DR. ORHAN KARACA
okaraca@ekonomist.com. tr
Merkez Bankası, ocak ayında yayınladığı 2016’nın ilk Enflasyon Raporu’nda bu yıl sonuna ilişkin tahminini yüzde 6,5’ten yüzde 7,5’e, 2017 yıl sonu enflasyon tahminini ise yüzde 5,5’ten yüzde 6’ya çıkarmıştı.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Ayrıca o raporda enflasyonun 2018’de yüzde 5 civarında istikrar kazanacağı öngörüsü de yapılmıştı. Geçen hafta yayınlanan nisan ayı raporunda bu tahminler aynen korundu.ÇELİŞKİLİ ADIM
Merkez Bankası'nın bu Enflasyon Raporu'nda enflasyon tahminlerini düşürmesini bekleyenler vardı. Bu beklentinin iki nedeni bulunuyordu. Bunlardan birincisi enflasyonda son iki ayda yaşanan hızlı düşüş, ikincisi ise Para Politikası Kurulu’nun (PPK) son iki aydır “faiz koridoru”nun üst sınırında yani gecelik borç verme faizinde indirim yapmasıydı.
Doğrusu enflasyon tahminlerinin düşürülmesi, gecelik faizdeki bu indirimle daha tutarlı olurdu. Çünkü hem bu yıl sonuna hem de 2017 sonuna ilişkin enflasyon tahminleri yüzde 5'lik hedefin epey üzerinde.
“Kontrol ufku” içinde (gelecek 12-24 aylık dönem arası) enflasyonu hedefin üzerinde tahmin eden bir merkez bankasının ise faizlerde indirim değil olsa olsa artırım yapması beklenir. Ancak birazdan açıklayacağımız nedenlerle enflasyon tahminlerinde düşüş yapmak çok da mümkün değildi. Bu nedenle Merkez Bankası yaptığı faiz indirimiyle çelişkili biçimde enflasyon tahminlerini sabit tutmayı tercih etti.
Merkez Bankası, bu çelişkili durumu, gecelik faizdeki indirimin parasal gevşeme değil, geçen yıl ağustos ayında açıklanan para politikasında sadeleşme stratejisinin adımları olduğunu söyleyerek açıklıyor. Geçen hafta bu konudan bahsettiğimiz için burada fazla ayrıntıya girmeyeceğiz.
Sadece “sadeleşme”nin faiz koridorunun yavaş yavaş daraltılmasını ve sonuçta Merkez Bankası’nın ortalama fonlama maliyeti civarında bir tek faize ulaşılmasını içerdiğini belirtmekle yetinelim. Ancak faiz koridorunun daraltılmasına üst sınırdan başlanması ve alt sınıra (gecelik borç alma faizi) dokunulmaması, Merkez Bankası’nın gerçekten sadeleşme mi yaptığı yoksa parasal gevşemeye mi gittiği konusunda kuşkuya yol açıyor.
Enflasyon Raporu’nun açıklandığı toplantıda Başkan Murat Çetinkaya’ya sorulan sorulardan piyasada bu indirimlerin sadeleşme olduğuna inanan pek de fazla kimse olmadığını gördük. Çetinkaya da bu konudaki sorulara pek tatmin edici yanıtlar veremedi. Bu durum söz konusu kuşkuyu daha da büyütecek gibi görünüyor.
ENFLASYONUN UFKU
Bize göre Merkez Bankası’nın enflasyon tahminlerinde değişiklik yapmaması isabetli oldu. Çünkü bizim yılın geri kalan döneminde aylık enflasyon oranlarının hep “mevsim normalleri” (son 10 yılın ortalaması) civarında çıkacağı varsayımıyla hesapladığımız “enflasyonun yıl sonu ufku” şu anda yüzde 7-7,5 arasında bulunuyor. Bu da Merkez Bankası’nın yüzde 7,5’lik tahminiyle örtüşüyor.
Enflasyonun yıl sonu ufku ocak ayında yüzde 9-10 arasındaydı. Son iki ayda yaşanan hızlı düşüş bu ufku epey aşağıya çekti. Ancak bu düşüş büyük ölçüde gıda fiyatlarındaki gerilemeden kaynaklandı. Gıda fiyatlarındaki bu gerilemeye ise büyük ölçüde Rusya’nın Türkiye’den mal alımını durdurması sonrasında yaş meyve ve sebze ihracatında yaşanan düşüş neden oldu gibi görünüyor.
Bu ise geçici bir durum ve bu yüzden önümüzdeki aylarda gıda fiyatlarında bir düzeltmenin yaşanması olasılığı bulunuyor. Geçmişte de gıda fiyatlarında bu tür oynaklıklar yaşandı. Yani bu düşüşe güvenerek enflasyon tahminlerini değiştirmek çok da doğru olmayacaktı. Zaten Merkez Bankası da bu nedenle gıda fiyatları varsayımında ve dolayısıyla enflasyon tahminlerinde değişiklik yapmadı.
