Türk inşaat ve gayrimenkul sektörü Cumhuriyet'in 100 yıllık döneminde ciddi bir atılım yaptı. Günümüzde yurtiçi ve yurtdışında modern projeler üretilirken ülke ekonomisine milyarlarca dolar döviz girdisi sağlayan sektörler yeni dönemde teknoloji ağırlıklı büyüyecek.
25 Aralık 2022 - 07 Ocak 2023 tarihli sayıdan
Cumhuriyet'in ilanıyla başlayan modernleşme sürecinde inşaat sektörü gelişirken, Türk müteahhitlik firmaları üst yapı projelerinin yanı sıra baraj, santral, köprü, tünel gibi altyapı projelerinde de öne çıkarak, Rusya, Libya, Irak gibi ülkelerde de çok sayıda başarılı projeye imza attı.
Günümüzde iç pazarda 1,4 milyon konut satış adetlerine ulaşan sektör, sadece yabancıya 65 bin konut satışından ekonomiye 13 milyar dolarlık girdi sağlıyor.
TSKB Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Makbule Yönel Maya, pandemiyle tüm dünyanın da sorunu haline gelen konut ve sosyal konut kavramlarının gayrimenkul sektörü için önemli bir fırsat barındırdığını söylüyor.
Maya, bir deprem ülkesi olan ülkemizde 6 milyon adet çürük binanın dönüşmesi gerektiği düşünüldüğünde konut ve sosyal konut için kentsel dönüşümün fırsat olduğunu bunun yeşil ekonomiyle birlikte yapılması gerektiğini vurguluyor.
Tedarik zinciri ve malzeme bulmadaki zorluklar, yükselen maliyetler ve enflasyon nedeniyle artan gayrimenkul fiyatları, dünyada beklenen resesyon sektörün risk haritasında yer alıyor.
2023'te genel seçimler öncesinde açıklanması beklenen konut kredisi kampanyasının ilk çeyreğe hareket getireceğine dikkat çeken Maya, 2023'ün ilk altı ayında daha hareketli, ikinci yarısında daha durağan bir gayrimenkul piyasası beklediğini belirtiyor.
Dijitalleşme sektörün ana gündemlerinden. Varlık yönetiminde dijitalleşmeyle gayrimenkul portföylerinin yönetimi efektif ve kolay takip edilebilir oldu.
Gayrimenkulde veri kısmının dijitalleştirilmesi halinde sektörün daha şeffaf hale gelmesi bekleniyor. Sektöre hareket katan bir alan olan yabancıya satışta 2021'de 58 bin adete ulaşılmıştı.
Mars Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Bucak, yıl sonunda yabancıya satışın 65 bin konuta ulaşıp, Türkiye ekonomisine 12- 13 milyar dolar katkı beklendiğini söylüyor. Bucak, Haziran 2023'te açıklanması beklenen 'golden visa'nın yabancıya satışları 10-15 bin adet daha artırabileceğini vurguluyor.
250 SEKTÖRÜ BESLİYOR
Pandemi, savaş, tüm dünyanın içinde olduğu enflasyon krizi inşaat sektörünü de etkiledi. Kiralar, konut satış fiyatlarının iki katına çıkması, arsa sıkıntısı, demir ve beton fiyatlarındaki yükselişin sektörün en önemli konu başlıkları olduğunu belirten Ant Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Okay, özellikle arsa geliştirme ve arsa payının yüksek olmasının müteahhitleri çok zorladığını söylüyor.
Okay, "Arsa maliyetlerinde avantajlar, düşük faizli konut kredisi gibi sektörümüzü canlandırıcı hamleler yapıldığı takdirde Cumhuriyetimizin 100'üncü yılında Türkiye ve gayrimenkul sektörü güzel gelişmelere açık" diyor. İnşaat sektörü ülke ekonomisine, istihdama ve 250'ye yakın alt sektörün ticaret hacmine katkı sağlıyor.
GYODER'in 2023 vizyon raporuna göre, hane sayısındaki değişim konut talebini hızlandırırken bu eğilim önümüzdeki yıllarda da devam edecek. Tahincioğlu Gayrimenkul Yönetim Kurulu Başkanı Özcan Tahincioğlu, önümüzdeki dönemde nakit akışı probleminin sektör için önemli bir risk olduğunu söylüyor.
Tahincioğlu, "Bazı yüklenici firmalar ve müteahhitlerin işletme sermayesi ve nakit akışı sorunları yaşamaları da piyasadaki arz talep dengesini olumsuz etkileyecektir. Nakit akışını doğru yönetebilen firmalar marka değeri anlamında ayrışacaktır" diyor.
TEKNOLOJİ VE ÇEVRE
Sanal gerçeklik teknolojisi gelecekte hayatımızda önemli bir yer tutacak. Önümüzdeki dönemde bu teknolojiyle insanlar oturdukları yerden konut projelerini gezip evleri gezebilecek.
PropTech girişimlerinin gayrimenkul sektörüne de liderlik ettiğini belirten Tahincioğlu, PropTech alanındaki yatırımlarını önümüzdeki dönemde duyuracaklarını söylüyor.
Yılbaşından sonra enerji verimliliği kapsamında bakanlık tarafından da bazı düzenlemeler getirilecek. Projelerin tükettikleri enerjinin en az yüzde 5'i, güneş paneli, rüzgar enerjisi ve ısı pompası gibi yöntemlerle proje içerisinden karşılanarak enerji ithalatında yıllık 5 milyar TL tasarruf bekleniyor.
İklim değişikliği ile mücadele ve uyum çalışmaları kapsamında da bakanlığın bazı uygulamalar olacak. Örneğin; 2 bin m2'den büyük parsellerde yapılacak yapılara yağmur suyu depolama alanı gibi kurallar getirilecek. Sürdürülebilirlik önümüzdeki dönemin fırsatlarından biri olacak.
Ekonomideki dalgalanmaların dünya genelinde enflasyonist dönemin devam edeceğini işaret ettiğini belirten Mesa Holding CEO'su Mert Boysanoğlu, "2023'te gayrimenkulde büyüme hamlemizi ekonomik beklentilerden bağımsız olarak devam ettireceğiz. Mesa olarak yurtdışı yatırımlarına ve ihracat odaklı yurtiçi imalat faaliyetlerine devam etmeyi hedefliyoruz" diyor.
2023 CANLANMA YILI OLACAK
Ege Yapı Yönetim Kurulu Başkanı İnanç Kabadayı, Türkiye'de ekonomik büyümenin önemli bir itici gücü olan inşaat sektörünün gelecekte büyümesini ve önemini artırmasını beklediğini söylüyor.
Kabadayı, "Geçtiğimiz çeyrekteki inşaat maliyet endeksi ve inşaat malzemelerindeki artış sektörü negatif yönde etkiledi. Ama 2023 inşaat sektörü açısından canlanma yılı olacak" diyor.
Pandeminin getirdiği hibrit çalışma düzeniyle birlikte ofis arzında bazı dinamikler değişti. Evden çalışmanın artmasıyla birincil kiralama işlemlerinin hacminde kısa süreli bir daralma yaşandı.
2022'de özellikle A sınıfı ofislere olan talebin canlılığını koruduğunu belirten JLL Türkiye Kiralama Ülke Direktörü Gökhan Faik Yazıcı, İstanbul'da 5,8 milyon m2 olan A sınıfı ofis arzının 2023 sonunda 7,3 milyon m2 seviyesinde seyretmesini beklediklerini söylüyor.
ERDAL EREN / TÜRKİYE MÜTEAHHİTLER BİRLİĞİ (TMB) BŞK.
“YURTDIŞINDA YILLIK 50 MİLYAR DOLARLIK YENİ PROJE HEDEFLİYORUZ”
“Müteahhitlik firmalarımız 2021'de yurtdışında 30,6 milyar dolarlık yeni proje üstlenmişti. Salgında ertelenen projelerle bu yılki hedef 30 milyar dolara revize edilmişti.
Ancak Rusya-Ukrayna savaşı ve dünya ekonomisine olumsuz etkileri planları değiştirdi. Ticaret Bakanlığı verilerine göre, Türk müteahhitler 2022'nin 10 ayında yurtdışında 8,9 milyar dolar büyüklüğünde yeni proje üstlendi.
Yıl sonunda bu rakamın 12-15 milyar dolar aralığında gerçekleşmesini bekliyoruz. Umarız 2023'te Rusya- Ukrayna savaşı son bulur. Savaş sonrasında yeniden imar için Ukrayna devleti yetkilileri ile yakından çalışıyoruz. Irak ve Libya gibi pazarlarımızda siyasi durumun normalleşmesini diliyoruz.
Suudi Arabistan, BAE ve Körfez ülkeleriyle ısınmaya başlayan siyasi ilişkilerimizin sektörümüze yeni projelerle yansımasını bekliyoruz. Yurtdışında orta vadede yıllık 50 milyar dolarlık yeni proje hedefimizi koruyoruz."
