Değerleme Esasları Fon portföyündeki varlıklara ilişkin
değerleme esasları Kurulun II-14.2 sayılı Finansal Raporlama Tebliği, Kurulun
i-SPK.52.4 (20.06.2014 tarih ve 19/614 s.k.) sayılı İlke Kararı olarak kabul
edilen Yatırım Fonlarına İlişkin Rehber ve TSPB Kolektif Yatırım Kuruluşları
Portföylerinde Yer Alan Varlıkların Değerleme Esasları Yönergesi’nde yer alan
esaslara uygun olarak belirlenir. Yönerge’de yer almayan değerleme yöntemlerine
ilişkin esaslar aşağıdaki şekilde belirlenmiştir; Borsa Dışı Türev Araç Ve Swap Sözleşmelerine
İlişkin Değerleme Portföye alınması aşamasında türev araç ve
swap sözleşmesinin değerlemesinde güncel fiyat kullanılır. Opsiyon sözleşmelerinde güncel fiyat karşı
taraftan alınan fiyat kotasyonudur. Fonun fiyat açıklama dönemlerinde opsiyon
sözleşmeleri için; değerlemede kullanılmak üzere güncel piyasa fiyatının
bulunmadığı durumlarda ve karşı taraftan fiyat kotasyonu alınamadığı durumlarda
teorik fiyat hesaplanarak değerleme yapılır. Fon hizmet birimi tarafından
Black&Scholes modeli, Binomial model veya Monte-Carlo simülasyonu
yöntemlerinden değerlemeye esas varlığa uygun olanı tercih edilerek teorik
fiyat bulunmaktadır. Fonların değerleme ve muhasebe işlemlerini
yürüten Fon Hizmet Birimi tarafından hesaplanan değerleme fiyatı, portföy
yönetiminden bağımsız Risk Yönetimi Birimi'ne doğrulanmak üzere iletilmektedir.
İlgili fiyatı doğrulamak üzere teorik fiyat, Risk Yönetimi Birimi tarafından
genel kabul görmüş Black&Scholes modeli, Binomial model veya MonteCarlo
simülasyonu yöntemlerinden değerlemeye esas varlığa uygun olanı tercih edilerek
hesaplanır. Opsiyon değerlemede dayanak varlığın spot fiyatı olarak yukarıda bahsedilen
yöntemler kullanılacaktır. Spot fiyatın yanında ilgili değerlemede diğer
kurum/kuruluşlardan veya piyasadan temin edilebildiği durumda zımni (implied),
aksi halde tarihsel (historical) volatilite değerleri kullanılacaktır.
Hesaplama için Bloomberg OVML, Bloomberg OVME ekranlarından değerlemeye esas
varlığa uygun olanı tercih edilir. Bunun yanında ilgili ekranlara ek olarak
Kurucu nezdinde yukarıdaki modeller baz alınarak geliştirilen diğer hesaplama
araçları da kullanılabilir. Bu yöntemlerle elde edilen ve 100 baz puanlık
yüzdesel prim alış/satış kotasyonu ile hesaplanan alış (bid) veya satış (ask)
fiyatı kullanılacaktır. Hesaplamalar Rota Portföy Yönetimi A.Ş. Risk Yönetimi
Politikası Yönetmeliği çerçevesinde gerçekleştirilir. Risk Yönetimi Birimi
tarafından hesaplanan teorik fiyat ile Fon Hizmet Birimi tarafından bildirilen
fiyatın uyumlu olması halinde Fon Hizmet Birimi fiyata ilişkin uygunluk
bildiriminde bulunularak değerlemede bu fiyat kullanılır. Risk Yönetim birimi
tarafından hesaplanan teorik fiyat ile Fon Hizmet Birimi tarafından hesaplanan
değerleme fiyatının uyumlu olmaması halinde değerlemede Risk Yönetim Birimi
tarafından bildirilen fiyat kullanılır. Ayrıca İç Kontrol Birimi tarafından da
gerekli kontroller yapılır. Forward sözleşmelerinde güncel fiyat karşı
taraftan alınan fiyat kotasyonudur. Fonun fiyat açıklama dönemlerinde forward ve
swap sözleşmeler için; - Değerlemede
kullanılmak üzere güncel piyasa fiyatının bulunmadığı durumlarda ve, - Karşı
taraftan fiyat kotasyonu alınamadığı durumlarda; Teorik fiyat hesaplanarak değerleme yapılır. Forward sözleşmeler için dayanak varlığın
spot fiyatı baz alınarak teorik fiyat hesaplanmaktadır. Dayanak varlığın spot
fiyatı olarak Finansal Raporlama Tebliği’nin 9. maddesinde yer alan esaslara
göre bulunan dayanak varlık spot değerlerine değerleme günü ile forward işlemin
vade tarihi arasındaki gün sayısına tekabul eden uygun TL ve döviz piyasası
faizleri ile (dayanak varlığın döviz olması durumunda ise Bloomberg FRD
sayfasından alınacak “swap point” kadar) ilerletilecek ve teorik fiyata
ulaşılacaktır. Farklı dayanak varlığın kullanılması durumunda ise piyasa
fiyatını en iyi yansıtacak yöntemler kullanılır. Swap sözleşmelerinde ise, swap
sözleşmelerinin nitelik açısından pek çok farklı form altında yapılabilecek
olmaları nedeniyle, swap sözleşmelerinin değerlemesine esas teşkil eden yerel
faiz, yabancı para cinsinden döviz, döviz kurları ya da diğer değerleme
faktörleri hakkındaki bilgiler belgelendirilecek olup, teorik fiyat
hesaplamasında; sözleşmenin konusuna göre borçlanma aracı fiyatlaması yöntemi
(IRR) yada FRA (Forward Rate Agreement) yöntemi gibi bugünkü değer hesaplama
yöntemleri ile sözleşmenin niteliğine uygun diğer genel kabul görmüş teorik
fiyatlama yöntemleri kullanılacaktır. Bu doğrultuda, - Konusu
para (döviz) olan swap işlemlerinde, alışı yapılan döviz cinsi değerleme günü
ilan edilen TCMB alış kuru ile, swap sözleşmesi kapsamında vade sonunda
satılacak döviz ise, değerleme günündeki TCMB döviz kuru (işlemin yönüne göre
alış veya satış) esas alınarak, Bloomberg FRD sayfasından alınacak ilgili
vadeye tekabül eden satış (ask) fiyatının değerleme günündeki TCMB tarafından
ilan edilen kura (işlemin yönüne göre alış veya satış kuru)
"swappoint" eklenmesi ile hesaplanan değerleme kuru, - Konusu
faiz olan swap işlemlerinde, Bloomberg, Reuters gibi bağımsız ve güvenilir veri
sağlayıcılardan elde edilen ilgili para birimlerinin LIBOR ve zımni faiz
oranları baz alınarak yürütülen değerleme fiyatı ile
hesaplanır. İleri Valörlü Tahvil-Bono İşlemlerin
Değerleme Esasları: - İleri
valörlü alınan Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS) valör tarihine kadar diğer
DİBS’lerin arasına dahil edilmez. İleri valörlü satılan DİBS’ler ise valör
tarihine kadar portföy değeri tablosunda kalmaya ve değerlenmeye devam eder.
İleri valörlü DİBS alım ve satım işlemleri ayrı bir vadeli işlem sözleşmesi
olarak değerlenir. İşlem tutarları ise valör tarihine kadar takastan alacak
veya takasa borç olarak takip edilir. - İleri
valörlü sözleşmenin değeri alış ve satış işlemlerinde aynı yöntemle
hesaplanırken işlem alış ise pozitif (+), satış ise negatif (-) bir değer
olarak portföy değeri tablosuna yansır. Aynı valörde ve aynı nominal değerde
hem alış hem de satış yapılmış ise portföy değeri tablosunda her iki işlem aynı
değerde fakat alış işlemi pozitif (+) satış işlemi ise negatif (-) olarak
gözükecektir. Bu şekilde açtığı pozisyonu ters işlemle kapatmış olan fonlarda
bu işlemler portföy değeri üzerinde bir etki yaratmayacaktır. - İleri
valörlü işlemlerin değerlemesi ise aşağıdaki formüle göre yapılacaktır: İşlemin Değeri = Vade sonu Değeri /(1+Bileşik
Faiz/100)(vkg/365) Vade Sonu Değer: Alım satım yapılan DİBS’in
nominal değeri Bileşik Faiz: Varsa değerleme gününde BİAŞ’ta
valör tarihi işlemin valör tarihi ile aynı olan işlemlerin ağırlıklı ortalama
faiz oranı, yoksa değerleme gününde BİAŞ’ta aynı gün valörlü gerçekleşen
işlemlerin ağırlıklı ortalama faiz oranı, yoksa en son aynı gün valörlü olarak
işlem gördüğü gündeki aynı gün valörlü işlemlerin ağırlıklı ortalama faiz
oranı, bu da yoksa ihraç tarihindeki bileşik faiz oranıdır. İleri Valörlü Altın İşlemleri İleri valörlü altın işlemlerinde BIST
Kıymetli Madenler Piyasası günlük bültenindeki fiyat baz alınır. Fiyat
bulunmadığı takdirde, T+1 gününde işlem yapılan günkü işlem fiyatı ile
değerleme yapılır. Bu şekilde fon portföyüne birden fazla fiyattan işlem yapılması
durumunda, değerleme, yapılan işlemlerin ağırlıklı ortalama fiyatı ile yapılır.
T+2 ve daha ileri valörlü işlem yapılması halinde valör tarihinde bülten verisi
bulunmaması halinde işlemin valör tarihinden daha yakın valördeki bülten
verilerine bakılarak, işlemin valör tarihine en yakın fiyat baz alınarak
değerleme yapılır. Risk Ölçüm Esasları Yatırım Fonlarına İlişkin Rehber hükümleri
çerçevesinde, Rota Portföy Yönetimi A.Ş. Yönetim Kurulu Kararı ile belirlenmiş
risk ölçüm esasları aşağıda yer almaktadır. Fonun yatırım stratejisi ile yatırım yapılan
varlıkların yapısına ve risk düzeyine uygun bir risk yönetim sistemi
oluşturulmuştur. Risklerin ölçülmesinde uluslararası kabul görmüş,
düzenlemelerde yer verilen standart ve gelişmiş istatistik yöntemleri kullanılır.
Hesaplamalar izleyen günlere ait risk tahmini içerdiğinden, tahminlerin
isabetliliği sonradan gerçekleşen değerler ile karşılaştırılarak günlük olarak
izlenir. Fonun maruz kalabileceği risklerin ölçümünde
kullanılan yöntemler şunlardır: Piyasa Riski: Fon portföyünün maruz kaldığı piyasa riski,
günlük olarak Riske Maruz Değer (RMD) yöntemiyle ölçülmektedir. Riske maruz
değer, fon portföy değerinin normal piyasa koşulları altında ve belirli bir
dönem dahilinde maruz kalabileceği en yüksek zararı belirli bir güven
aralığında ifade eden değerdir. RMD hesaplamasında tek taraflı %99 güven
aralığı, 1 günlük elde tutma süresi, 250 iş günü gözlem süresi kullanılır. İhraççı Riski: Fon
içerisindeki ihraççı ve varlık sınıfı bazında portföydeki yoğunlaşma ve
portföydeki yoğunlaşmanın dolaşımdaki payı analiz edilir. Karşı Taraf Riski: Borsa dışında taraf olunan türev araç,
forward ve swap sözleşmeleri nedeniyle maruz kalınan karşı taraf riski,
piyasaya göre ayarlama yöntemi ile hesaplanan toplamın fon toplam değerine
oranlanması ile elde edilir. Karşı taraf riski yatırım fonunun toplam değerinin
%10’ unu aşamaz. Likidite Riski: Finansal pozisyonlar nedeniyle maruz kalınan
likidite riskinin ölçümünde fon bazında atanan likidite kuralları
kullanılmaktadır. Finansal varlık sınıfları için filtreler oluşturulur.
Filtreler ile süzülen kıymetler için vadeye kalan gün sayısı, durasyon, günlük
işlem hacmi, piyasa değeri gibi geçiş kriterleri belirlenerek özel varlık
sınıfları tanımlanır ve bu varlık sınıflarına likidite kuralları atanır.
Likidite kuralları; İhraç büyüklüğü (%), Ortalama İşlem Hacmi (%), Pozisyon
Büyüklükleri üzerinden oluşturulur. Operasyonel Risk: Şirket faaliyetleri içerisinde operasyonel
risk unsuru yaratmış ve yaratması beklenen tüm konular başlıklar halinde
listelenir. Bu listede operasyonel risklerin olma ihtimali ve riskin
gerçekleşmesi durumunda etkileri de yer alır. Riskin meydana gelmemesi için
alınması gereken tedbirler belirtilir.
Söz konusu liste, Şirket çalışanlarına duyurulur ve yeni durumlara karşı
devamlı güncellenir. Operasyonel risk kapsamında, Şirket giderlerine yansıyan
hatalı işlemlere ait veri tabanı da tutulmaktadır. Fonun yasal ve mevzuat riskine konu olmaması
bakımından yatırım kısıtlarının ilgili mevzuat, tebliğler, sözleşmeler, Yönetim
Kurulu, Yatırım Komitesi ve Risk Komitesi kararlarına, Yatırım Karar Alma
Süreci ve Yatırım İlkeleri prosedürüne, Risk Politikası ve ilgili dâhili
mevzuata uygunluğunun kontrolü ve gözetimi İç Kontrol Birimi tarafından günlük
olarak yerine getirilir. Ayrıca Fon’un kaldıraç limitine uygunluğunun kontrolü
yine İç Kontrol Birimi tarafından günlük olarak yerine getirilerek kaldıraç seviyesine
ve limitlere uyum haftalık bazda raporlanır.
|
