in de aralarında yer aldığı birçok şirketin uzaktan çalışmaya başlamasıyla birlikte tatil sezonunun daha erken başlayıp daha geç biteceği de öngörülüyor.
HotelForex CEO’su Melih Baş, çoğu ülkenin sınırlarının kapalı olduğu düşünüldüğünde bu yaz sezonunda iç turizmde talep patlaması olmasını beklediklerini söylüyor. Baş, “Pandeminin getirdiği zor ekonomik koşullardan etkilenen tatil severlerin, tatil rezervasyonlarında ekonomik arayışlarda olacağını da tahmin ediyoruz” diye konuşuyor.
Kitle turizmi, bireysel turizm gibi trendlerin ardından dinamik turizm adı verilen yeni bir dönemin başladığına dikkat çeken Baş, “Dinamik turizmde oda fiyatlarında hızlı dalgalanmalar yaşayacağız. Belirsizlik olduğundan son dakika tatilciler de artacaktır” diyor.
ONLINE SATIŞ ARTACAK
Yeni normalde turizmin normlarını iyi analiz etmek gerekiyor. Burada daha dijitale yatkın bir kitle olacağından alımlar online kanallara kayacak. Normalleşme sürecinde otellere ciddi bir talep oluşacak. HotelForex, yeni dönemde pazarlık pazarlama modeli ile otelci ile turist arasında online rezervasyon sitesi olarak, otelin ve turistin doğrudan pazarlık yapmasını sağlıyor.
Öte yandan kruvaziyer sezonu da açılıyor. Sezonun ilk cruise turunu 30 Mayıs’ta Kuşada-sı’ndan hareketle gerçekleştireceklerini belirten Celestyal Cruises Türkiye Direktörü Özgü Alnıtemiz, ”Evde kapalı kalmanın getirdiği seyahat isteği bizi cesaretlendirdi.
Eylülde tur programlarımız daha da zenginleşecek. 3-4 gece alternatifli Kuşadası turları ile daha sonra yedi gecelik İstanbul çıkışlı turlarımıza başlayacağız. Bu turların da satışı planlandığı gibi devam ediyor” diyor.
MÜBERRA ERESİN / TÜROB BAŞKAN “BEŞ BİNE YAKIN TESİS SERTİFİKALANDIRILDI”
“Türkiye turizmde Covid-19 önlemleri konusunda rakiplere göre çok daha hızlı davrandı. Kültür ve Turizm Bakanlığı öncülüğünde TÜROB, TÜROFED, TURYİD gibi sektör kuruluşlarının iş birliğiyle sertifika programı hayata geçirildi ve beş bine yakın tesis sertifikalandırıldı.
Güvenli Turizm Sertifikası uygulaması uluslararası düzeyde ilgi çekti ve örnek oldu. Aşı konusunu da bu sürecin devamı olarak nitelendirebiliriz.”
