Türkiye, dünyada hala yüksek enflasyona sahip sayılı ekonomilerden biri. Merkez Bankası’nın 2012’den beri hedeflediği yüzde 5’lik hedefe yakınlaşmak şöyle dursun, hedef ile gerçekleşme arasındaki makas giderek açılıyor.
ARAM EKİN DURAN
[email protected]
Son olarak Aralık 2020’de TÜFE aylık bazda 1,25; yıllık bazda ise 14,6 artış kaydetti. Böylece 2020 enflasyonu yüzde 14,60 oldu. Merkez Bankası’nın yüzde 12,1 olan yıl sonu enflasyon tahmini 2,5 puan aşılırken, yanlış faiz politikası ile hem döviz rezervleri eritilmiş oldu hem de enflasyondaki yükseliş engellenemedi.
Aralık ayında yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) de aylık yüzde 2,36, yıllık yüzde 25,15 arttı. TÜFE ve ÜFE arasındaki farkın giderek açılması, 2021’de fiyatlar üzerinde ekstra baskı yaratmaya aday bir konu.
Enflasyonda alt kalemlere bakıldığında işlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE’de 2020 yılı aralık ayında bir önceki aya göre yüzde 1,11, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 14,52, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 14,52 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 11,83 artış gerçekleşti.
Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu ana gruplar sırasıyla, yüzde 0,65 ile alkollü içecekler ve tütün, yüzde 5,73 ile haberleşme ve yüzde 6,84 ile eğitim oldu. Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana gruplar ise sırasıyla, yüzde 28,12 ile çeşitli mal ve hizmetler, yüzde 21,12 ile ulaştırma ve yüzde 20,61 ile gıda ve alkolsüz içecekler oldu.
Ana harcama grupları itibarıyla 2020 yılı aralık ayında azalış gösteren diğer ana gruplar, yüzde 0,58 ile çeşitli mal ve hizmetler, yüzde 0,03 ile eğitim ve yüzde 0,01 ile alkollü içecekler ve tütün oldu. Buna karşılık, ana harcama grupları itibarıyla 2020 yılı aralık ayında artışın yüksek olduğu gruplar ise sırasıyla, yüzde 3,46 ile ev eşyası, yüzde 2,64 ile ulaştırma ve yüzde 2,53 ile gıda ve alkolsüz içecekler oldu.
Aralık 2020’de, endekste kapsanan 418 maddeden, 98 maddenin ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken, 36 maddenin ortalama fiyatında değişim olmadı. 284 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti. 2021 yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 9,4 olarak sabit tutulurken, enflasyondaki artışın yıl ortasına kadar yüzde 16 seviyelerine çıkması şaşırtıcı olmayacak.
“ENFLASYONU DÜŞÜRMEK İÇİN FAİZ YETMEYECEK”
“TÜlK’in açıkladığı enflasyon, dünya ortalamasının çok üzerinde olsa da aslında vatandaşın hissettiği enflasyon TÜİK’in açıkladığından çok daha fazla. İnsanların enflasyon beklentisi ciddi şekilde bozulmuş durumda. Bu da tüketim davranışlarına yansıyor.
24 Aralık’taki faiz artırımı sonrasında faizler yüzde 17’ye yükseltildi. Ancak BDDK verilerine baktığımızda, 24 Aralık’ta 167 milyar dolar olan gerçek kişilerin döviz tevdiat hesapları artmaya devam etti ve yıl sonunda 168,6 milyar dolara çıktı. Yani vatandaşlar faiz artırımına rağmen 1,5 milyar dolar daha döviz satın aldı.
Bu durum bize vatandaşların yakın zamanda enflasyonda iyileşme beklemediğini, TL’ye olan güvenin henüz sağlanamadığını gösteriyor. Yakın dönemde enflasyonda iyileşme için Merkez Bankası’nın faiz politikasının
