Gelecekte ne tür meslekler olacak?

Otomasyon gelecekte pek çok işin yok olmasına neden olacak. Ancak robotik ve yapay zeka yeni işlerin doğmasına yol açacak. İK uzmanları ve fütüristlere göre, şu anda anaokuluna giden çocukların üçte ikisi bugün var olmayan işlerde çalışacak.

FATOŞ BOZKUŞ
fbozkus@ekonomist.com.tr

Geçmişte bilim kurgu olarak okuduğumuz, izlediğimiz pek çok şey bugün gerçeğe dönüşüyor. İnsansı robotlar, yapay zeka, nano teknoloji, biyo-medikal gelişmeler, gen mühendisliği, 3D, artırılmış gerçeklik, insan ve makine bileşimi…

Bunlar bugünkü teknolojik gelişmeler. Bu gelişmeler, sosyal ve kültürel hayattan ekonomiye kadar hayatımızda pek çok şeyi değiştiriyor. Günümüzdeki bu bilimsel ve teknolojik gelişmeler geleceğin mesleklerini ortaya çıkaracak.

Dünya Ekonomik Forumu’nun ‘Mesleklerin Geleceği’ raporuna göre, beş yıl içinde 5 milyon iş otomasyonla birlikte yok olacak. Ama robotik ve makine öğrenmesi yeni işler yaratacak. Öyle ki şu anda anaokuluna giden çocukların üçte ikisinin bugün var olmayan işlerde çalışacağı öngörülüyor. Günümüzdeki bazı işler ise şekil değiştirecek.

Peki geleceğin meslekleri neler olacak? Bu soruyu İK uzmanlarına ve fütüristlere sorduk. Robotik ve makine öğrenmesinin yeni işler yaratacağını söyleyen uzmanlar, aranan yetenek ve yetkinliklerin de değişeceğinin altını çiziyor.

İŞ DEĞİŞTİRMEK KOLAYLAŞACAK
Uluslararası Özel İstihdam Büroları Başkanı ve Randstad Holding Global Direktörü Annemarie Muntz, yakın bir gelecekte teknolojik alanda eleman ihtiyacı doğacağını söylüyor. Muntz, “Küresel rekabet daha da büyüyecek. Reaksiyonun daha hızlı olduğu bir iş yaşamı bizi bekliyor.

Yeteneğin daha ön planda olduğu yeni meslek grupları ve yeni iş alanları doğacak” diye konuşuyor. Yeşil enerji, biyoteknoloji gibi yeni alanların bu sektörlerde istihdam edilecek yeni meslek gruplarını ortaya çıkaracağını anlatan Muntz, dijital çağın doğal sonuçlarından birinin de iş değişikliği yapmanın giderek kolaylaşması olacağını söylüyor.

YAPAY ZEKA İŞ YARATACAK
Fütürist Murat Şahin, gelecek 50 yılda dünya çapında otomobil sayısında 200 milyon adetlik bir daralma olmasının öngörüldüğünü, bu durumda bu kadar aracı satan, bakım yapan, yedek parça üreten, hurdası ile geçinen kişinin olmayacağından bahsediyor.

10 yıl içinde kısa mesafe teslimatların drone ile yapılmaya başlamasıyla kargo teslimatının önemli ölçüde otomatik hale geleceğini de anlatan Şahin, konuşmasını şöyle sürdürüyor: “2060 yılına geldiğimizde neredeyse tüm işleri insanlar yerine robotlar, makineler yapacak. Ama yapay zeka alanında gelişmelerin 2021’e kadar 800 bin kişiye yeni iş yaratması ve bu gelişmenin global ekonomiye 1,1 trilyon dolar katkı yapması bekleniyor.”

EN İLGİNÇ MESLEKLER
Youth Holding kurucusu Emrah Kaya, yaptıkları ‘Gençliğin Geleceği’ çalışmasında yer alan geleceğin meslekleri arasında büyük veri arkeoloğu, vücut parça üreticisi, hafıza artırma cerrahı, uzay pilotu gibi ilginç işler olduğunu anlatıyor. Kaya, nano doktor, sanal avukat, iklim polisi gibi bugünün mesleklerine ismi benzese de görevi çok farklı olan işleri de sıralıyor.

GELECEĞİN 20 MESLEĞİ

1- KİŞİSEL DİJİTAL KÜRATÖR: Kişisel gelişim ve kariyer yapmak için öğrenilmesi ve kullanılması gereken teknolojileri, uygulamaları, donanım, yazılım ve benzeri bilgi kaynaklarını öneren uzman.

2- MİKROBİYAL DENGELEYİCİ: Çok daha gelişmiş ve sağlıklı bir yaşam için gerekli ekosistemi, mikrobiyal (mikro organizmalarla ilgili) beslenme programını öneren, eğitimli uzman.

3- KURUMSAL KARIŞTIRICI: Şirketlerdeki hiyerarşiyi değiştirerek “start-up” kültürünü ya da organize kaosu yaratan uzman.

4- MERAK EĞİTMENİ: Yalnızca merakı kışkırtacak esinlenme ve içeriği tavsiye eden değil, aynı zamanda keşfetme sanatını da öğreten uzman.

5- ALTERNATİF PARA BİRİMİ SPEKÜLATÖRÜ: Bitcoin ve diğer kripto para birimlerine insanların duyduğu güvensizlik ve bilgisizlik sonucu ortaya çıkan bir meslek. Alternatif para, arbitraj ve yatırım fırsatları gibi konularda yeni fırsatlar yaratan uzman.

6- KENTSEL ÇOBAN: Esnek, mikro çiftçiler. Şehrin alışkın olmadığımız farklı yerlerinde gelişecek doğal alanların, küçük ölçekli bahçe ve arsalardaki tarım alanlarının bakımını yapan uzman.

7- BASKI UZMANI: Mikro-üretim ihtiyaçları için elinden her şey gelen, 3D tarama, tasarım, yazılım, dolum ve tamir yapan 3D baskı uzmanı.

8- DİJİTAL ÖLÜM MÜDÜRÜ: Kişinin ölümünden sonra dijital ortamlardaki varlıklarının ne olacağını belirlemek üzere içerik üreten, eleyen ve yöneten uzman.

9- KİŞİSEL TUTANAK ARŞİVCİSİ: Her yaşımızın, her hareketimizin arşivlendiği bu çağda kişisel içeriğin bir anlam ifade etmesini sağlayacak şekilde kategorilere ayrılmasını, ayıklanmasını, kullanılabilir hale gelmesini sağlayan uzman.

10- DİJİTAL DETOKS TERAPİSTİ: Teknoloji kaynaklı stres yaşayanları cihazlarından ayırarak arınmalarına yardımcı olacak analog ortamlar yaratan uzman.

11- ÇOKLU FONLAMA UZMANI: Kickstarter, Indigogo gibi fonlama platformlarını, hangi projelere, nasıl yatırım yapılması gerektiğini bilen, öneren uzman.

12- YETENEK KÜLTÜRÜ GELİŞTİRİCİSİ: Tıpkı bir finansal danışman gibi müşterilerine acil ve hayati poziyonları işaret eden, bunlar için yetenek bulma, geliştirme konusunda yardımcı olan uzman.

13- SAYISAL KİŞİSEL TRAİNER: Yaşamsal tercihlerin optimum yapılmasını sağlamak için yalnızca diyet küratörlüğü değil, genetik analizlere göre bireyin durumunu ve fitness rutinlerini, bilgilerini de analiz eden yaşam tasarımcısı.

14- VİDEOGRAFİK VEKİLİ: Bir bireyin kişisel deneyimlerini, anlarını Google Glass/ GoPro gibi aygıtlarca kaydeden, kesitler alan ve bunları derleyen uzman.

15- OKULDIŞI EĞİTİM DANIŞMANI: Klasik okul eğitimi dışında, yaşamın doğallığında, farklı biçimlerde öğrenmeye teşvik eden ve yönlendiren uzman.

16- MAHREMİYET DANIŞMANI: Kişisel, fiziksel, online ortamlardaki güvenlik açıklarını saptayan ve önlemler alınması için önerilerde bulunan uzman.

17- UZAKTAN İLETİŞİM UZMANI: Uzak mesafe görüşme ya da video konferans kanalı ile yapılan mülakatların etki ve verimini arttıracak görsel, teknik, davranışsal tavsiyelerde bulunan uzman.

18- MEME AJANSI (MEME AGENT): Tıpkı bir şöhretin ya da sporcunun menajeri gibi bireylerin kişiliklerinin, entellektüel birikimlerinin yayılmasını sağlayan uzman.

19- TEST SÜRÜCÜLERİ: Cihazlar gelişiyor, karmaşıklaşıyor. Ticari ve askeri alanların dışında da hızla artan talepler için, özellikle kentsel deneyimi olan uzman test sürücüleri gerekiyor.

20- VERİMLİLİK DANIŞMANLARI: Farklılaşma ve teknolojik değişimler verimliliğin yeniden tanımlanmasını zorunlu kılıyor. İnsanların ergonomi, sağlıklı yaşam, zaman yönetimi gibi faktörlerin yeni isteklerini de hesaba katarak kendilerini ve yaşamlarını yeniden yapılandırmalarına yardımcı olan uzman.