E-ticarette gıda/süpermarket kategorisi, 2020’de yüzde 420 büyüdü. Migros, CarrefourSA gibi zincirlerin yanı sıra Hepsiburada, Trendyol, Getir, Yemeksepeti gibi şirketler de sanal market işine girdi. Pazarın 2021’de iki kat büyümesi bekleniyor.
AYŞEGÜL SAKARYA PEHLİVAN asakarya@ekonomist.com.tr
10 Ocak 2021 tarihli sayıdan
Covid-19 salgını tüketim alışkanlıklarını geri dönülemeyecek şekilde değiştirdi. Pandemi döneminde dışarı çıkmak istemeyen tüketici, ihtiyaçlarını karşılamak için e-ticarete yöneldi. Yılı yüzde 65 büyüme ve 250 milyar TL hacimle kapatan e-ticaret sektöründeki en çarpıcı büyüme, gıda/süpermarket kategorisinde oldu.
Ticaret Bakanlığı verilerine göre, gıda/süpermarket kategorisinin e-ticaretteki yeri 2020 yılında yüzde 420 büyüdü. 2019 yılında gıdanın e-ticaretteki payı yüzde 0,5’lerden 2020 yılında yüzde 1,6’ya ulaştı. Yıl sonuna kadar bu büyümenin devam etmesi ve gıda/süpermarket kategorisinin toplam e-ticaret içindeki hacminin yüzde 3’lere gelmesi bekleniyor.
Bu büyüme sektörü hareketlendirdi. Geleneksel gıda perakendecileri bu alana yatırımlarını artırırken büyümeyi gören Morhipo, Trendyol gibi e-ticaret siteleri de bu pazara giriş yaptı.
Diğer taraftan Marul, YanBakkal ve Marketyo gibi farklı iş modelleri içeren yeni girişimler ortaya çıkmaya başladı. Bu trendin 2021 yılında da büyüme ivmesini sürdürmesi bekleniyor.
KAPASİTE 10 KAT ARTTI
Türkiye’nin en büyük gıda perakende zincirlerinden CarrefourSA, yurtiçinde 678 marketiyle hizmet veriyor. Uzun yıllardır dijitalleşmeye yatırım yapan şirketin pandemi döneminde online marketi Carre-fourSA.com üzerinden günlük gönderimleri altı katına çıktı.
Şirketin kapasitesi 10 kata kadar arttı ve CarrefourSA Online market mobil uygulama indirme adedi beş kat artış yaşadı. Bu doğrultuda e-ticaretin, toplam cirodaki payı iki kattan fazla arttı. CarrefourSA Genel Müdür Kutay Kartallıoğlu, pandemiyle birlikte müşterilerin yüzde 50’sinin pandemi sonrası normal market yerine online alışveriş yaptığını söylüyor.
Pandemi döneminde şirket yeni projeler geliştirdi. Online market üzerinden 60 yaş üzeri ve sağlık çalışanlarına yönelik olarak ‘öncelikli teslimat’ uygulaması başlatıldı. Bir diğer yeni hizmet de marketleri arayıp, sipariş verip eve teslim isteme imkanı sunan ‘alo sipariş’ oldu.
CarrefourSA.com’dan ya da online market uygulamasından sipariş verip siparişi marketten alabileceğiniz ‘markette hazır’ hizmeti uygulamaya konuldu. Kartallıoğlu, “Gelecek yıl da market yatırımları ve e-ticaret faaliyetlerimiz çerçevesinde yeni istihdam olanakları sağlayacağız” diyor.
YATIRIMLAR DEVAM EDİYOR
2 bin 200’ü aşkın mağazası olan Migros’da pandemi döneminde sanal markete olan talep beş kat artarken, Macrocenter ve Tazedirekt’te 6-7 kat artış yaşandı. Migros Hemen’de ise 7-8 kat artış söz konusu oldu. Bu dönemde Migros Sanal Market 81 ilde hizmet vermeye başladı.
Migros Hemen’in hizmet sunduğu mağaza sayısı da yüzde 50 artarak 14 ile çıktı. Bu rakamın 20 ilin üzerine çıkması hedefleniyor. Bir diğer online platform olan Macro Online da yenilenen sitesi ile beraber bu dönemde artan talebe karşılık verdi.
Ayrıca şirket tüm bunların yanında Trendyol gibi farklı iş modelleri ile ilk kez e-ticarette kendi platformu dışında bir kanalı müşterilerine açtı.
Yılın dokuz ayında toplam 667 yeni mağaza açan Şok Marketler yaklaşık 5 bin kişiye istihdam sağladı. Pandemiye rağmen yatırımlara ve istihdam sağlamaya devam eden şirket, müşterilerin hızla değişen beklenti ve ihtiyaçları doğrultusunda, alışveriş deneyimini yenilikçi ve dijital çözümlerle geliştiriyor. Şirket, Cepte Şok e-ticaret işine yatırım yapmaya devam edecek.
YERELLER REKABETE KATILDI
Geçen yıl 45 milyar TL’lik ciroya ulaşan yerel perakendeciler de dijital dönüşümü yakalamak için önemli yatırımlar yaptı.
Koronavirüs süreciyle birlikte e-ticaretin payının market cirosunun yüzde 3’üne kadar yükseldiğini söyleyen Türkiye Perakendeciler Federasyonu Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Düzgün, e-ticaretin yanı sıra WhatsApp ve telefon üzerinden siparişlerde de pandemi nedeniyle bir artış olduğuna dikkat çekiyor.
Yıl sonunda e-ticaretin ciro içerisindeki payının yüzde 4’e çıkması bekleniyor. Yerel zincirlerin Türkiye genelinde beş ve üzeri zincir marketlerde 93 bine yakın çalışanı bulunuyor. 2021 istihdamda en az yüzde 20’lik artış planlanıyor.
KATLANARAK BÜYÜYOR
Geleneksel perakendecilerin yanı sıra bu süreçte sanal süpermarketlerin sayısı artmaya başladı. Yemeksepeti ve Getir gibi markalar sanal market rekabetine katıldı. Yıldız Holding’e bağlı Yıldız Ventures’ın 2019’da kurduğu istegelsin, 11 kat büyüdü. Uygulama 3,5 milyon kez indirildi.
1 milyondan fazla da aktif kullanıcıya ulaştı. İstanbul, Kocaeli, Bodrum ve Ankara’da faaliyet gösteren şirket, 2021’de Eskişehir ve İzmir’de hizmet vermeyi planlıyor. istegelsin CEO’su Sedat Yıldırım, “Chat bot’lar, halihazırda bizim zaten kullandığımız sesli sipariş verme, daha iyi kullanıcı deneyimi, daha fazla ödeme yöntemi, yapay zekanın süreçlere dahil olması gibi öne çıkacak” diyor.
Yemeksepeti’nin Banabi markası da bu süreçte büyüme ivmesini hızlandırdı. Şirket, bugün 2 milyon tekil kullanıcıya 4 binin üzerinde ürün çeşidine ulaştı. 2021’de 5 milyon tekil kullanıcıya ulaşılması hedefleniyor. Geçen yıl sekiz ilde hizmet veren şirket, 24 ile ulaştı.
Yemeksepeti Banabi 2020’de 6,5 kat büyüdü. Yemeksepeti Banabi İş Geliştirme Genel Müdür Yardımcısı Mert Baki, şirketin öncelikli hedeflerini Anadolu’da daha çok şehre yayılmak ve buna bağlı olarak depo ve çalışan sayısını da iki katına çıkarmak olarak sıralıyor.
Ayrıca şirketin gündemindeki diğer konu da hız olacak. Mert Baki, “Tüm operasyonumuzu ve hizmetlerimizi hızlı ticaret yani h-ticaret odağında geliştireceğiz” diyor.
SEKTÖRDE ÖNE ÇIKAN TRENDLER
- Şirketler, fiziksel mağaza artışı yerine mobil-dijital kanallarla genişlemeye yönelecek.
- Teslimat süreleri esnerken, gece teslimatı ve kapıya bırakma modelleri daha da gelişecek.
- Mobil ödeme ve elektronik para içerikli sistemler öne çıkacak.
- Tüketici davranışlarını iyi analiz edebilen ve bir açığı kapatmak üzere yola çıkan girişimler dikkat çekecek.
- Rekabet e-ticaretin yanı sıra h-ticaret yani hızlı ticarete kayacak.
EMRE EKMEKÇİ / ETİD (ELEKTRONİK TİCARET İŞLETMECİLERİ DERNEĞİ) YKB. “2021’DE DÜNYAYI YAKALARIZ”
“Dünyada süpermarket kategorisi toplam e-ticaret hacmi içerisinde toplamın yüzde 5 ila yüzde 7’sini kapsıyor.
Biz Türkiye olarak yüzde 1,6 olarak bu ortalamanın gerisindeyiz, Türkiye’de online süpermarket iş modellerine yatırımda bu dönemde ciddi bir artış gözlemledik. Bu yatırımlarla beraber 2021’de dünya ortalamasını yakalayacağımızı tahmin ediyoruz.”
