Türkiye-Rusya ilişkilerinin normalleşmesine dönük atılan adımlar, Türk iş dünyasında sevinçle karşılandı. inşaattan turizme, gıdadan hazır giyime pek çok sektör Rusya pazarına yeniden girebilmek için hazırlık yapıyor. Ancak ticari ilişkilerde eskiye dönmek o kadar kolay olmayacak gibi. Patronlar için yeni dönemdeki en önemli sorun ise Rusya’nın vize uygulamasına devam edecek olması.
Görsellere tıklayın.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e gönderdiği mektup sonrasında iki ülke arasında geçtiğimiz kasım ayından bu yana düşüş eğilimi gösteren ilişkilerin normalleşme süreci başladı. Ocak ayından bu yana Rusya’ya ihracat yüzde 60 gerilerken, inşaattan turizme, gıdadan hazır giyime tüm sektörler Rusya ile krizden ağır yara almıştı. Şimdi ise tüm gözler Erdoğan-Putin görüşmesi sonrasında atılacak adımlara çevrildi.
Ancak ticarette eski güzel günlere dönmek kolay olmayacak gibi. Rusya’nın Türk şirketlerine yönelik bazı kısıtlamaları kaldırma kararını olumlu karşılayan Türk iş dünyası temsilcilerinin öncelikli beklentisi Rusya’nın kriz sonrasında uygulamaya koyduğu vize koşulunun bir an önce kaldırılması. Zira vize zorunluluğu devam ettiği sürece, ticari ilişkilerde eski yakınlığı sağlamak kolay olmayacak. Ancak Rus hükümetinden yapılan açıklamalarda vize koşulunun ‘güvenlik’ gerekçesiyle devam edeceği belirtiliyor.
2 MİLYAR DOLARLIK İŞ
Rusya, Türk müteahhitlik firmaları açısından en önemli pazar. Rusya’da hayata geçirilen projelerin toplam büyüklüğü 65 milyar dolara ulaşmış durumda. Türk iş dünyasının bu alanda Rusya’daki etkinliği, iki ülke arasında çıkan gerginliğin diyaloga dönmesinde önemli bir paya sahip. Hatta gelen bilgiler, iki ülkenin ilişkilerinin yumuşamasında Rusya’da büyük işlere imza atan Rönesans Holding Yönetim Kurulu Başkanı Erman Ilıcak’ın önemli katkıları olduğu yönünde. Ilıcak’a ulaşamadığımız için, bu etkiye ilişkin görüşlerine yer veremedik.
Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Mithat Yenigün’e göre, ilişkilerin düzelmesiyle ilk etapta imza bekleyen 2 milyar dolarlık iş bulunuyor. İlişkilerin tam olarak düzelmesinin biraz zaman alacağını ifade eden Yenigün, “Bu noktada ilk önce vizelerin yeniden kaldırılması bizim için çok önemli. Daha önceki gibi istediğimiz zaman Rusya’ya gidemezsek sıkıntı olur. Ayrıca kredi olanaklarından yararlanmamız için de bankaların daha anlayışlı olması gerekiyor” diyor.
Ant Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Okay da, yeni dönemde imza aşamasında bekleyen 500 milyon dolarlık işlerinin hayata geçebileceğini söylüyor. Okay, “Rusya’da 15 şantiyede 1 milyar dolarlık iş yapıyoruz. İlişkilerin bozulmasıyla elimizdeki işleri bitirip, elemanlara çıkış verip ülkeden ayrılacaktık. Ancak ilişkilerin düzelmesiyle birlikte yeni işlere odaklanmayı istiyoruz” diyor.
TURİZMDE UMUTLAR ARTTI
Türk turizmi için de en önemli pazarlardan biri olan Rusya’dan 2014 yılında 4,5 milyon Rus turisti gelmiş ancak bu rakam Rusya’daki ekonomik kriz nedeniyle 2015’te 3,6 milyona gerilemişti. 2015 yılının sonunda yaşanan uçak krizinin etkisiyle bu yıl turist sayısı neredeyse sıfırlanmıştı. İki ülke arasındaki ilişkileri normalleştirmeye yönelik adamların atılmasıyla birlikte turizm sezonunun yarısına geldiğimiz şu günlerde Rus turistlerin yeniden Türkiye’ye yönelmeleri bekleniyor.
Ancak iki ülke arasındaki turizm hareketliliği, uçakların slot izinlerine bağlı. İlişkilerde normalleşmesiyle birlikte bu yıl Rusya’dan 500 bin ile 1 milyon arasında turist gelmesi bekleniyor. Ağustos ayı ve sonrasında gelecek olan Rus turist sayısının artması halinde turizm sezonunun uzaması da gündeme gelebilecek.
Atlas Global Yönetim Kurulu Başkanı Murat Ersoy, uçuş izinlerinin alım süreci nedeniyle Rusya’dan gelecek olan turist sayısındaki artışın etkisinin en erken temmuz ayı sonunda görülebileceğini söylüyor. Ersoy, “Kayda değer artış ağustos-ekim döneminde görülebilir. Bu yıl sezonu toparlayacak bir hareket olmaz ancak 2017’de 3,5-4 milyon Rus turist sayısına ulaşabileceğimizi düşünüyorum. Yaralar 2017’de sarılır” diyor.
1 MİLYON TURİST BEKLENİYOR
Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB), iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirmek üzere, Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı ile birlikte temmuz ayı içinde 20 kişilik bir heyetle Moskova’ya gidecek. İzmir’de düzenlenecek Travel Türkiye Fuarı için Rusya’yı partner ülke olarak belirlediklerini belirten TÜRSAB Başkanı Başaran Ulusoy, “İlişkilerin normalleşmesiyle bu yıl 1 milyona yakın Rus turistin Türkiye’ye gelmesini bekliyoruz. 2017 yılı ise çok daha iyi bir yıl olacaktır” diyor.
Rusya pazarında iş yapanlar büyüme planlarını revize ederken Rus turistlerin Türkiye’ye dönmesiyle iç pazarın da hareketlenmesini bekliyor. Geçen yıl D’S Damat markasıyla Rus futbol liginin en önemli takımlarından Spartak Moskova’ya sponsor olan Or-ka Holding’in Rusya’da 10’un üzerinde mağazası bulunuyor. Orka Holding Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Orakçıoğlu, Rusya krizi nedeniyle beklemeye alınan bazı bayilik anlaşmalarını tekrar gündeme aldıklarını söylüyor. Şirket, önümüzdeki dönemde ülkedeki mağaza sayısını 25’e çıkarmayı hedefliyor.
YENİ MAĞAZALAR YOLDA
Rusya’da 60 mağazayla hizmet veren Aydınlı Grup da bu ülke ile olan ilişkilerin yumuşamasından olumlu etkilenecek şirketlerden biri. Rusya’daki satışları gerilemeyen şirket, gümrük sürecinin uzaması nedeniyle sıkıntı yaşıyordu. U.S Polo Assn., Cacharel ve Pierre Cardin markalarının temsilcisi olan Aydınlı Grup’un genel müdürü Levent Özkan, son gelişmelerden sonra Rusya’da beş mağaza daha açmayı hedeflediklerini söylüyor.
MEHMET TARA
ENKA HOLDİNG İCRA KURULU BAŞKANI
ENKA, YENİ AVM İÇİN DÜĞMEYE BASTI
Türk iş dünyasında Rusya’yı en iyi tanıyan isim olarak bilinen Enka Onursal Başkanı Şarık Tara, oluşan yeni diyalogla problemlerin hemen olmasa da, zamanla aşılabileceğini kaydediyor. Bugüne kadar Rusya’da 4 milyar dolarlık işe imza attıklarını belirten Şarık Tara, son dönemde de her şeye rağmen Moskova’da 500 milyon dolarlık AVM yatırımını tamamladıklarını dile getiriyor. Enka İcra Kurulu Başkanı Mehmet Tara ise Rusya’da yeni bir AVM yatırımına başladıklarını, 200 bin metrekare üzerinde 350 milyon dolara mal olacak yeni yatırımın 2017 sonunda faaliyete geçmesini planladıklarını söylüyor.
HAKKI YILDIZ
YILDIZLAR YATIRIM HOLDİNG İCRA KURULU BAŞKANI
‘YATIRIMA BAŞLAMADAN ALTI AY BEKLEYECEĞİZ”
“Biz uçak krizinden önce Rusya’da büyük bir orman ürünleri fabrikası kurmak için yatırım kararı almış ve harekete geçmiştik. Arazimiz ve makine parkımız hazır. Toplamda 600 milyon Euro yatırımla birkaç yılda üç fabrika kurma düşüncemiz vardı. Ancak uçak krizi ile birlikte biraz beklemeye aldık. Rusya vazgeçemeyeceğimiz bir pazar ancak şu an ilişkilerin düzelmesini bekliyoruz. Gelişmeler olumlu olsa da yatırıma başlamak için önümüzdeki altı ayda yaşanacak gelişmeleri takip etmek gerekli diye düşünüyorum. Ondan sonra kararımızı vereceğiz.”
