Kavcıoğlu, Merkez Bankası İdare Merkezi'nde düzenlenen yılın ilk Enflasyon Raporu Bilgilendirme Toplantısı'nın ardından ekonomistlerin ve basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
Şahap Kavcıoğlu, KKM uygulamasına yönelik soru üzerine, "Kur korumayla ilgili tarafta gayet iyi bir gidişat var. Liralaşmaya çok önemli katkı veren bir alan, oradaki gelişmeden, gidişattan memnunuz. Dün akşam aldığımız kararların da buna olumlu tarafta katkı yapacağını düşünüyoruz." diye konuştu.
Kavcıoğlu, "Liralaşma stratejisiyle beraber kendi mecrasında yolunu bulacaktır, gidişat da onu gösteriyor. Bu anlamdaki öngörülerimizde bir değişiklik, yanılma söz konusu değil, gayet iyi gidiyor. Liralaşma stratejisi içinde hem bankaların kaynak yaratması hem rezervlerimizin artması noktasındaki işlevi önemli şekilde artarak devam ediyor." ifadelerini kullandı.
"Sudi Arabistan'dan Merkez Bankasına 5 milyar dolarlık mevduat yatırılmasıyla ilgili gelişme olup olmadığı" sorusuna karşılık Kavcıoğlu, çeşitli ülkelerle bu anlamda görüşmeler yaptıklarını, ancak herhangi bir gelişme olmadığını bildirdi. Kavcıoğlu, bankalarla olan ilişkilerini basınla paylaşmadıkları ifade etti.
"Büyük firmalara kredi gitmiyor algısı doğru değil"
Kavcıoğlu, büyük ölçekli ve KOBİ düzeyindeki firmalara kredi kullandırılmasına yönelik soruya yanıt verirken, büyük firmalara destek verilmemesinin söz konusu olmadığını ancak "ekonominin bel kemiği" olan KOBİ'lerin daha fazla desteklendiğini söyledi. "Oradan alıp bir yere bir şey vermiyoruz." diyen Kavcıoğlu, "Yatırım yapılması noktasında hiçbir firma, ne boyutta olursa olsun hiçbir makro ihtiyati tedbire tabi değil." değerlendirmesinde bulundu.
50-100 firma tarafından kullanılan kredileri 6 bin şirketin kullanabildiği bir noktaya getirdiklerini belirten Kavcıoğlu, şöyle devam etti:
"Büyük firmalara kredi gitmiyor algısı doğru değil. Türkiye Bankalar Birliği Başkanı kredilerin 2-3 kat arttığını söylüyor ama Oda başkanımız krediye ulaşamadıklarını söylüyor. Buradaki sıkıntıyı iyi görmek lazım. Kredilerin doğru şekilde hedefli ve selektif kullandırılması noktasında çaba sarf etmemiz lazım. Hatamız varsa da düzeltiriz. Şikayetler geliyor, firmalarımızdan ulaşamayanlar, kullanamayanlar var. Bunları da takip ediyoruz. Bizim için üretim, yatırım, istihdam sağlayacak, ihracat yapacak firmaların krediye ulaşımı çok önemli. Bunu kendimize görev addediyoruz. Dün gece aldığımız karar da bu sektörlerin desteklenmesine yönelik bir karardır."
"Seçim süreci dikkate alındı"
Kavcıoğlu, enflasyon öngörülerini oluştururken seçim sürecini dikkate alarak fiyatladıklarını söyledi.
Hükümetin hayat pahalılığını minimize seviyede tutacak tedbirler aldığını dile getiren Kavcıoğlu, Merkez Bankasının da fiyat istikrarını kalıcı olarak sağlayacak politikaları taviz vermeden uygulamaya devam ettiğini belirtti.
Kavcıoğlu, banka personelinin işten çıkarılması, zorla bir yere gönderilmesinin söz konusu olmadığını, personelin maaş zammının da kamuyla aynı olduğunu ifade etti.
"Kredilerde anormal bir artış yok"
Kavcıoğlu, TCMB taraflı KKM sisteminde faiz üst sınırının kaldırılmasına ilişkin de katılım finans tarafı için bu tür bir uygulama yapılamadığını ve KKM hesaplarında bankalar arasında geçişlerin söz konusu olduğunu ifade etti. Merkez Bankasına ve Hazine'ye yük getirilmemesi için politika faizinin altında bir faiz verilmemesinin kendileri için önemli olduğunu söyleyen Kavcıoğlu, bankalar ile finans kurumları arasındaki çelişkiyi ortadan kaldırmak için söz konusu düzenlemeyi gerekli gördüklerini belirtti.
Kredi dağılımında dönemsel olarak kaynakların bazen KOBİ'lere bazen bireysel kredilere kayabildiğini ancak şu anda anormal bir artış görmediklerini dile getiren Kavcıoğlu, bireysel kredilerde 2022'de yüzde 3,6 aylık artış olduğunu, orada anormal bir artış olursa gerekli tedbirleri alabileceklerini söyledi.
Firmaların, özellikle büyük şirketlerin, tahvil ihracıyla dış borçlanmasının tavsiye ettikleri bir araç olduğunu belirten Kavcıoğlu, bunun hem banka bilançolarındaki yükü hafifleteceğini hem de sermaye piyasalarının daha fazla derinleşmesini sağlayacağını vurguladı. Süreç içinde firmaların ve bankaların bu yönde hareket etmesini sağlayacak teşvikleri de yapacaklarını ifade eden Kavcıoğlu, "Ama bu 4 aylık tahvil ihracı olmaz bizim karşı olduğumuz nokta bu, 2-5 yıl yapsın tahvil ihracını, banka satın alsın bana da gelsin daha ucuz bir şekilde Merkez Bankasından borçlansın. Bizim destek ve teşvikimiz bu yönde olacak." dedi.
"İkili kur sistemi yok"
Kavcıoğlu, ihracatçıya döviz çevrimlerinde yüzde 2 prim ödenmesi uygulamasının ikili kur uygulaması olarak yorumlandığı eleştirine yanıt verirken de şunları ifade etti:
"Türkiye'de şu anda öyle farklı bir kur yok, bankalarda ihracatçıya ayrı kur uygulaması yok. Kur korumalı ile saat başı verdiğimiz kur var, o piyasa kuruyla aşağı yukarı aynı. Bankacılıkla kapalı çarşı arasında farklı kur uygulanmasında anormal durum söz konusu değil. Eskiden beri kapalı çarşı bir tık piyasanın üzerindedir. Kapalı çarşıya gidenle bankacılıkta işlem yapan aynı müşteri değil zaten. İhracatçının, ithalatçının, banka müşterisinin kapalı çarşıda ne işi var? İkili bir kur sistemi yok bir kere onu çok net ifade edeyim. Banka kuru ile kapalı çarşı arasında her zaman bir fark olabilir ama o bir ikili kur değil."
Burada mali sektörde oluşan farklı kur olup olmadığına bakılması gerektiğine işaret eden Kavcıoğlu, "Biz ikili kur uygulamıyoruz, sadece ihracat değil, yurt dışından gelen kaynağı teşvik için ödediğimiz bir prim. Bunun içinde turizmci, ihracatçı, müteahhit, ulaşım var. Tüm kesimler var." diye konuştu.
Kavcıoğlu, firmaların finansmana erişimde sorun yaşadığı ve Coca Cola'nın yüzde 30 faizle tahvil ihraç ettiğine ilişkin soru üzerine de "Çok kötü örnek verdin. Coca Cola dünyanın en büyük firması. Coca Cola'nın finansmana erişim noktasında sıkıntısı varsa bu sıkıntı dünyada var demektir, sadece Türkiye'de değil. Bu örnek ne kadar haklı olduğumuzu gösteren, uygulamalarımızın ne kadar iyi yönetildiğini gösteren örnek oldu. Finansmana erişimde problemler olabilir ama bunu genel problemler gibi aktarmak doğru değil." değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye'de ithal ikamesi alanlara yatırım yapan çok değerli firmalar olduğuna dikkati çeken Kavcıoğlu, "Bizim işimiz onlarla. Onlar daha fazla yatırım yapsın, biz gece gündüz onların hizmetindeyiz. Türkiye'ye üretim, yatırım yapan herkes bizim radarımızda ve onların hizmetindeyiz. Türkiye'den daha fazla hem finansman hem döviz piyasasında hem diğer işlemlerde bu konuların rahatlıkla yapıldığı bir başka ülke yok." ifadelerini kullandı.
"Yıl sonunda cari fazla vereceğiz"
Kavcıoğlu, hangi koşullar altında faiz indirimine gidileceğine ilişkin soruya cevap verirken şunları kaydetti:
"Temmuz, ağustos ayındaki Para Politikası Kurulu metnine bakarsanız hangi şartlarda faiz indirimine gittiğimizi çok net görürsünüz. Metinleri okuduğunuzda ileriye dönük nasıl öngörümüz olduğunu çok net görürsünüz. Hangi şartlarda faiz indirimine gideceğimiz, pas geçeceğimiz, nasıl duruş sergileyeceğimize ilişkin öngörümüzü orada bulursunuz. Büyük bankalar, büyük merkez bankaları bile 'faiz artırımını nasıl yapmayalım' diye konuşuyorlar.
Bizi çok eleştirdiniz, ancak bu ne kadar doğru şekilde bu süreci yöneterek geldiğimizi gösteriyor. Türkiye, bu faiz politikasıyla sadece ödemeler dengesinde bir önceki yıla göre 100 milyar dolar fazla ödemiş. Kimseye bir kuruş borcumuz yok. Faiz politikamızın ne kadar doğru yönetildiğinin fotoğrafı. Şu 100 milyar doları kimse konuşmadı. Bir önceki yıla göre enerji farkını düştüğünüzde Türkiye cari fazla veriyor. Rusya-Ukrayna Savaşı çıkmasaydı Türkiye zaten cari fazla veriyordu. Biz faizi bunun için indirdik. Biz ödemeler dengesinde cari fazla verecek duruma gelmiş noktadayız. Türkiye, her şeye rağmen dışardan bir kuruş yardım almadan bu bilançoyu Merkez Bankası olarak yönetti. 100 milyar dolar ilave farkı da Merkez Bankası bu ülkenin kaynaklarından ödedi. Biz bugünden itibaren yıl sonunda cari fazla vereceğiz."
