ABDULKADİR KAHRAMAN / EY ŞİRKET ORTAĞI
abdulkadir.kahraman@tr.ey.com
www.vergidegundem.com
Ligler bitti, transfer sezonu başladı. Futbolda 2020-2021 sezonunun birinci transfer ve tescil dönemi 4.8.2020'de başlayıp 5.10.2020'de kapanacak. Kulüpler bu dönemde sporcularla yeni sözleşmeler yapıyorlar, yapacaklar. Son değişiklikler nedeniyle vergi bu yıl kulüpler ve sporcular açısından daha bir önemli olacak.
Son çeyrek asra baktığımızda sporcu gelirlerinin vergilemesinde sık değişiklikler yapıldığını görüyoruz. Mevcut haliyle Gelir Vergisi Kanunu'nda (GVK) futbolcular dahil sporculara yapılan ödemeler ücret geliri sayılmaktadır. GVK'de ücret geliri; bir işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat olarak tanımlanıyor.
Bir kulüple sözleşmesi olan sporcuların işverenleri sözleşmeyle bağlı oldukları kulüpleri olmakta ve elde ettikleri gelirler ise ücret olarak nitelendirilmektedir.
Dolayısıyla, sporculara yapılan "aylık ücret, başarı primi, maç başı ücreti, imza parası, imaj hakkı ve sair adlarla yapılan ödemeler ve taşınmaz veya taşıt verilmesi, konut tedariki ve sair suretle sağlanan menfaatler de ücret" olarak vergilendirilmektedir.
SPORCULARA ÖZEL VERGİLEME
GVK düzenlemelerine göre sporculara yapılan ödemeler ücret geliri sayılmakla birlikte, GVK'de sporcu ücretleri için özel bir vergileme rejimi bulunmaktadır. GVK'nin geçici 72'nci maddesi düzenlemesiyle sporcu ücretleri artan oranlı tarife dışına çıkarılmıştır.
Ancak GVK'nin geçici 72'nci maddesi 7194 sayılı Kanun ile değiştirilerek 31.12.2019 olan yürürlük süresi 31.12.2023'e uzatılmış ve "sporcuların özel vergileme rejimi" 1.1.2020'den itibaren yeniden düzenlenmiştir.
Yapılan değişiklikle, lig usulüne tabi spor dallarında en üst ligdekiler için yüzde 15 olan vergi oranı yüzde 20'ye çıkarılmış ve belirli bir tutarı aşan sporcu ücretlerinin yıllık gelir vergisi beyannamesiyle beyan edilmesi uygulamasına geçilmiştir.
Ancak yüzde 20 tevkifat oranı ile belirli bir tutarı aşan sporcu ücretlerinin yıllık beyannameyle beyan edilmesine ilişkin değişikliklerde, 1.11.2019 tarihinden önce düzenlenen ve geçerlilik kazanmış sporcu sözleşmeleri kapsam dışında bırakılmıştır.
Diğer bir deyişle, eski sözleşmeler kapsamındaki sporcu ödemeleri "müktesep hak" sayılmıştır. Buna ek olarak ücret gelirlerini yıllık beyannameyle bildirmek durumunda olan sporcuların işverenleri tarafından kesilen yüzde 20 verginin, yıllık beyannamede hesaplanan gelir vergisinden mahsubu mümkün olup; ancak bu mahsup tevkif edilen verginin kulüp tarafından vergi dairesine ödenmesi şartına bağlanmıştır.
Özetle, 2020 yılında 1.11.2019'dan sonra imzalanarak geçerlilik kazanan veya 1.11.2019'dan önce imzalanmış olsa bile süre uzatımı veya ücret değişikliği gibi nedenlerle yenilenen sporcu sözleşmelerine dayalı olarak sporcuların 1.1.2020'den sonra elde ettiği ücretlerin 600.000 TL'yi aşması halinde tamamının yıllık gelir vergisi beyannamesiyle bildirilmesi gereklidir.
Diğer taraftan, 2020 yılında bir kulüple sporcu sözleşmesi olmaksızın çalışan sporcularca elde edilen ücretlerin 600.000 TL'yi aşması halinde bu gelirler, her durumda yıllık gelir vergisi beyannamesiyle beyan edilmelidir.
Yıllık beyanname verecek sporcuların Gelir Vergisi Kanunu'nun geçici 72'nci maddesi gereği kesilen vergiler ancak kulüpçe vergi dairesine yatırılmış ise sporcunun yıllık gelir vergisi beyannamesiyle hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilebilecektir.
Sporcuların kulüpleriyle imzaladıkları anlaşmalardaki ücretin net veya brüt olması sporcunun yıllık beyanname verme yükümlülüğü açısından önem arz etmeyecektir. Yapılan düzenlemeyle en üst ligdeki kulüplerde hizmet veren sporcuları açısından Türkiye düşük oranlı bir vergi ülkesi olmaktan çıkmıştır.
Ancak bu değişiklik sonrasında en üst ligdeki kulüplerin sporcularla yapacağı sözleşmeler hem sporcular hem de kulüpler için ek vergi yüklerinin ortaya çıkmasına neden olacaktır.
NEDEN YILLIK BEYAN?
Genelde birden çok işverenden ücret gelirinin beyan gerekçesi, vergi tarifesindeki artan oranlılık kapsamına almaktır. Gelir vergisi tarifesi nedeniyle, marjinal vergi oranı farklı ve gelir arttıkça vergi artmaktadır. İşverenler, çalışanlarına hizmetleri karşılığı gerçekleştirdikleri ücret ödemelerinden vergi kesmek zorundadır.
Ancak, sporculara yapılan ödemelerin diğer ücretlerden farklı olarak sabit yüzde 20 oranla vergilenmesi artan oranlı tarifenin uygulanmasına imkan vermemektedir. Şartları sağlayan sporcu ücretlerinin yıllık beyannameyle bildirilmesi toplam gelirin vergi tarifesindeki yüksek oranlarla vergilendirilmesine imkan veriyor.
HANGİ SPORCU ÜCRETİ BEYAN DIŞI?
1.11.2019'dan önce akdedilerek geçerlilik kazanan ve 1.11.2019'dan sonra süre uzatımı veya ücret değişikliği yapılmayan sözleşmelerin sonlanmasına kadar, bu sözleşmeler kapsamında elde edilen ücret gelirleri tutardan bağımsız yıllık beyana tabi olmayacak ve sporcunun ücret dışında diğer gelirleri nedeniyle beyanname vermesi halinde de bu ücretler beyannameye dahil edilmeyecektir.
Diğer bir deyişle, yıllık beyana tabi olmayan sporcuların ücretleri için işverenlerce tevkif suretiyle ödenen vergiler nihai vergi olup, bu vergilerin beyanı ve ödenmesinden sporcu işvereni olan kulüpler sorumlu olacaktır.
KULÜP DEĞİŞİKLİĞİ
Sporcular yıl içerisinde kulüp değiştirebilmektedir. Dolayısıyla, 2020 yılında kulüp değiştiren sporcular, aynı takvim yılında birden fazla işverenden ücret geliri elde etmiş olacaklar. Bir takvim yılında birden çok kulüp değiştiren sporcular yukarıda açıkladığımız esaslar dahilinde yıllık gelir vergisi beyanı kapsamında olup olmadıklarını değerlendirmelidir.
Bu noktada 1.11.2019'dan sonra sözleşme imzalayan bir sporcunun 2020-2021 sezonunda başka bir kulübe transfer olması durumunda, 2020-2021 sezonu öncesinde eski işverenle 1.11.2019'dan sonra imzaladığı sözleşme kapsamında elde ettiği gelirini de 600.000 TL'lik beyan sınırında dikkate alması gereklidir.
YILLIK BEYAN HALİNDE İNDİRİMLER?
Yıllık beyana tabi ücret gelirlerinden indirimler yapılabilir. İndirimler sırasıyla; "hayat/şahıs sigorta primleri, eğitim ve sağlık harcamaları, indirilebilecek bağış ve yardımlar, Cumhurbaşkanınca başlatılan yardım kampanyalarına yapılan ayni ve nakdi bağışlar, Türk Kızılay ve Türk Yeşilay'ına makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış ve yardımlar ve melek yatırımcı indirimi" olarak sayılabilir.
Sıklıkla karşılaşılan "hayat/ şahıs sigorta primleri, eğitim/ sağlık harcamaları ve bağışlar" niteliğindeki indirimlerdir. Söz konusu indirimler sonrasında herhangi bir vergi çıkmayabilir.
Her zaman yıllık beyan ilave vergiyle sonuçlanmaz. Diğer bir deyişle kaynakta kesilen ve ödenen vergiler yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden fazlaysa kesilen vergiler mükellefe iade edilmektedir.
BEYAN VE ÖDEME NE ZAMAN?
Sporcuların elde ettikleri ücretleri beyan etmeleri 1.11.2019'dan sonra imzalanarak geçerlilik kazanan sözleşmeler kapsamında elde ettikleri ücret gelirleriyle ilgilidir.
2020 yılında elde edilen gelirler için takvim yılının bitişini takip eden üçüncü ay gelir vergisi mükelleflerinin yıllık beyan döneminin başlangıcıdır. Bu nedenle, 2020 yılı beyan dönemi 1 Mart 2021 itibariyle başlayacak.
Ücret gelirlerini yıllık beyannameyle bildirecekler 2020 yılına ilişkin gelir vergisini bir defada veya en fazla iki taksitte ödeyebilir. İlk taksit ödemesi damga vergisiyle birlikte 31 Mart 2021, ikinci taksit ödemesi ise 2 Ağustos 2021 (31 Temmuz 2021'in hafta sonu olması nedeniyle) günü sonuna kadar yapılmalıdır.
Vergi kazancın gölgesidir; ödenince takibi bırakır.
