Yurt dışında yapılan çalışmalarda bazı yeni tip koronavirüs (Kovid-19) hastalarının gözyaşında da koronavirüs RNA’sı görüldü, gözyaşında artışın ve gözde çapaklanmanın hastalık belirtileri arasında yer aldığı ortaya çıktı.
Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Afşin Emre Kayıpmaz, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Kovid-19’a sebep olan ve damlacık yoluyla yayılan “SARS-CoV2” virüsünün ana bulaşma şeklinin solunum yolu olduğunu hatırlattı.
Virüs bulaşında farklı kaynakların etkili olup olmadığına ilişkin bilgi veren Kayıpmaz, “ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezince (CDC) göz aracılığıyla bir bulaşmanın düşük ihtimalle de olsa mümkün olabileceği ama bulaşmada ana yolun solunum sistemi olduğunu vurgulandı.” dedi.
Kayıpmaz, virüslü bir yüzeye temas eden bir kişinin ellerini yüzüne ve gözlerine götürmesi sonucunda bulaşın söz konusu olabildiğinin bilimsel çalışmalarla gösterildiğini belirtti.
Gözde kızarıklığın Kovid-19 belirtilerinden olabildiğini ifade eden Kayıpmaz, şunları kaydetti:
“Ayrıca bir başka çalışmada gözyaşında artışın ve çapaklanmanın da belirtiler arasında olabileceği gösterildi. Virüsün kaynağı olan Çin’in Hubei eyaletinden yayınlanan bir çalışmada yalnızca bir hastanın ilk belirtisinin göz kapaklarının içini ve gözlerin beyaz bölgesini kaplayan zar olan konjonktivanın iltihabı (konjonktivit) olduğu belirtildi.
RWTH Aachen Üniversitesi’nde 18 Kovid-19 hastası üzerinde yapılan bir başka çalışmada ise hastalardan 5’inin (yüzde 28) gözyaşında PCR testi ile koronavirüs RNA’sı saptandı. Ayrıca Milano’da gerçekleştirilen SERPICO-19 çalışmasında Kovid-19’un retinayı da etkileyebileceği sonucuna varıldı. Retinadaki etkilenmenin çoğunun da retinanın damar sisteminden kaynaklandığı belirtilmiştir. Bu nedenle, hasta kişilerin gözyaşına veya gözyaşının silindiği mendil ve peçeteye dokunulmamalı.”
Doç. Dr. Kayıpmaz, sağlığın korunması için tedbirli olunması gerektiğini belirterek, “İster Kovid-19 ister grip isterse sağlıklı bir kişinin, gözyaşı, kan, balgam gibi vücut sıvıları ile vücut sıvılarının temas ettiği peçete, mendil gibi ürünlerle de temastan kaçınılmalı.” uyarısında bulundu.
Lens kullananlara virüsün bulaşma ihtimali
Kayıpmaz, araştırma sonuçlarına ilişkin, “Bu çalışmalar bize göz koruması bilincinin arttırılması gerektiğini göstermektedir. Maske takmak, ellerin sık sık yüze ve göze götürülmesini de engellemektedir.” değerlendirmesini yaptı.
Acil sağlık çalışanları olarak özellikle yüksek damlacık oluşturan işlemlerde gözlük kullanıldığını anımsatan Kayıpmaz, herkesin maskeyi doğru takması, sık sık ellerini yıkaması, ellerin yüz ve gözlere temasından kaçınması gerektiğini vurguladı.
Kayıpmaz, lens kullananlar için de uyarılarda bulunarak, “Kontakt lens kullananlara Kovid-19’a sebep olan virüsün bulaşma ihtimalinin gözlük kullananlardan daha fazla olduğuna dair bir kanıt şu anda yok. Bununla birlikte kontakt lens kullanan kişiler, güvenli kontakt lens kullanım kurallarına ve el yıkama başta olmak üzere temizlik kurallarına dikkat etmeyi sürdürmeli.” dedi.
Kan ile bulaşa ilişkin de Kayıpmaz, Kovid-19 virüsünün kanda nadir olarak görüldüğünü, kan nakliyle bulaştığına dair bir kanıt ortaya konamadığını bildirdi.
Kayıpmaz, “Eğer sağlık çalışanı değilseniz, kişisel koruyucu donanımınız yoksa Kovid-19 hastasıyla ve onun vücut sıvılarıyla temas etmeniz uygun değil.” diye konuştu.
