İngiltere Maliye Bakanı Rachel Reeves’in Parlamento’da gözyaşlarına hakim olamaması, ülke ekonomisinde dalgalanmalara yol açtı.
Dün yaşanan olayın ardından İngiltere’nin tahvil piyasalarında satış dalgası yaşanırken; sterlin, dolar ve euro karşısında değer kaybetti. Olayın siyasi yansımaları da kısa sürede ortaya çıktı. Başbakan Keir Starmer’ın Reeves’e anında destek vermemesi, piyasalarda bakanın görevden alınabileceği ya da istifa edebileceği yönünde spekülasyonları tetikledi.
Ne oldu?
Başbakan Keir Starmer'a Parlamento'da Reeves'in bir sonraki seçimlerde görevine devam edip etmeyeceği soruldu. Reeves'in hemen yanında oturan Starmer, bu soruya hemen yanıt veremedi. Reeves'in ise o anlarda gözlerinin dolduğu görüldü.
Bunların ardından İngiltere'nin 30 yıllık tahvil getirisi 20 baz puandan fazla yükselerek yüzde 5,4'ün üzerine çıktı. Sterlin, dünyanın en kötü performansını sergiledi ve kısa bir anlığına da olsa yüzde 1'den fazla değer kaybetti. Sterlin/Dolar paritesi 1,36'nın altına kadar indi.
CNBC'nin haberine göre yaşananların ardından açıklama yapan bir hükümet sözcüsü, Reeves’in duygusal anını "kişisel bir durum" olarak nitelendirdi ve konuya ilişkin daha fazla bilgi paylaşmadı.
Başbakan Starmer ise daha sonra yaptığı açıklamalarda Reeves’e tam destek verdiğini belirtti.
"Güvenim tam"
Sky News’a konuşan Starmer, “Maliye Bakanıma tam güvenim var. Son 12 ayda çok önemli kararlar aldı. Bugün burada olmamızı bu kararlara borçluyuz” ifadelerini kullandı.
Reeves, yaşadığı duygusal anın nedenini açıklamaktan kaçındı ancak Parlamento’daki Başbakanlık Soru-Cevap oturumuna katılarak görevini sürdürdü.
Reeves, “Benim işimle birçok izleyicinizin işi arasındaki fark şu ki zor bir gün geçiriyorsam bu televizyonda oluyor. Çoğu kişi böyle bir şeyle uğraşmak zorunda değil” dedi.
Piyasalar dalgalandı, güven arayışı öne çıktı
Reeves’in Parlamento’daki duygusal anı ve hükümetin sosyal yardım reformlarında geri adım atması, İngiltere ekonomisinin geleceğine ilişkin belirsizlikleri artırdı.
FTSE 100 ve FTSE 250 endeksleri kayıplarla kapandı. Aynı gün tahvil piyasasında da satış dalgası görüldü. Yatırımcılar, Reeves’in sıkı mali kurallarla yürüttüğü bütçe politikalarının değişebileceği endişesiyle hareket etti.
Ancak Reuters'ın haberine göre, Başbakan’ın Reeves’e açık destek vermesiyle birlikte piyasalar kısmen toparlandı. FTSE 100 endeksi yüzde 0,4, FTSE 250 endeksi ise yüzde 0,7 oranında yükseldi. Tahvil piyasası da sakinleşti.
Hargreaves Lansdown Para ve Piyasalar Müdürü Susannah Streeter, “Hükümetin köşeye sıkıştığı ve kamu maliyesi üzerindeki kontrolünü kaybedebileceği yönünde hala bazı endişeler var” değerlendirmesinde bulundu. Streeter, yatırımcıların, hükümetin mali kurallara uymaya çalışırken harcamalarda kesinti yapma planlarına yönelik muhtemel muhalefete karşı tetikte olduğunu belirtti.
Mali kurallar ve bütçe açmazı
Rachel Reeves, geçen yılki Sonbahar Bütçesi’nde kamu harcamalarında önemli bir artış açıklamış, bu harcamaların büyük ölçüde işletmelere ve işverenlere yönelik vergi artışlarıyla finanse edileceğini belirtmişti. Ayrıca iki mali kural getirmişti:
İlki, günlük kamu harcamalarının yalnızca vergi gelirleriyle finanse edilmesiydi. İkincisi ise kamu borcunun gayrisafi yurt içi hasılaya oranla 2029-2030’a kadar azaltılmasıydı.
Bu kurallar, Hazine’ye sınırlı mali hareket alanı bırakmıştı. Son aylarda sosyal yardımlarda öngörülen kesintilerin geri alınmasıyla bu alan daha da daraldı.
Bu hafta hükümet, engelli yardımlarıyla ilgili planladığı değişikliklerde geri adım attı. (Fotoğraf: Arşiv/ Getty)
