Deloitte Türkiye, "2020 Yılı Birleşme ve Satın Almalar Raporu"na göre Türkiye'de 2020 yılında tüm zamanların en yüksek işlem sayısı olan 304 adet birleşme ve satın alma işlemi gerçekleşirken, işlem hacmi yüzde 70 artışla 9 milyar dolara yükseldi.
Deloitte Türkiye, Türkiye'de birleşme ve satın almaların genel görünümünü ortaya koyan "2020 Yılı Birleşme ve Satın Almalar Raporu"nu açıkladı.
Rapora göre yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) damga vurduğu bir yıl geride kalırken, 2020'de birleşme ve satın alma işlemlerinde kayda değer bir toparlanma ile tarihi rekor olan 304 adet işlem ile yaklaşık 9 milyar dolar değerinde işlem hacmi gerçekleşti.
Yıllık işlem hacmi son 10 yıl ortalamasının altında kalırken işlem hacminde görülen artış bir önceki yıla göre yüzde 70'lik bir büyümeye işaret ediyor. Ortalama işlem hacmi 30 milyon dolar ile geçmiş yıllara benzer bir seviyedeydi.
Rapora göre birleşme ve satın alma işlemlerinde bir kez daha erken aşama yatırımlarındaki hareketlilik dikkati çekti. Öne çıkan iki mega işlem, toplam işlem hacminin yüzde 40'ını oluşturdu. Türk mobil oyun şirketi Peak Games'in ABD’li Zynga tarafından 1,8 milyar dolar gibi rekor bir değerleme ile satın alınması, Türkiye'nin ilk "unicorn" işlemi olarak tarihe geçti. Bu işlemde Zynga tarihinin en büyük satın alımını gerçekleştirirken, söz konusu yatırım bir Türk girişiminin en büyük işlemi oldu.
Yıllık işlem hacmini önemli ölçüde etkileyen bir diğer mega işlem, GSM operatörü Turkcell'in kontrol hissesinin 1,8 milyar dolar bedelle Türkiye Varlık Fonu tarafından devralınması oldu. Öte yandan Türkiye Varlık Fonu’nun toplam değeri 953 milyon doları bulan bir dizi satın alma ile kamu sigorta şirketlerini konsolide etmesi de bir diğer önemli gelişme olarak öne çıktı.
Yabancı yatırımcılar 82 adet işlem ile 4,6 milyar dolarlık satın alma yaptı. Toplam yıllık işlem hacminin yüzde 51'ini yabancı yatırımcılar oluşturdu. Yabancı yatırımcıların toplam işlem hacmi halen son 10 yıllık ortalamaların altında olmasına rağmen, 2020'de bir önceki yıla göre yüzde 35 arttı.
Benzer şekilde, Türk yatırımcıların dahil olduğu işlemlerin toplam değeri iki katından fazla artarak 4,4 milyar dolar oldu. Türk yatırımcıların satın almaları 222 adet işlem ile geçen yıla göre yüzde 37 artış gösterdi.
Yabancı yatırımcılar içinde Avrupalı yatırımcılar toplam değeri 1,2 milyar doları aşan 47 işlem ile liderliği üstlendi ve böylece yabancı yatırımcıların toplam işlem sayısı ve hacminin sırasıyla yüzde 57 ve yüzde 27'sini oluşturdu. Öte yandan, Kuzey Amerika bölgesi yatırımcıları 13 işlem tamamlayarak yabancıların toplam yıllık işlem hacminin yüzde 46'sını oluşturdu. Bununla birlikte Körfez Bölgesinden Katarlı yatırımcılar da 4 işlem ile ön sıralarda yer aldı.
Finansal yatırımcı işlemleri, 2020 yılında 165 işlem ile tüm zamanların en yüksek işlem sayısına ulaştı. İşlem sayısında yüzde 90'lık bir büyümeye tekabül eden bu hareketlilik ile, finansal yatırımcılar 2020 yılında yaklaşık 4 milyar dolar değerinde işlem gerçekleştirdi. Finansal yatırımcı işlem hacminin yüzde 69'unu oluşturan Türkiye Varlık Fonu işlemleri toplam işlem hacmindeki artışta etkili oldu.
Toplam finansal yatırımcı işlem sayısına en çok girişim sermayesi fonları ve melek yatırımcılar katkıda (yüzde 81) bulundu.
Girişim sermayesi fonları ve melek yatırımcılar tarafından desteklenen internet ve mobil hizmetler ile teknoloji, sırasıyla 71 ve 42 işlem ile en çok talep gören sektörlerden ikisi oldu bunu 17 işlemle finansal hizmetler, 7 işlemle e-ticaret, 6 işlemle enerji ve 4 işlemle lojistik ve ulaştırma sektörleri izledi.
Girişim sermayesi ve melek yatırımcıların tamamladığı yaklaşık 200 milyon dolar değerindeki 134 işlem, işlem değerinde üç kat artış ve işlem sayısında ise yüzde 94 oranında büyümeye işaret etti.
Sektörel bazda, erken aşama yatırımlarının yaklaşık yüzde 51'i internet ve mobil hizmetler sektöründe gerçekleşirken yaklaşık yüzde 28'i teknoloji sektöründeki girişimlerle ilgiliydi. Sağlık teknolojisi, finansal hizmetler teknolojileri ve oyun sektörü en aktif sektörlerdi.
Türkiye'de oyun girişimleri ve yatırımları son birkaç yıldır yükselişe geçti. Kovid-19 salgınıyla ilgili kısıtlamalar, oyun sektörünün büyümesini ve ardından yatırımcı talebini harekete geçirdi. Bu yıl oyun sektöründe Peak Games'in yanı sıra Rollic - Zynga işlemi de dikkati çekti.
Özel sermaye yatırımları ise yaklaşık 1 milyar dolarlık işlem ile bir önceki yılın hacmini aşmakla birlikte, son 5 yıllık ortalamanın altında kaldı.
Geçen yıla benzer şekilde, özel sermaye yatırımları finansal yatırımcı işlem sayısının yüzde 12'sini oluşturdu. Özel sermaye fonlarının portföy yönetimine ve çıkış işlemlerine odaklandığı bir ortamda, yeni yatırımlar oldukça sınırlıydı.
Geçen yıla benzer şekilde, risk sermayesi ve melek yatırımcı destekli işlemlerin ağırlığıyla sırasıyla 97 ve 52 işlemle internet ve mobil hizmetler ile teknoloji en aktif sektörler olup birlikte yıllık toplam işlem sayısının yüzde 49'unu (2019'da yüzde 34) oluşturdu. Üretim, finansal hizmetler, enerji, sağlık ve lojistik ve ulaştırma da birleşme ve satın almaların en aktif sektörleri arasındaydı.
Sağlık, lojistik, e-ticaret, kimya ve ilaç sektörlerine olan ilgi salgının etkisiyle artarken, turizm ve perakende sektörlerine olan potansiyel yatırımcı ilgisi önceki yıllara göre azaldı.
Açıklamada değerlendirmelerine yer verilen Deloitte Türkiye Ortağı ve Finansal Danışmanlık Lideri Kıvanç Çıdam, 2020'de Kovid-19 salgını nedeniyle toplam işlem değerinde ve işlem sayısında küresel boyutta bir düşüş gözlemlediklerini belirtti.
Salgının başlangıcında Türkiye'de de satın almaların benzer şekilde yavaşlasa olsa da, haziran ayında tamamlanan mega işlemlerin etkisi ve ertelenen işlemlerin tekrar canlanmasıyla yaz aylarında hız kazandığını vurgulayan Çıdam, şunları kaydetti:
"2020 yılında gerçekleşen 304 adet rekor sayıda işlem ile tüm zamanların en yüksek işlem sayısına şahit olduk. 2019 yılındaki düşüşün ardından 2020'de yatırımcı ilgisinin önemli ölçüde canlandığını söyleyebiliriz. Son iki çeyrekte yaşanan yatırımcı ilgisi, önümüzdeki yıl işlemlerin daha da artacağına dair olumlu bakış açımızı destekliyor." ifadelerini kullandı.
Deloitte Türkiye Birleşme ve Satın Alma Hizmetleri Direktörü Özlem Ulaş da küresel belirsizliklere rağmen pazarda iyi bir toparlanma olduğunu belirtti.
Yabancı yatırımcıların Türkiye'ye olan güvenini koruduğunu ifade eden Ulaş, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Her zamanki gibi Batılı yatırımcılar yabancı yatırımcı işlemlerinde öne çıktı. Mega işlemler işlem hacmine damgasını vururken; işlem sayısı, küçük ölçekli erken aşama yatırımlarındaki artışa bağlı olarak rekor seviyelere ulaştı. Start-up'lardan başarıyla çıkış yapan girişimcilerin, fonları başlangıç ekosistemine geri aktarmasıyla, girişim ekosisteminin önemli bir gelişim gösterdiğini görüyoruz. Yılın ikinci yarısında satın alma işlemlerindeki belirgin artış ve Kovid-19 aşısı ile ilgili olumlu gelişmeler, 2021 yılına ilişkin iyimserlik yaratıyor."
Deloitte Türkiye Birleşme ve Satın Alma Hizmetleri Direktörü Duygu Doğançay, ise yatırımcılar aktif olarak özellikle Kovid-19 sonrasında iş yapış biçimlerine uyum sağlayabilecek sektörlerde uygun yatırım fırsatlarını kovalamaya devam ettiklerini belirtti.
Özellikle uzaktan çalışma ve e-ticaret trendleri göz önüne alındığında teknoloji, yazılım, mobil ve internet hizmet sektörlerinin ilgi çektiğini ifade eden Doğançay, "Son dönemde Türk Lirası’ndaki dalgalanma, Türk şirketlerinin değerlemelerini uluslararası yatırımcılar için daha cazip hale getirdi. Ayrıca birleşme ve satın almalar, finansal sorun yaşayan işletmeler için de bir seçenek olmaya başladı. Pandeminin yarattığı belirsizlikler 2021 yılının ilk yarısını da olumsuz etkileyebilir. Bununla birlikte yatırım ortamı son derece hareketli. Türkiye piyasasının pandemi sonrası tepkisinin güçlü olacağına inanıyoruz." değerlendirmelerini yaptı.
Deloitte Türkiye, Türkiye'de birleşme ve satın almaların genel görünümünü ortaya koyan "2020 Yılı Birleşme ve Satın Almalar Raporu"nu açıkladı.
Rapora göre yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) damga vurduğu bir yıl geride kalırken, 2020'de birleşme ve satın alma işlemlerinde kayda değer bir toparlanma ile tarihi rekor olan 304 adet işlem ile yaklaşık 9 milyar dolar değerinde işlem hacmi gerçekleşti.
Yıllık işlem hacmi son 10 yıl ortalamasının altında kalırken işlem hacminde görülen artış bir önceki yıla göre yüzde 70'lik bir büyümeye işaret ediyor. Ortalama işlem hacmi 30 milyon dolar ile geçmiş yıllara benzer bir seviyedeydi.
Unicorn ve Türkiye Varlık Fonu işlemleri ön plana çıktı
Rapora göre birleşme ve satın alma işlemlerinde bir kez daha erken aşama yatırımlarındaki hareketlilik dikkati çekti. Öne çıkan iki mega işlem, toplam işlem hacminin yüzde 40'ını oluşturdu. Türk mobil oyun şirketi Peak Games'in ABD’li Zynga tarafından 1,8 milyar dolar gibi rekor bir değerleme ile satın alınması, Türkiye'nin ilk "unicorn" işlemi olarak tarihe geçti. Bu işlemde Zynga tarihinin en büyük satın alımını gerçekleştirirken, söz konusu yatırım bir Türk girişiminin en büyük işlemi oldu.
Zynga’nın 2 numarası konuştu: Neden Türk şirketlerini aldılar? Radarda yeni şirketler var mı?
- Zynga bir Türk oyun şirketini daha satın aldı
Yıllık işlem hacmini önemli ölçüde etkileyen bir diğer mega işlem, GSM operatörü Turkcell'in kontrol hissesinin 1,8 milyar dolar bedelle Türkiye Varlık Fonu tarafından devralınması oldu. Öte yandan Türkiye Varlık Fonu’nun toplam değeri 953 milyon doları bulan bir dizi satın alma ile kamu sigorta şirketlerini konsolide etmesi de bir diğer önemli gelişme olarak öne çıktı.
Yabancıların ilgisi salgında devam etti
Yabancı yatırımcılar 82 adet işlem ile 4,6 milyar dolarlık satın alma yaptı. Toplam yıllık işlem hacminin yüzde 51'ini yabancı yatırımcılar oluşturdu. Yabancı yatırımcıların toplam işlem hacmi halen son 10 yıllık ortalamaların altında olmasına rağmen, 2020'de bir önceki yıla göre yüzde 35 arttı.
Benzer şekilde, Türk yatırımcıların dahil olduğu işlemlerin toplam değeri iki katından fazla artarak 4,4 milyar dolar oldu. Türk yatırımcıların satın almaları 222 adet işlem ile geçen yıla göre yüzde 37 artış gösterdi.
Yabancı yatırımcılar içinde Avrupalı yatırımcılar toplam değeri 1,2 milyar doları aşan 47 işlem ile liderliği üstlendi ve böylece yabancı yatırımcıların toplam işlem sayısı ve hacminin sırasıyla yüzde 57 ve yüzde 27'sini oluşturdu. Öte yandan, Kuzey Amerika bölgesi yatırımcıları 13 işlem tamamlayarak yabancıların toplam yıllık işlem hacminin yüzde 46'sını oluşturdu. Bununla birlikte Körfez Bölgesinden Katarlı yatırımcılar da 4 işlem ile ön sıralarda yer aldı.
Erken aşama yatırımlarda tüm zamanların en yüksek işlem sayısı
Finansal yatırımcı işlemleri, 2020 yılında 165 işlem ile tüm zamanların en yüksek işlem sayısına ulaştı. İşlem sayısında yüzde 90'lık bir büyümeye tekabül eden bu hareketlilik ile, finansal yatırımcılar 2020 yılında yaklaşık 4 milyar dolar değerinde işlem gerçekleştirdi. Finansal yatırımcı işlem hacminin yüzde 69'unu oluşturan Türkiye Varlık Fonu işlemleri toplam işlem hacmindeki artışta etkili oldu.
Toplam finansal yatırımcı işlem sayısına en çok girişim sermayesi fonları ve melek yatırımcılar katkıda (yüzde 81) bulundu.
Girişim sermayesi fonları ve melek yatırımcılar tarafından desteklenen internet ve mobil hizmetler ile teknoloji, sırasıyla 71 ve 42 işlem ile en çok talep gören sektörlerden ikisi oldu bunu 17 işlemle finansal hizmetler, 7 işlemle e-ticaret, 6 işlemle enerji ve 4 işlemle lojistik ve ulaştırma sektörleri izledi.
Türkiye'deki start-up ekosistemi olgunlaşmaya devam ediyor
Girişim sermayesi ve melek yatırımcıların tamamladığı yaklaşık 200 milyon dolar değerindeki 134 işlem, işlem değerinde üç kat artış ve işlem sayısında ise yüzde 94 oranında büyümeye işaret etti.
Sektörel bazda, erken aşama yatırımlarının yaklaşık yüzde 51'i internet ve mobil hizmetler sektöründe gerçekleşirken yaklaşık yüzde 28'i teknoloji sektöründeki girişimlerle ilgiliydi. Sağlık teknolojisi, finansal hizmetler teknolojileri ve oyun sektörü en aktif sektörlerdi.
Türkiye'de oyun girişimleri ve yatırımları son birkaç yıldır yükselişe geçti. Kovid-19 salgınıyla ilgili kısıtlamalar, oyun sektörünün büyümesini ve ardından yatırımcı talebini harekete geçirdi. Bu yıl oyun sektöründe Peak Games'in yanı sıra Rollic - Zynga işlemi de dikkati çekti.
Özel sermaye yatırımları ise yaklaşık 1 milyar dolarlık işlem ile bir önceki yılın hacmini aşmakla birlikte, son 5 yıllık ortalamanın altında kaldı.
Geçen yıla benzer şekilde, özel sermaye yatırımları finansal yatırımcı işlem sayısının yüzde 12'sini oluşturdu. Özel sermaye fonlarının portföy yönetimine ve çıkış işlemlerine odaklandığı bir ortamda, yeni yatırımlar oldukça sınırlıydı.
İnternet ve teknoloji yine ön plandaydı
Geçen yıla benzer şekilde, risk sermayesi ve melek yatırımcı destekli işlemlerin ağırlığıyla sırasıyla 97 ve 52 işlemle internet ve mobil hizmetler ile teknoloji en aktif sektörler olup birlikte yıllık toplam işlem sayısının yüzde 49'unu (2019'da yüzde 34) oluşturdu. Üretim, finansal hizmetler, enerji, sağlık ve lojistik ve ulaştırma da birleşme ve satın almaların en aktif sektörleri arasındaydı.
Sağlık, lojistik, e-ticaret, kimya ve ilaç sektörlerine olan ilgi salgının etkisiyle artarken, turizm ve perakende sektörlerine olan potansiyel yatırımcı ilgisi önceki yıllara göre azaldı.
"2020'de yatırımcı ilgisinin önemli ölçüde canlandı"
Açıklamada değerlendirmelerine yer verilen Deloitte Türkiye Ortağı ve Finansal Danışmanlık Lideri Kıvanç Çıdam, 2020'de Kovid-19 salgını nedeniyle toplam işlem değerinde ve işlem sayısında küresel boyutta bir düşüş gözlemlediklerini belirtti.
Salgının başlangıcında Türkiye'de de satın almaların benzer şekilde yavaşlasa olsa da, haziran ayında tamamlanan mega işlemlerin etkisi ve ertelenen işlemlerin tekrar canlanmasıyla yaz aylarında hız kazandığını vurgulayan Çıdam, şunları kaydetti:
"2020 yılında gerçekleşen 304 adet rekor sayıda işlem ile tüm zamanların en yüksek işlem sayısına şahit olduk. 2019 yılındaki düşüşün ardından 2020'de yatırımcı ilgisinin önemli ölçüde canlandığını söyleyebiliriz. Son iki çeyrekte yaşanan yatırımcı ilgisi, önümüzdeki yıl işlemlerin daha da artacağına dair olumlu bakış açımızı destekliyor." ifadelerini kullandı.
"Batılı yatırımcılar yabancı yatırımcı işlemlerinde öne çıktı"
Deloitte Türkiye Birleşme ve Satın Alma Hizmetleri Direktörü Özlem Ulaş da küresel belirsizliklere rağmen pazarda iyi bir toparlanma olduğunu belirtti.
Yabancı yatırımcıların Türkiye'ye olan güvenini koruduğunu ifade eden Ulaş, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Her zamanki gibi Batılı yatırımcılar yabancı yatırımcı işlemlerinde öne çıktı. Mega işlemler işlem hacmine damgasını vururken; işlem sayısı, küçük ölçekli erken aşama yatırımlarındaki artışa bağlı olarak rekor seviyelere ulaştı. Start-up'lardan başarıyla çıkış yapan girişimcilerin, fonları başlangıç ekosistemine geri aktarmasıyla, girişim ekosisteminin önemli bir gelişim gösterdiğini görüyoruz. Yılın ikinci yarısında satın alma işlemlerindeki belirgin artış ve Kovid-19 aşısı ile ilgili olumlu gelişmeler, 2021 yılına ilişkin iyimserlik yaratıyor."
"Yatırım ortamı son derece hareketli"
Deloitte Türkiye Birleşme ve Satın Alma Hizmetleri Direktörü Duygu Doğançay, ise yatırımcılar aktif olarak özellikle Kovid-19 sonrasında iş yapış biçimlerine uyum sağlayabilecek sektörlerde uygun yatırım fırsatlarını kovalamaya devam ettiklerini belirtti.
Özellikle uzaktan çalışma ve e-ticaret trendleri göz önüne alındığında teknoloji, yazılım, mobil ve internet hizmet sektörlerinin ilgi çektiğini ifade eden Doğançay, "Son dönemde Türk Lirası’ndaki dalgalanma, Türk şirketlerinin değerlemelerini uluslararası yatırımcılar için daha cazip hale getirdi. Ayrıca birleşme ve satın almalar, finansal sorun yaşayan işletmeler için de bir seçenek olmaya başladı. Pandeminin yarattığı belirsizlikler 2021 yılının ilk yarısını da olumsuz etkileyebilir. Bununla birlikte yatırım ortamı son derece hareketli. Türkiye piyasasının pandemi sonrası tepkisinin güçlü olacağına inanıyoruz." değerlendirmelerini yaptı.
